به گزارش سایت خبری پرسون، این قنات شاید تنها اثری است که با وجود سد ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ ساله خود میتواند گویای قدمت سکونت در وَزوان باشد.
نکته قابل توجّهی که در مورد قنات بزرگ و تاریخی وَزوان قابل ذکر است و کارشناسان میراث فرهنگی و کارشناسان ژاپنی یونسکو نیز آن را تأیید نمودهاند در نقطهای از قنات که بالای بند قنات است دو شکاف زیر زمینی (در اصطلاح محلی کِر) یا تنور آبی وجود دارد و پس از بند کردن آب، این شکافها، آب چهل لیتر در ثانیه ذخیره شده در پشت سد به مدت ۱۲۰ روز (از دهم آذر تا دهم فروردین سال بعد) را به مخازن بزرگی که در زیر زمین وجود دارد هدایت میکند و پس از گشایش دریچههای تعبیه شده در سد به تدریج آب ذخیره شده به صورت خود جوش و با کمک نیروی ثقل زمین، به چرخه مصرف بازمیگردد.
گنجایش کانالهای قنات از پشت سد به طول ۸۰۰ متر با عرض یک متر و ارتفاع چهار متر ۳۲۰۰ =۴ ×۸۰۰ متر مکعب آب است ولی آبی که در پشت سد ذخیره میشود بر اساس قطر آبدهی قنات طبق معادله ۴۱۴۷۲۰ متر مکعب آب است که بیش از گنجایش کانالهای قنات میباشد و میزان ۴۱۱۵۲۰ متر مکعب مازاد گنجایش کانالها در مخازن زیر زمینی توسط تنورهای آبی مذکور ذخیره میگردد و با بازگشایی دریچههای سد، به مرور به چرخه مصرف وارد میشود.
قنات بزرگ و تاریخی وَزوان درشهر وَزوان واقع در بخش میمه استان اصفهان میباشد و این اثر در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۹۶۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین این قنات یکی از قناتهای ایرانی ثبتشده بهعنوان میراث جهانی یونسکو است که متاسفانه سالهاست مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفته است.