بی مدیریتی آفت کشاورزی / جای خالی تکنولوژی در افزایش تولید صیفی جات

به گزارش سایت خبری پرسون، در این بین برخی از کشورهای دنیا که نسبت به سه استان شمالی ایران شامل مازندران، گیلان و گلستان از وسعت کمتر، جمعیت بیشتر و از آب و هوای یکسان برخوردار هستند در حوزه کشاورزی و دامپروری به جایی رسیده اند که اقتصاد کشورشان را می چرخانند، برای نمونه هلند یک کشور کوچک اروپایی این روزها توانسته نخستین کشور اروپایی در تولیدات محصولات کشاورزی را در بین 27کشور اتحادیه اروپا از آن خودش کند.

هلندی ها به قدری در کشورشان به موضوع کشاورزی، آن هم کشاورزی صنعتی توجه می کنند که با وجود وسعت اندکی که دارند دومین صادرکننده عمده کالاهای کشاورزی بعد از آمریکا، ششمین کشور سرمایه‌گذار در جهان شده اند و به نوعی مهدگل و گیاه را در دنیا به نام خودشان کرده اند.

آنها در سال 2018 میلادی در حالی صادرات بیش از 90 میلیارد دلاری در بخش کشاورزی داشته اند که کل صادرات ایران در این بخش طی سال‌های اخیر به‌طور میانگین سالانه 6 میلیارد دلار بوده است، به عبارتی آنها دو برابر در آمد نفتی ما را تنها از راه صادرات محصولات کشاورزی به دست آوردند.

این در حالی است که در سه استان شمالی ایران با وجود پتانسیل بیشتر از کشور هلند این امکان وجود دارد که قطب تولید کشاورزی نه تنها کشور بلکه منطقه خاورمیانه را فراهم کند؛ در گزارش پیش رو نگاه انداخته ایم به بی توجهی ها در حوزه کشاورزی در خطه شمال کشور که در ادامه می خوانید:

بارندگی در هلند کمتر از سه استان شمالی ایران

با یک حساب سر انگشتی می‌توان به بی مدیریتی و بی برنامگی در حوزه کشاورزی کشورمان پی برد، سه استان گیلان، مازندران و گلستان دارای مساحت 57هزار کیلومتر مربع هستند، درحالی که کشور هلند از سه استان شمالی ایران مساحت کمتری دارد، این کشور مساحتی حدود 47 هزار کیلومتر مربع دارد.

از دیگر ویژگی‌های سه استان شمالی ایران این است که تنها نزدیک به 8 میلیون نفر جمعیت دارد در حالی که در هلند 17 میلیون نفر یعنی دو برابر جمعیت سه استان ما ساکن دارد و سالانه میزبان نزدیک به 10 میلیون توریست است.

جمعیت شاغل در بخش کشاورزی در استان‌های گیلان و مازندران حدود 454 هزار نفر یا معادل 8‌درصد از جمعیت این استان‌هاست و در کشور هلند نیروی کار بخش کشاورزی معادل 213 هزار نفر یا معادل 1.2‌درصد از جمعیت کل کشور بوده است.

از سوی دیگر بسیاری بر این باور هستند که هلند کشوری سرسبز است و این سرسبزی باعث شده تا نقش پررنگی در حوزه تولید محصولات کشاورزی داشته باشد، در حالی که میزان بارندگی هلند کمتر از سه استان شمالی ایران است مقایسه مقدار متوسط بارندگی در استان‌های گیلان و مازندران در دوره درازمدت 30 ساله نشان می‌دهد میانگین آن معادل 831 میلیمتر و در هلند در مدت مشابه برابر 810 میلیمتر بوده است.

در همین زمینه میانگین درجه حرارت در دوره بلندمدت سالیانه استان‌های گیلان و مازندران معادل 16.5درجه سانتیگراد و این شاخص در کشور هلند معادل 16 درجه سانتیگراد است. میانگین شاخص رطوبت نسبی در استان‌های گیلان و مازندران معادل 72‌درصد و در کشور هلند در حدود 80‌درصد اندازه‌گیری شده است. در شاخص سطح اراضی بررسی‌ها نشان می‌دهد مجموع اراضی کشاورزی، جنگل‌ها و مراتع دو استان شمالی ایران حدود 3.3 میلیون هکتار و این میزان در هلند 3.2 میلیون هکتار است.

تکنولوژی حرف اول و آخر کشاورزی

حال که این روزها هلند نقش مهمی‌در صادرات محصولات کشاورزی در دنیا دارد بد نیست بدانیم این کشور 2 برابر درآمد نفتی کشور 80 میلیونی ما را تنها در این حوزه به دست می‌آورد.

این کشور توانسته با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا در مصرف آب برخی از محصولات کلیدی تا 90 درصد صرفه جویی کند، به نوعی انقلابی در تولید محصولات غذایی که میزان مصرف آب آن بسیار بسیار اندک است به وجود آورد، در این کشور کوچک اروپایی گونه های گیاهی گوناگون کشت می شود، برای نمونه تنها 15 نوع گوجه فرنگی تولید می شود آنها با استفاده از علم و تکنولوژی بوته گوجه فرنگی را با ارتفاع 6 متر به وجود می آورند که حتی ریشه آن نه در خاک بلکه در محلول های مغزی قرار دارد.

