اختلال اتوفوبیا یا مونوفوبیا به معنای ترس از تنها شدن است. تنها شدن حتی در یک مکان معمولا راحت مانند خانه ، می تواند اضطراب شدیدی برای افرادی که این وضعیت را دارند وارد کند. افراد مبتلا به اتوفوبیا به منظور احساس امنیت به افراد دیگر نیاز دارند.
اتوفوبیا چیست؟
اتوفوبیا یا مونوفوبیا، ترس از تنهایی یا تنها ماندن است. تنها بودن، حتی در یک مکان معمولاً آرامش‌بخش مانند خانه، می‌تواند منجر به اضطراب شدید برای افراد مبتلا به این اختلال شود. افراد مبتلا به اتوفوبیا احساس می‌کنند برای امنیت داشتن به شخص دیگری یا افراد دیگری در اطراف خود نیاز دارند.
یک فرد مبتلا به اتوفوبیا حتی زمانی که می‌داند از نظر فیزیکی کاملا در امنیت است، ممکن است با ترس از موارد زیر، زندگی کند:
- سارقان
- غریبه‌ها
- مورد بی‌مهری قرار گرفتن
- ناخواسته بودن
- دچار یک مشکل پزشکی ناگهانی شدن
- شنیدن صداهای غیرمنتظره یا غیرقابل توضیح
علائم اتوفوبیا چیست؟
زمانی که فرد در موقعیتی قرار می‌گیرد که در نهایت باید تنها بماند، علائم این اختلال را بروز می‌دهد. علائم اتوفوبیا عبارتند از:
- نگرانی وسواسی در مورد تنها بودن
- ترس از آنچه ممکن است در هنگام تنهایی اتفاق بیفتد.
- احساس جدا شدن از بدن خود در زمان تنهایی
- احساس لرزش، عرق کردن، درد قفسه سینه، سرگیجه، تپش قلب، زمانی که تنها هستید یا در شرایطی که ممکن است به‌زودی تنها شوید.
- احساس وحشت شدید زمانی که تنها هستید یا در موقعیتی هستید که ممکن است تنها شوید.
- میل شدید به فرار در زمانی که تنها هستید.
- اضطراب ناشی از پیش‌بینی کردن شرایط تنهایی
چه چیزی باعث اتوفوبیا می‌شود؟
اتوفوبیا یک اضطراب غیرمنطقی است که زمانی ایجاد می‌شود که فرد می‌ترسد در نهایت تنها بماند. در حالی که ممکن است خطر واقعی تنها ماندن وجود نداشته باشد، فرد همچنان قادر به کنترل علائم خود نخواهد بود.
ممکن است فرد تا زمانی که دیگر احساس تنهایی نکند قادر به عملکرد طبیعی نباشد. این افراد، زمانی که تنها هستند، ممکن است احساس نیاز مبرم داشته باشند تا در اسرع وقت به تنهایی خود پایان دهند و پیش فرد دیگری بروند یا کسی را صدا کنند.
اتوفوبیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اتوفوبیا یک فوبیا یا اختلال مبتنی بر ترس است. اگر مشکوک به اتوفوبیا هستید، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند پس از بررسی علائم و شرایط، شما را به یک متخصص مراقبت‌های روانی، روان‌شناس یا روان‌پزشک ارجاع دهند.
هنگامی که به یک متخصص سلامت روان مراجعه می‌کنید، یک ارزیابی روانشناختی انجام می‌دهد. آن‌ها سابقه پزشکی شما را می‌پرسند تا ببینند آیا یک مشکل جسمی بر سلامت روان شما تأثیر گذاشته است یا خیر. پس از آن، یک ارزیابی روانشناختی انجام خواهند داد. این ارزیابی شامل پرسیدن سوالات زیادی در مورد فعالیت‌ها و احساسات روزانه‌ی شماست.
اتوفوبیا یک فوبیای موقعیتی در نظر گرفته می‌شود. یعنی فقط قرار گرفتن در وضعیت تنهایی و تنها ماندن باعث ناراحتی شدید برای فرد می‌شود. برای تشخیص اتوفوبیا، ترس از تنها ماندن آن‌قدر اضطراب در فرد ایجاد می‌کند که در انجام کارهای عادی و روزمره‌ی او هم اختلال ایجاد می‌کند.
