یادداشت؛
به گزارش سایت خبری پرسون،ر ئیس جمهور آینده هر که می‌خواهد باشد، او نمی‌تواند فرار مغزها و سرمایه‌ها را مسئله‌ای کم اهمیت بداند؛ زیرا که بسیاری از چالش‌های امروز ایران به دلیل نبود سرمایه است.
بحران اول:
طبق آمارها ایران در زمینه مهاجرت مغزها یکی از کشورهای در صدر لیست جهانی است و گفته می شود سالانه ۱۸۰ هزار نیروی متخصص ایرانی کشور را ترک می‌کنند. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با تاکید بر اینکه ۵۴ هزار ایرانی در خارج از کشور تحصیل می کنند، این مسئله را یک توطئه دشمنانه دانسته و به تازگی گفته است "دشمنان انقلاب اسلامی دنبال شکار نخبگان‌مان هستند؛" درحالی که مسئله فراتر آن است که برایش نسخه "تئوری توطئه" چیده شود و"دشمن" را عامل این چالش بدانیم.
در حالی که همچنان یکی از مهم ترین بحران های کشور شیوع ویروس کرونا است. جالب است بدانید رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری تهران، از مهاجرت ماهانه ۵۰۰ پرستار ایرانی به خارج از کشور خبر داد وگفت اغلب پرستاران ایرانی به کشورهای آمریکای شمالی مثل کانادا، و سوئد در اروپا و همچنین برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس مهاجرت می‌کنند.
ما حتی از نظرفارغ‌التحصیلان خارجی مقطع دکتری در آمریکا نیز در رتبه پنجم قرار گرفته‌ایم.
بررسی آمار یک دهه گذشته (۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹) نشان می‌دهد، پس از چین، هند، کره جنوبی و تایوان، ایرانی‌ها بیشترین فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری آمریکا را تشکیل می‌دهند و از هر ۴۰ نفر خارجی که مدرک دکتری گرفتند، یک نفر ایرانی بوده است. یعنی در یک دهه گذشته دقیقا ۵۵۰۶ نفر ایرانی در آمریکا مدرک دکتری گرفته‌اند و بر اساس آمار سال ۲۰۱۵ تقریبا پنج هزار نفر از این افراد در آمریکا ماندگار شده‌اند.
از مجموع ۵۴ هزار دانشجوی ایرانی که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند ۲۵ درصد آنها با رتبه سه رقمی کنکور مهاجرت کرده‌اند.
بحران دوم:
تنها نخبه‌ها و دانشجویان نیستند که کشور را ترک می‌کنند. آقا زاده‌ها وفرزندان برخی مسئولان و برخورداران جامعه نیز بر اساس ثروتی که دارند این وطن را برای زیستن لایق نمی‌دانند.
سیدمحمد غرضی که علیرغم میل خود، نتوانست به خاطر مصوبه شورای نگهبان در خصوص شرایط داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰، ثبت‌نام کند به تازگی گفته است: "امروز ۵ هزار نفر از فرزندان مسئولان کشور در آمریکا سکونت دارند و دلارهای مردم را بردند و فکر می‌کنند که زندگی می‌کنند اما من مطمئنم که آنها خفت دنیا و آخرت را با خود و پدرانشان حمل می‌کنند".
یک بار هم محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی در دوره محمود احمدی نژادگفته بود "در حال حاضر ۱۴۸ میلیارد دلار موجودی حساب آقازاده‌های ما در بانک‌های خارجی است و این موجودی بیشتر از ذخایر ایران است."
عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی، که او هم در انتخابات ۱۴۰۰ احراز صلاحیت نشد به تازگی گفته است: "در سه سال گذشته حدود ۱۵ میلیارد دلار صرف خرید خانه در خارج شده و با سیاست‌های غلط داخلی، ایرانی‌ها طی سه ماه اخیر ۱۶۰۰ خانه در ترکیه خریدند. به گفته مرکز آمار ترکیه، ایرانی ها باز هم بزرگ‌ترین گروه خریدار خارجی خانه در این کشور هستند. نتیجه حرکت‌های تند این است که ظرف ۵۰ سال گذشته سه و یک دهم میلیون نفر از ایران بیرون رفته‌اند یعنی سه و هشت دهم درصد جمعیت ما مهاجرت کرده‌اند."
