قارچ‌ها در سراسر دنیا و در محیط‌های مختلف وجود دارند و بیشترشان عامل بیماری نیستند. با این حال انواع مختلفی از عفونت‌های قارچی هم بر اثر تماس با قارچ یا گرده (اسپور) قارچ موجود در هوا ایجاد می‌شوند. استفاده از داروی ضد قارچ یکی از روش‌های عالی برای درمان این نوع بیماری‌هاست. در این مقاله با انواع داروی ضد قارچ، نحوه عملکردشان و نکات مهم مربوط به آنها بیشتر آشنا می‌شوید.
شایع‌ترین عفونت‌های قارچی
بیشتر عفونت‌های قارچی مناطقی مثل پوست، ناخن و غشای مخاطی را درگیر می‌کنند. بعضی از آنها می‌توانند مشکلاتی جدی‌تر درست کنند و با ایجاد مننژیت یا ذات‌الریه تهدیدی بالقوه برای زندگی باشند.
چند نمونه از شایع‌ترین عفونت‌های قارچی عبارت‌اند از:
- کرم حلقوی (Ringwarm) یا تینه‌آ: نوعی عفونت قارچی پوستی است که در پوست سر، پاها، کشاله ران و بعضی دیگر از قسمت‌های بدن اتفاق می‌افتد.
- قارچ ناخن: نوعی عفونت قارچی که معمولا در ناخن پا ایجاد می‌شود، اما ممکن است ناخن‌های دست را هم درگیر کند.
- عفونت مخمر واژن: این عفونت به‌علت رشد زیاد مخمر کاندیدا (Candida) در واژن و اطراف آن ایجاد می‌شود.
- برفک دهان: وقتی مخمر کاندیدا بیش‌ازحد درون دهان رشد می‌کند.
داروهای ضد قارچ
انواع داروهای ضد قارچ درمانی دارویی برای عفونت های قارچی هستند.داروهای ضد قارچ به صورت خوراکی، موضعی یا تزریقی درون وریدی در دسترس هستند.
نحوه عملکرد داروهای ضد قارچ
معمولا انواع داروهای ضد قارچ باعث از بین رفتن سلول های قارچی یا جلوگیری از رشد و تکثیر آنها می شوند.
بخشی هایی از سلول های مورد هدف توسط داروهای ضد قارچ شامل غشای سلول قارچ و دیواره سلول هستند. این دو بخش از سلول ها محافظت کرده زیرا در اثر آسیب دیدن، سلول ها نشت کرده و آسیب می بینند.
بدن انسان دارای این ساختارها نیست. به این ترتیب داروهای ضد قارچ این سلول ها را بدون آسیب رساندن به سلول های بدن مورد هدف قرار می دهند.
انواع داروهای ضد قارچ
داروهای ضد قارچ وابسته به عوامل دارای اشکال مختلفی هستند. داروهای خاص دارای فرم های مختلفی هستند. نوع عفونت نیز بر نحوه دریافت دارو تاثیر می گذارد.
چهار نوع داروی ضد قارچ وجود داشته که عبارتند از:
- آزول ها (Azoles)
- اکینوکاندین ها (Echinocandins)
- پولین ها (Polyenes)
- آلیل آمین ها (Allylamines)
آزول ها
آزول ها دارای دو زیرگروه ایمیدازول و تریازول هستند.
بعضی از نمونه های ایمیدازول و بیماری های قارچی که درمان می کنند، عبارتند از:
- کلوتریمازول: برای درمان عفونت های پوستی، دهانی و کاندیدا واژینال
- کتوکونازول: برای درمان عفونت های قارچی سیستمیک ناشی از کاندیدا، بلاستومیکوز، کوکسیدیومایکوزیس، هیستوپلاسموز، کرومومیکوز و پاراکوکسیدوئیدومایکوزیس
- میکونازول: برای درمان عفونت های واژینال، پوست و ناخن
بعضی از نمونه های تریازول و بیماری های قارچی که درمان می کنند، عبارتند از:
- فلوکونازول: برای درمان عفونت های قارچی ناشی از کاندیدا و کریپتوکوک
- ایزوکونازول: برای درمان عفونت های تهاجمی آسپرژیلوس و موکورمیکوز
- ایتراکونازول: برای درمان بلاستومایکوزیس، آسپرژیلوس، هیستوپلاسموز، کاندیدیاز و انواع مایکوزهای سطحی
- پوساکونازول: برای درمان عفونت های تهاجمی ناشی از آسپرژیلوس و کاندیدا
- وریکونازول: برای درمان آسپرژیلوس و کاندیدا
اکینوکاندین ها
این موارد باعث مختل شدن ایجاد دیواره سلول قارچی می شوند.
بعضی از نمونه ها اکینوکاندین ها و بیماری های قارچی که درمان می کنند، عبارتند از:
- آنیدولافونژین: برای درمان کاندیدیاز مری و کاندیدیاز مهاجم
- کاسپوفونژین: برای درمان آسپرژیلوس، کاندیدیاز مری و کاندیدیاز مهاجم
- میکافونژین: برای درمان کاندیدیاز مری و کاندیدیاز مهاجم
پولین ها
این داروها باعث تغییر و متخلخل شدن دیواره های سلول های قارچی و از بین رفتن آنها می شوند.
نمونه ایی از پولین ها و بیماری های قارچی که درمان می کنند، عبارتند از:
- نیستاتین: یک ضد قارچ موضعی و خوراکی برای درمان عفونت های کاندیدا دهان و پوست
- آمفوتریسین B: این دارو برای درمان انواع مختلفی از بیماری های قارچی از جمله آسپرژیلوس مهاجم، بلاستومیکوز، کاندیدیاز، کوکسیدیومایکوزیس، مننژیت کریپتوکوک، کریپتوکوکوزیس، هیستوپلاسموزیس، موکورمیکوز، اسپوروتریکوز و سایر موارد کاربرد دارد.
آلیل آمین ها
آلیل آمین ها آنزیمی که غشای سلول برای عملکرد صحیح به آن نیاز دارد را مهار می کنند. سلول بدون این غشا نمی توانند به درستی عمل کنند.
نمونه ای از آلیل آمین ها برای درمان عفونت های قارچی پوست، تربینافین است.