در برخی موارد، افراد در یک زمان واحد، بیش از یک فوبیا دارند. این امکان وجود دارد که شما با بیش از یک فوبیا سروکار داشته باشید، که این شرایط می‌تواند مقابله با اتوفوبیا را چالش‌برانگیزتر کند. اگر فکر می‌کنید غیر از اتوفوبیا ترس‌های دیگری هم دارید، در مورد آن با پزشک خود صحبت کنید.
اتوفوبیا و تنهایی
اتوفوبیا با احساس تنهایی کردن متفاوت است.
احساس تنهایی به همه‌ی احساسات منفی اطلاق می‌شود که زمانی ایجاد می‌شود که فرد احساس کند تعاملات اجتماعی یا ارتباط‌های معنادار بسیار کمی دارد. در این شرایط، افراد حتی زمانی که با دیگران هستند احساس تنهایی می‌کنند.
ابتلا به اتوفوبیا شامل اضطراب شدیدی است که حتی با فکر کردن به تنهایی، ایجاد می‌شود. افراد مبتلا بسته به شدت اختلال خود، ممکن است حتی از فکر کردن به وقت‌گذرانی در تنهایی، دچار اضطراب شدید شوند.
البته بسیاری از افراد ممکن است در هنگام تنهایی، اضطراب را تجربه کنند ولی شدت این اضطراب نسبت به اضطراب ناشی از اتوفوبیا بسیار کمتر است.
ترس از تنهایی در کودکان هم وجود دارد ولی لزوما اتوفوبیا نیست. در بیشتر مواقع ترس از تنهایی در کودکان فقط ناشی از کمبود تجربه است و معمولا به‌مرور زمان و بزرگ شدن، کمتر می‌شود و از بین می‌رود. در نهایت اگر احساس می‌کنید که ترس کودک شما از تنهایی بسیار بیشتر از حد معمول است، حتما به مشاور مراجعه کنید. سعی نکنید خودتان روش‌هایی برای حل این مشکل پیدا کنید.
بیماری‌های مرتبط
اتوفوبیا ممکن است در نتیجه‌ی سایر اختلالات اضطرابی ایجاد شود.
برای مثال، فردی که حملات پانیک را تجربه می‌کند، ممکن است به این دلیل دچار ترس از تنهایی شود که موقع بروز این حمله کسی برای کمک کردن در کنارشان نباشند.
همچنین، اتوفوبیا ممکن است یک علامت از یک مشکل و اختلال دیگر باشد. به عنوان مثال، ترس از تنها ماندن ممکن است نشانه‌ای از آگورافوبیا باشد یعنی ترس از قرار گرفتن در مکان‌ها یا موقعیت‌هایی که فرار از آن‌ها ممکن است دشوار باشد.
آگورافوبیا همچنین می‌تواند اعتماد فرد را به توانایی خود برای انجام وظایف و کارهای عادی کاهش دهد. این شرایط ممکن است به ترس از تنها ماندن تبدیل شود.
در برخی موارد، اتوفوبیا ممکن است با اختلال اضطراب فراگیر، سایر فوبیاها یا PTSD یا اختلال استرس پس از آسیب روانی مرتبط باشد.
اتوفوبیا چگونه درمان می‌شود؟
افراد مبتلا به فوبیای خاص مانند اتوفوبیا اغلب با روان‌درمانی درمان می‌شوند. رایج‌ترین انواع روش‌های درمانی برای اتوفوبیا مواجهه‌درمانی و درمان شناختی رفتاری است.
درمان از طریق مواجهه
مواجهه‌درمانی آن دسته از رفتارهای اجتنابی را درمان می‌کند که در طول زمان ایجاد شده است. هدف از این درمان این است که کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد تا فوبیای شما باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره نشود و به خاطر این فوبیا دچار محدودیت نشوید.
پزشک در این روش درمانی، شما را بارها و بارها در معرض منبع فوبیا قرار می‌دهد. متخصصان این کار را ابتدا در یک محیط کنترل‌شده انجام می‌دهند که در آن شما کاملا احساس امنیت می‌کنید و در نهایت به یک موقعیت واقعی در زندگی شما را برای مواجه شدن با فوبیا، آماده می‌کنند.
