به گزارش سایت خبری پرسون، سازمان جهانی بهداشت در گزارشی، سواد سلامت را به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تعیین کننده سلامت معرفی نموده است. اگرچه هنوز به درستی معلوم نیست که سواد سلامت تا چه حد بر نتایج سلامتی تأثیرگذار است، اما دلایل زیادی حاکی از آن است که بسیاری از نتایج ناخوشایند مرتبط با سلامتی، در نتیجه سواد سلامت ناکافی است.
می توان توانایی‌های لازم در کسب سواد سلامت را به سه گروه تقسیم کرد:
توانایی درک اطلاعات نوشتاری و شفاهی که از طرف پزشک، پرستار، دارو ساز، و تیم بهداشت و درمان به فرد ارائه می‌شود.
توانایی عمل کردن بر اساس دستورالعمل‌های مربوط به برنامه‌های دارویی و مراقبت‌های پزشکی
توانایی خواندن اطلاعات نوشتاری مربوط به حوزه‌های سلامت و بهداشت مثل: برچسب‌ها، پیوست‌های مربوط به داروها، فرم‌های رضایت نامه و...
سواد سلامت دیجیتال (الکترونیکی ):
تعریف سواد سلامت دیجیتالی: توانایی جستجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات بهداشتی مبتنی بر فضای دیجیتال (اینترنت) است.
گفتنی است درحال حاضر بیشتر افراد، اطلاعات مربوط به بیماری و سلامتی را از طریق اینترنت دریافت می کنند، بنابر این لزوم ایجاد بسترهای اینترنتی که عاری از اطلاعات غیر علمی و به خصوص در ارتباط با همه گیری کرونا عاری از شایعات باشد، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
از سوی دیگر زنان با توجه به نقش حمایتی و مراقبتی در خانواده و ارتباط بیشتر با فرزندان و والدین، نقش اثر گذار و بسیار مهمی در سلامت خانواده و جامعه ایفا می کنند، بنابر این افزایش سواد سلامت زنان جامعه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ بر اساس شواهد موجود در شرایط یکسان اقتصادی زنانی که دارای سطح سواد سلامت بالاتری هستند، فرزندان سالم تری دارند، لذا برای شکست کرونا افزایش سواد سلامت افراد جامعه بخصوص زنان یک امر بسیار ضروری است.
چگونه می‌توان سواد سلامت جامعه را افزایش داد؟
برای افزایش سطح سواد سلامت مردم، نیاز به همکاری های بین بخشی وزارتخانه ها و سازمان هایی است که به نوعی در حفظ و تامین سلامت مردم دخیل هستند و در این میان، نقش رسانه، بسیار تاثیرگذار و پُر رنگ است.
همچنین زمانی که مشارکت همه افراد جامعه در مبارزه و جلوگیری از انتشار سریع عوامل بیماری زا مثل ویروس کرونا لازم می‌شود، حجم بالای اطلاعات و پیچیدگی محتواها در فضای حقیقی و مجازی جامعه مانع بزرگی در واکنش سریع و صحیح اعضای جامعه محسوب می شود و موجب سردرگمی در انتخاب پیام‌های صحیح و حتی برداشت نا صحیح از آن می شود.
بنابراین نقش آموزش مراکز و سایت‌های مورد تایید وزارت مجموعه وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی که منابع علمی و صحیح انتشار پیام های مرتبط با بهداست و سلامتی هستند بسیار مهم است. ضمن اینکه موضوع مهم علاوه بر آموزش‌های پایه آموزش تشخیص پیام های صحیح و تحلیل اطلاعاتی است که فرد از طرق مختلف به دست می آورد.
چگونه خبر درست را از خبر جعلی تشخیص دهیم :
1- خبر را چه کسی نوشته است؟ در خبر درست همیشه نامی واقعی از یک خبرنگار یا روزنامه‌نگار واقعی، که قابل‌پیگیری باشد، به عنوان مرجع و منبع خبر گفته می‌شود؛ ولی در خبرهای ساختگی، شایعه یا تبلیغاتی، چنین چیزی وجود ندارد.
2- خبر چه چیزی می خواهد بگوید؟ خبر واقعی وقتی درباره موضوعی جنجالی باشد معمولاً آن را به نقل از منابع واقعیِ معتبر که قابل پیگیری باشند، می‌گوید، در حالی که خبر ساختگی منبع دروغین، نشانی اینترنتی ساختگی، عنوان کلی غیر قابل پیگیری، و یا با استناد به مطالب مشابه غلط انداز دیگر می‌گوید که با اندکی کندوکاو و ژرف‌نگری، نادرستی آن قابل تشخیص است.
3- خبر چه زمانی منتشر شده است؟ حتماً به تاریخ انتشار خبر دقت کنید اگر به کلمه‌های «خبر فوری» در خبر برمی‌خورید بیشتر دقت کنید زیرا احتمال ساختگی بودن یا تبلیغاتی بودن آن بیشتر است.
4- خبر در کجا منتشر شده است؟ خبر درست و مهم، حتماً در خبرگزاری‌ها و وبگاه‌های مشهورِ دارای اعتبار نیز منتشر می‌شود. اگر خبر را برای نخستین بار در شبکه‌های اجتماعی می‌بینید باید پیش از بازنشر و فرستادن آن برای دیگران، تلاش کنید تا درستی آن را بیازمایید.
5- از خواندن خبر چه احساسی به شما دست می دهد؟ خبر ساختگی مثل همه‌ی تبلیغات دیگر برای برانگیختن احساس شما طراحی شده است. پس اگر با خواندن خبری بسیار ناراحت شدید، دِرَنگ کنید و نفس عمیقی بکشید. ادعایی که در خبر وجود دارد را دست کم در سه خبرگزاری و یا رسانه‌ی معتبر تحقیق کنید و سپس تصمیم بگیرید که خبر را ساختگی یا واقعی به حساب آورید. نباید همه چیز را زود باور کرد. هیچ چیزی بهتر از تفکر انتقادی در روبرو شدن با خبر نیست.
سواد رسانه ای خود را افزایش دهید، عادت فور وارد کردن مطالبی که به دستتان می رسد را به حداقل ممکن برسانید و اگر حوصله ارزیابی مطلبی را ندارید چرخه ی اخبار نامعتبر را با فور وارد نکردن آن خبر قطع کنید .
توصیه های لازم برای انتشار اطلاعات :
1- از اطلاعاتی که منبع روشن و معتبری دارند استفاده ومنابع ذکر شود.
2- اطلاعات نباید ترس و اضطراب کاربران را افزایش دهد.
3- پیام به گونه ای بیان شود که مخاطب بتوانند منظور پیام را به راحتی و با صرف زمان و تلاش اندک، دریافت نمایند.
4- از به کار بردن اصطلاحات فنی و تخصصی پرهیز شود.
5- از اصطلاحات آشنا برای مخاطب استفاده شود. ( چنانچه اصطلاحات تخصصی استفاده می شود توضیح داده شود)
6- سطح سواد و فرهنگ مخاطب درنظر گرفته شود.
7- مطالب آموزشی مهم تکرار شده و بیشتر در دسترس قرار گیرد.
8- تا حد امکان از اینفوگرافی برای ارایه اطلاعات استفاده شود.
