عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با پرسون:
به گزارش سایت خبری پرسون، مهدی زارع نوشت: نقش و اهمیت شبکه‌های اجتماعی در به اشتراک‌گذاری اطلاعات، ایده‌ها، تجربیات و تسهیل پژوهش‌های اجتماعی انکارناپذیر است. افزایش عمومی بهره‌برداری از شبکه‌های اجتماعی در علم و گسترش سواد علمی و توسعه آموزش‌وپرورش در ایران به‌ویژه بعد از همه‌گیری کرونا از اسفند 1398 مشهود بوده است. رسانه‌های اجتماعی بستر به‌اشتراک‌گذاری دغدغه‌های زندگی روزمره و پاسخ‌گویی به سؤالات اجتماعی و طیف گسترده‌ای از داده‌ها و طرح ابهامات و سؤالات را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. برنامه‌های پیام‌رسان نماد سریع‌ترین رشد در پدیده ارتباط دیجیتال از گذشته تا امروز هستند.
برنامه‌های پیام‌رسان مانند واتس‌اپ و تلگرام عملا به مسیر ارتباطات مستقیم صدها میلیون نفر در سراسر جهان به‌ویژه در شرایط سوانح طبیعی تبدیل شده‌اند. در شامگاه 12 فروردین 1398 و بعد از قطع ارتباط تلفنی در شهر پل‌دختر لرستان محاصره در سیلاب رودخانه کشکان، تنها ارتباط برقرارشده از طریق واتس‌اپ -ازسوی وزارت ارتباطات- بود که امکان اطلاع‌گرفتن از وضعیت مردم محاصره‌شده در سیلاب را در آن شب سخت فراهم کرد. در حال حاضر، برآورد می‌شود که بیش چهار میلیارد نفر در سراسر جهان از برنامه‌های پیام‌رسان استفاده می‌کنند. مطالعات نشان داده است که اطلاعات به‌موقع قابل کاربرد می‌توانند جان افراد را نجات دهند، به افراد کمک کنند تا از پشتیبانی برخوردار شوند و تاب‌آوری آنها را در شرایط بحرانی بهبود ببخشند. شناسایی کانال‌های ارتباطی که مردم برای به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعات از آنها استفاده می‌کنند و درک نحوه استفاده از آنها در دنیای امروز بسیار مهم است.
در این زمینه، سازمان‌های مدیریت بحران و بشردوستانه نمی‌توانند رشد و تحول برنامه‌های پیام‌رسان تلفن همراه را نادیده بگیرند؛ برنامه‌های نرم‌افزاری مبتنی‌بر تلفن همراه که به افراد امکان می‌دهد متن، صدا و تصویر را از طریق اتصال به اینترنت به تلفن‌های مخاطبان خود ارسال کنند. برنامه‌های پیام‌رسان به ابزار ارتباطی منظمی برای مردم در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. برنامه‌های پیام‌رسان بسترهایی هستند که افراد می‌توانند به‌طور مستقیم به خدمات ارائه‌شده توسط سازمان‌های دیگر دسترسی داشته باشند.
از سوی دیگر سرمایه‌گذاری بر همگانی‌کردن تفکر علمی در علم در ایران و هم‌زمان توسعه فرایند و تأکید بر سازوکار غیررسمی یادگیری به‌ویژه در سال‌های اخیر، اثرهای فوری و فوق‌العاده داشته و ارتباط علمی را نه‌تنها بین نخبگان علمی بلکه بین نخبگان و مردم به سرعت گسترش داده است. نقش اجتماعی شبکه‌های مجازی در ترویج علم و سواد علمی با استفاده از فیس‌بوک، سپس اینستاگرام، تلگرام و واتس‌اپ امروزه به نحوی است که با حذف یا سخت‌شدن دسترسی به این شبکه‌ها عملا با عقب‌گردی مخرب در همگانی‌کردن علم و یادگیری نزد مردم، قطع ارتباط با دانسته‌های به‌روز و حذف تعامل بین مردم روبه‌رو خواهیم شد.
انسداد گفت‌وگوی عمومی در فضای مجازی ازطریق شبکه‌های اجتماعی، کار دانشمندان برای یافتن مهم‌ترین مسائل جامعه را سخت خواهد کرد. ایجاد فضای مجازی برای یادگیری غیررسمی علم که در آن دانش‌آموزان و عموم مردم مخاطبان فضای مجازی هستند، به‌ویژه در دوران همه‌گیری کرونا اهمیت حیاتی خود را نشان داد. در ماده2 «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» آمده است: «...فعالیت پیام‌رسان‌های خارجی و داخلی اثرگذار» مشروط به تأیید هیئت ساماندهی و نظارت خواهد بود. در غیر این صورت فعالیت آنها در کشور «غیرقانونی» است، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است نسبت به «مسدودسازی دسترسی به آنها» اقدام نماید...» توجه شود که در شرایط تحریم، پیام‌رسان‌های خارجی اگر بخواهند در کشور ما دفتر هم داشته باشند عملا غیرممکن است.
بنابراین در شرایط موجود و حتی با فرض برقراری مجدد برجام، با نکته طرح‌شده در این ماده، ارتباط کاربران ایرانی با پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های مجازی خارجی قطع می‌شود. در تبصره «۱» همین ماده2 تأکید شده «تمام پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی فعال موظف‌اند حداکثر تا دو ماه پس از تصویب این قانون شرایط خود را با آن تطبیق دهند و تبصره «۲»: تأیید فعالیت پیام‌رسان‌های خارجی اثرگذار در کشور مستلزم تعیین شرکتی ایرانی به‌عنوان نماینده قانونی و پذیرش تعهدات لازم... است و تبصره «۵»: کلیه پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی و همچنین نمایندگی پیام‌رسان‌های خارجی اثرگذار (حسب توافقات انجام‌شده در مذاکرات رسمی) ملزم به رعایت مصوبات کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه و موارد ابلاغی دبیرخانه کارگروه در راستای پالایش مصادیق مجرمانه هستند.
تمام موارد ذکرشده در تبصره‌های یادشده هنگامی امکان‌پذیر است که کشور ما در بستر ارتباطی جهان بدون تحریم و محدودیت حاضر باشد. وقتی در‌حال‌حاضر چنین نیست، تصویت چنین طرحی عملا به معنای بستن فضای اینترنت کشور خواهد بود. مردم و نخبگان در بیشتر موارد در حال بهره‌برداری مناسب و هوشمندانه و مثبت از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های مجازی هستند. در مشکلات مختلف از کم‌آبی و خشک‌سالی تا جوسازی‌های بیگانگان برای مشوش‌کردن مردم، گفت‌وگوهای همین فضای مجازی مانع از رادیکالیزه‌شدن فضای برای گروه وسیعی از کاربران ایرانی شده است. با محدود‌کردن یا بستن این فضا هم امکانات مثبت ارتباطی را محدود و ممنوع می‌کنید و هم هر مسئله داخلی عادی بدون امکان گفت‌وگوی غیررسمی می‌تواند به معضلی لاینحل در سطح کل جامعه تبدیل شود. از عاقلان مجلس توقع منطقی داریم که جلوی تداوم تصویب چنین طرح‌های آسیب‌زایی را بگیرند.
توجه: مطلب مندرج صرفا دیدگاه نویسنده است و رسانه پرسون در قبال آن هیچ موضعی ندارد.
منبع: شرق