در مورد اتوفوبیا، درمانگر با شما در جهت افزایش تحمل برای تنها ماندن برای مدت زمان بیشتر کار خواهد کرد. این کار می‌تواند با بیرون رفتن از مطب درمانگر و ایستادن در چند متری برای مدت کوتاهی شروع شود. با پیشرفت روز‌به‌روز، می‌توان این فاصله و زمان را افزایش داد.
تکنیک‌هایی که این روش استفاده می‌شود، به شدت فوبیای شما بستگی دارد.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
در روش درمانی CBT، درمانگر، شما را در معرض فوبیا قرار می‌دهد و از تکنیک‌های دیگری هم استفاده خواهند کرد که به شما کمک می‌کند یاد بگیرید چگونه با تنهایی به شیوه‌ای سازنده‌تر مقابله کنید و با آن کنار بیایید. درمانگران با شما همکاری خواهند کرد تا الگوی تفکرتان در مورد فوبیا را بررسی کنند.
CBT می‌تواند در هنگام مواجهه با اتوفوبیا به شما حس اعتماد‌به‌نفس بدهد. این حس به شما کمک می‌کند دفعه بعد که مجبور به رویارویی با آن شدید، کمتر احساس فشار کنید.
درمان‌های دارویی
در بیشتر موارد، روان‌درمانی به تنهایی در درمان اتوفوبیا یا ترس از تنهایی موفق است. اما گاهی اوقات دارو می‌تواند در کاهش علائم فرد مفید باشد تا بتواند از طریق روان‌درمانی بهبود یابد. متخصص مراقبت‌های روانی ممکن است در ابتدای درمان، دارو تجویز کند. همچنین ممکن است درمانگران به شما توصیه کنند که از داروها در موقعیت‌های کوتاه‌مدت خاص یا نادر استفاده کنید.
برخی از داروهای رایج مورد استفاده برای افراد مبتلا به اتوفوبیا عبارتند از:
مسدودکننده‌های بتا: داروهایی که از تحریک ناشی از آدرنالین در بدن جلوگیری می‌کنند. آدرنالین یک ماده شیمیایی است که وقتی فرد مضطرب است در بدن حضور پیدا می‌کند.
آرام‌بخش‌ها: آرام‌بخش‌های بنزودیازپین می‌توانند با به حداقل رساندن میزان اضطرابی که احساس می‌کنید به آرامش شما کمک کنند. این داروها باید با احتیاط مصرف شوند چون ممکن است اعتیادآور باشند. این امر به ویژه در افرادی که سابقه‌ی اعتیاد به مواد مخدر یا الکل دارند صادق است.
چشم‌انداز پیش روی مبتلایان به اتوفوبیا چیست؟
«تنها بودن» برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد. برخی از افراد می‌ترسند بدون شخص خاصی یا گاهی بدون حضور هر شخصی در مجاورت خود، تنها بمانند. نیاز به حضور آدم‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد مبتلا به اتوفوبیا احساس می‌کنند که باید در یک اتاق با شخص دیگری حضور داشته باشند اما برای برخی دیگر، همین که کسی داخل خانه یا ساختمان حضور داشته باشد کافی است.
برای افراد مبتلا به اتوفوبیا، نیاز به بودن یک شخص دیگر، مانع از داشتن یک زندگی شاد و سازنده می‌شود چون آن‌ها دائماً در ترس از تنهایی زندگی می‌کنند.
اگر فکر می‌کنید علائم اتوفوبیا را دارید، مطمئن باشید که کمک و درمان مناسب برای شما وجود دارد. اگر به برنامه درمانی خود پایبند باشید، بهبودی از این اختلال، امکان‌پذیر است. با پزشک یا یک متخصص مراقبت‌های روانی مشورت کنید و ملاقات منظم داشته باشید. با ترکیب مناسبی از روش‌های درمانی، بهتر یاد می‌گیرید که واکنش‌ها، احساسات و افکار خود را مدیریت و درک کنید.