جالب است بسیاری تصور می کنند هلندی ها برای افزایش تولید شان از مواد شیمیایی و خطر ناک استفاده می کنند در حالی که آن ها به طور کامل استفاده از آفت کش های شیمیایی را کنار گذاشته اند، همچنین در عرصه پرورش طیور از سال 2009، مرغداران و دامداران استفاده از آنتی بیوتیک را حدود 60 درصد کاهش داده اند.

هلندی ها توانسته اند برای تنظیم دمای گلخانه ها از انرژی زمین گرمایی استفاده کنند و همچنین کشاورزی هیدروپونیک که در آن محصولات بدون خاک و با استفاده از محلول های مغذی رشد می کنند، مصرف آب و هزینه ها را به شدت کاهش داده بهر بگیرند.

ویلاسازی سدی در برابر افزایش تولیدات کشاورزی

شاید بتوان گفت ویلاسازی که در شمال ایران در دو دهه اخیر به اوج خود رسیده است سدی در برابر افزایش تولیدات کشاورزی است، برای نمونه یکی از کم کاری‌ها در حوزه کشاورزی که در سه استان شمال ایران صورت گرفته است تخریب جنگل‌ها و مزارع و جایگزین کردن این محیط‌ها به ویلا سازی است، آن طور که آمارها نشان می‌دهند نزدیک به ۷۰‌ درصد خانه‌های موجود در استان مازندران، ویلایی هستند که این وضعیت خود بیانگر سهم تقاضای غیربومی ‌در ساخت و خرید ویلا در «شمال» است.

همچنین درمازندران، ویلاسازی طی ۵‌سال منتهی به پایان ۹۵، رقمی‌معادل ۱۱‌درصد رشد داشته است که این میزان رشد خانه‌سازی در روستاهای این استان، بیش از دوبرابر نرخ رشد عرضه مسکن روستایی در کل کشور بوده است. در کل کشور، تعداد خانه‌های روستایی در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۵، رقمی‌معادل ۴‌درصد افزایش پیدا کرد.

راز موفقیت هلند در توسعه کشاورزی

هلندی ها توانسته اند کشاورزی خود را با دانشگاه و علوم روز گره بزنند به طوری که راز پیشرفت‌ها در تحقیقاتی است که در دانشگاه واخنینگن هلند صورت می‌گیرد؛ این دانشگاه، بهترین مؤسسه تحقیقاتی جهان در زمینه کشاورزی است.70 درصد مبادلات تجاری این کشور با اعضای جامعه اقتصادی اروپا صورت می‌گیرد.

آنها بزرگترین صادرکننده گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز و دومین صادرکننده سبزیجات در دنیا هستند؛ همچنین یک سوم تجارت جهانی دانه‌های سبزیجات خوراکی از هلند سرچشمه می‌گیرد. این موفقیت‌ها فقط در ۹۴ کیلومتر مربع گلخانه‌های هلند به دست آمده است. برای مقایسه و درک بهتر باید بدانیم که مساحت شهر تهران ۷۳۰ کیلومتر مربع است راز موفقیت هلند استفاده از تکنولوژی‌های برتر و گلخانه‌های پیشرفته کشاورزی است.

این امر چنان در تامین منافع و اهمیت ملی هلند موثر بوده که امروز سیاست خارجی این کشور به صورت تابعی از سیاست تجاری آن درآمده است.هلند در پرورش و تجارت گل مقام اول را در جهان داراست. همچنین هلند پس از ایالات متحده آمریکا دومین بزرگترین کشور صادر کننده غذا و محصولات کشاورزی در دنیاست. اقتصاد هلند شانزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا از لحاظ تولید ناخالص داخلی است.

از دیگر صنایع مهم در هلند می‌توان به صنعت تولید محصولات شیمیایی، متالورژی، تولید ماشین آلات صنعتی، تولید وسائل الکتریکی و صنعت پردرآمد توریسم اشاره کرد. در سال 2013 در گزارش معرفی شادترین کشورهای دنیا از طرف سازمان ملل، هلند به عنوان چهارمین کشور شاد دنیا معرفی شده است که نشانگر کیفیت بالای استانداردهای زندگی در این کشور زیبای اروپایی است.

هلند در افزایش تولیدات باغی نیز برتری دارد

سیب زمینی یکی از 10 ماده غذایی پر مصرف در جهان است و هلندیها در سال 2017 توانسته اند با کسب سهم 19.4 درصدی، رتبه ی اول را در صادرات این محصول اختیار داشته باشند. این در حالی است که سهم کشورهای پهناوری همچون چین و ایالات متحده از صادرات سیب زمینی به ترتیب 6.8 و 5.8 درصد بوده است. جالب است بدانید که میانگین برداشت سیب زمینی برای هر چهار هزار مترمربع در حدود 9 تن است؛ اما در برخی مزارع این کشور رقم برداشت به 20 تن میرسد.

در بخش تولیدات باغی نیز آمارهای گزارش سال 1397 وزارت جهادکشاورزی برای دو استان شمالی و گزارش مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق بازرگانی ایران برای بررسی وضعیت هلند نشان می‌دهد در این بخش نیز عملکرد تولید در واحد سطح از برتری کامل بهره‌وری کشاورزی هلندی‌ها نسبت به دو استان شمالی ایران برخوردار است، به‌طوری‌که مقایسه عملکرد تولید محصولاتی همچون سیب، انگور، گلابی، آلو و توت‌فرنگی گلخانه‌ای هلند با دو استان شمالی ایران نشان می‌دهد عملکرد تولید در واحد سطح در این کشور بین دو تا سه برابر بهتر از دو استان شمالی ایران است.

گزارش از: محمدخادمی