به گزارش سایت خبری پرسون، بر اساس آخرین آمار سازمان خواروبار جهانی (فائو) رتبه نخست هدر رفت ضایعات محصولات میوه و تره‌بار به ایران اختصاص‌یافته است. در استان خراسان رضوی نیز سالانه حدود هشت میلیون تن انواع محصولات باغی و زراعی برداشت می‌شود که به‌این‌ترتیب و بر اساس آمار اعلامی از سوی فائو، ۳۰ درصد از میزان تولید، یعنی ۲/۴ میلیون تن آن تباه می‌شود.
دراین بین میزان آب مصرفی برای تولید این مقدار محصول در استان خراسان رضوی افزون بر یک میلیارد مترمکعب در سال برآورد می‌شود. به همین دلیل توجه به مقوله ضایعات به دلیل افزایش بی‌رویه جمعیت، کاهش منابع طبیعی، امکانات و منابع محدود حائز اهمیت است.
در استان خراسان رضوی یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در طول سال به زیر کشت ۸۳ نوع محصول می‌رود که نتیجه آن برداشت هشت میلیون تن انواع محصولات باغی، زراعی و دامی است که ۹۰۰ هزار هکتار از این سطح کشت مربوط به زراعت و ۳۰۰ هزار هکتار آن باغ است.
استفاده از ضایعات کشاورزی در تولید کود
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اذعان می‌کند: ضایعات محصولات کشاورزی تنها در حوزه تولید نیست بلکه در مرحله کاشت، داشت، برداشت،حمل‌ونقل و نگهداری و ذخیره‌سازی و مصرف نیز ما شاهد ضایعات کشاورزی هستیم که البته با مدیریت و بهینه سازی فرایند کاشت تا برداشت می‌توانیم این نقش را مهندسی و نظارت کرد و در پایان از ضایعات کشاورزی که اجتناب ناپذیر است برای تولید کود باکیفیت اقدام کرد.
مجید رضایی فریمانی در پاسخ به این سئوال که این محصولات ضایع‌شده در استان خوراک چند انسان یا حتی دام را تأمین کند پاسخ می‌دهد: این سئوال به‌گونه‌ای سبب فرافکنی می‌شود.
وی می‌افزاید: این مشکل به‌راحتی با توسعه مدیریت در تمام حوزه‌های کشاورزی قابل‌حل است و تخصیص منابع کمک مؤثری به این موضوع است .
رضایی به ما می‌گوید: تاکنون در حوزه صنایع تبدیلی و غذایی محاسبه‌ای برای ارائه عددی انجام‌نشده است ولی چون صنایع تبدیلی و غذایی متولی تولید غذای انسان و حیوان و تولید کود است می‌توان گفت اگر مدیران بتوانند از واحدهای تولیدی حمایت کنند ضایعات از مرحله تولید تا مصرف از سفره به صفر برسد.البته در کشورهای توسعه‌یافته منهای غذای انسان و دام، تولید الکل، بیوگازوئیل، بیوگاز و .. از محصولات کشاورزی و ضایعات انجام می‌شود.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بابیان اینکه در صورت افزایش صادرات و دوران پسا کرونا و حل مشکل تحریم شاهد شکوفایی در کیفیت بسته‌بندی و نوع عرضه میوه تازه و محصولات کشاورزی به بازارهای جهانی خواهیم شد بیان کرد: البته ذکر این موضوع لازم است که هم‌اکنون تعداد زیادی از صادرکنندگان با توجه به مشکلات صادرات محصولات کشاورزی و غذایی جزو صادرکنندگان خوب بوده و توانسته‌اند بازارهای هدف را شناسایی کرده و به آن‌ها محصولات کشاورزی صادر کنند.
وی ابراز می‌کند: توسعه بازرگانی و تولید محصولات باکیفیت و استفاده از صنایع تبدیلی و بسته‌بندی مناسب می‌تواند صادرات محصولات کشاورزی باکیفیت و کاهش ضایعات را به همراه داشته باشد.