در گزارشی که به تازگی ایلنا منتشر کرده است" اتباع ایرانی 5 هزار و 939 واحد مسکونی در ترکیه خریداری کرده‌اند."
بحران سوم:
سقوط پول وسرمایه ملی و گرانی‌ها، کار را به جایی رسانده است که بسیاری از افغان‌ها هم ناامنی کشورشان را به ماندن در کشور ما ترجیح می‌دهند. براساس آمارها رکورد بیشترین بازگشت مهاجران افغانستانی فاقد مدرک از ایران در سال ۲۰۲۰ شکسته شده است. برخی از کارشناسان سقوط ارزش ریال و شرایط سخت بازار کار را از مهم‌ترین علل بازگشت آنها می‌دانند. طبق برآوردهای سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) تنها در سال ۲۰۲۰ حدود ۸۵۹ هزار مهاجر افغانستانی از ایران به کشور خود بازگشتند.
از طرفی گفته شده است افزایش‌کوچ کارگران افغانستانی از ایران، ساخت وساز را تا ۴۰ درصد گران‌تر کرده است. از آنجا که ۷۵ درصد نیروی کار سادۀ صنعت ساختمان اتباع افغانستانی بودند با رفتن آنها شاهد افزایش ۱۰۰درصدی دستمزدها هستیم. برای همین در روزهای گذشته خبری مبنی بر رشد ۳۵ درصدی مهاجرت اتباع افغانستان از ایران منتشر شد؛ خبری که می‌تواند در سال ۱۴۰۰ بر صنعت ساختمان ایران سایه بیافکند و بر وضعیت بازار کار کارگران ساده ساختمانی و دستمزدهای آنها تاثیرگذار باشد.
سخن آخر:
ساختارها به گونه‌ای است که رئیس جمهور آینده ایران نظامی باشد یا غیر نظامی، چپ باشد یا راست،بد باشد یا بدتر، خوب باشد یا خوب تر؛ سخت است کشور را به آنچنان توسعه‌ای نزدیک کند که رفته‌ها برگردند؛ اما حداقل کاری کنید مانده‌ها دلشان خوش باشد حالا که دستشان از رفتن کوتاه است.
رئیس جمهور آینده هم می‌تواند در برابر سیل مهاجرت، مانند آن مجری زن ظاهر شود که در قامت کارشناس گفت " اگر کسی اعتقاد ندارد جمع کند و از ایران برود. برود آنجایی که آن رفاه و آن مدل زندگی وجود دارد! " و هم می‌تواند مهاجرت و فرار مغزها وسرمایه‌ها را پاشنه آشیل سیستم بداند.
اگر رئیس جمهورآینده برای فرار مغزها و سرمایه‌ها کاری نکند وکشور مدام با کاهش انباشت سرمایه انسانی و در نهایت زیان اقتصادی واجتماعی روبرو شود این بحران وارد مرحله تازه‌تری خواهد شد. همان مرحله‌ای که سوریه، عراق و افغانستان تجربه می‌کنند.
افراد جامعه را بیش از این در دوراهی "بروم یا بمانم" قرار ندهید. امروز مانند گذشته نیست و بسیاری از خانواده‌های ایرانی، یا خود و یا در بستگان‌شان، افرادی هستند که مهاجرت کرده‌اند و بسیاری هم که مانده‌اند نیز روزانه سودای ترک وطن دارند و با این پرسش سخت کلنجار می‌روند که بروند یا بمانند؟
آنها با خود نوستالوژی ترانه آن خواننده ایرانی را تکرار می‌کنند که می‌خواند "همه رفتن کسی دور و برم نیست؛ چنین بی کس شدن در باورم نیست/ اگر این آخر و این عاقبت بود؛ به جز افسوس هوایی در سرم نیست".
توجه: مطلب مندرج صرفا دیدگاه نویسنده است و رسانه پرسون در قبال آن هیچ موضعی ندارد.
منبع: عصرایران