وی ارتقای جایگاه صنایع تبدیلی و غذایی در وزارت جهاد کشاورزی را راهکار جلوگیری از ضایعات کشاورزی عنوان کرده و به ما می‌گوید: البته این وظایف از سال ۹۵ از سوی سازمان صمت به جهاد کشاورزی واگذارشده است.
هدررفت سالانه یک میلیارد مکعب آب برای ضایعات کشاورزی
بدون شک و بنا بر اظهارات مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی هر محصولی که به مرحله برداشت می‌رسد باید پروسه‌ای را شامل کاشت و داشت طی کند و لذا برای برداشت هر محصول زمان و هزینه بسیار زیادی تلف و هدر می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها مصرف آب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی، افزایش میزان ضایعات به‌ویژه در محصولات کشاورزی را در حقیقت تضییع آب‌های زیرزمینی و قابل شرب می‌داند و می‌گوید: اصلاح الگوی کشت در این راستا و تولید با فناوری‌های نوین و استفاده از محصولات کم آب باید به‌طور ویژه در دستور کار قرار گیرد و برای آن برنامه‌ریزی کرد.
محمد علایی با اشاره به این موضوع که شاخص میانگین تولید ماده خشک به ازای مصرف یک مترمکعب آب در جهان ۲.۵ کیلوگرم و در کشورهای پیشرفته ۳.۵ کیلوگرم است به ما می‌گوید: این رقم در ایران تا چند سال پیش ۸۰۰ گرم بود و اکنون به یک کیلوگرم افزایش‌یافته است.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه مصرف آب در ایران سه برابر مصرف و میانگین جهانی است ابراز می‌کند: بخش عمده‌ای از آب های زیرزمینی که اغلب از چاه‌های عمیق و قنات‌ها تأمین می‌شود برای کاهش و برداشت محصولات آب‌دوست استفاده می‌شود و در نهایت مشاهده می‌شود که به چه سادگی به دلیل نبود صنایع تبدیلی و یا بی‌توجه به استانداردهای حمل و بارگیری و یا محرومیت از صنایع بسته‌بندی این محصولات هدر داده‌شده و دور ریخته می شود.
کمبود فناوری های لازم برای تبدیل ضایعات
یک کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی در گفت‌وگو با ایلنا اظهار می‌کند: به دلیل اینکه در کشور از فنّاوری‌های لازم برای تبدیل ضایعات برخوردار نیستیم و در این راستا سرمایه‌گذاری انجام‌نشده لذا بسیاری از محصولاتی که می‌تواند با تبدیل به مواد غذایی برای دام و یا دیگر صنایع مورداستفاده قرار گیرد به‌راحتی از دسترس ما خارج می‌شود.
حسین طبسی اظهار می‌کند: نبود صنایع تبدیلی موجب می‌شود تا فرارسیدن فصل برداشت هر محصول کشاورز برای جلوگیری از فساد بیشتر محصول، محصول خود را روانه باازار می‌کند که متأسفانه با بی‌رغبتی واسطه گران مواجه می‌شود.
وی بیان می‌کند: کشاورز دو انتخاب دارد یا باید محصول را باقیمت بسیار پایین عرضه کند یا اینکه شاهد فساد محصول خود باشد لذا همه‌ساله ما شاهد ضرر و زیان کشاورزان هستیم.
این کارشناس اقتصاد کشاورزی با اشاره به پتانسیل‌های کشاورزی در این استان مانند تولید گوشت و شیر یا تخم‌مرغ و یا حتی محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی ابراز می‌کند: درحالی‌که ما با چندین کشور هم‌مرز بوده و می‌توانیم مازاد محصولات خود را صادر کنیم اما مشاهده می‌کنید که همیشه دامدار ما و یا کشاورز ما در مقابل کارخانه شیر یا رب گوجه ساعت‌ها انتظار می‌کشد تا بتواند دسترنج خود را بفروشد و همیشه در این داستان شاهد تضییع شدن محصول آن‌ها هستیم.
منبع: ایلنا
