قاسم محبعلی، مدیر کل سابق وزارت امور خارجه در خصوص تاثیر مسائل فرهنگی در بهبود روابط ایران و عربستان به خبرنگار سیاسی سایت خبری پرسون، گفت: این دو کشور در بسیاری از موارد از جمله مسائل مذهبی و قومی با یکدیگر در رقابت هستند. بحث ایرانی عربی و شیعه و سنی در کشور ما و عربستان مطرح است.
محبعلی ادامه داد: در حال حاضر عربستان از ایران ضعیفتر است و نگرانیهایی در خصوص حمایت ایران از اقلیت شیعه و متشنج شدن اوضاع در این کشور وجود دارد. ایران نیز نسبت به تحریک اهل سنت توسط عربستان مشکوک است. بنابراین نیاز است این موارد در مذاکرات رفع شود و دو کشور نسبت به یکدیگر اعتماد و اطمینان پیدا کنند.
وی افزود: هر چند بحث حج در شرایط فعلی تحت تاثیر کرونا است؛ اما به طور کلی موضوع مهمی میان ایران و عربستان است. ضمن این که اقلیتهای مسلمان در چین، اروپا و روسیه نیازمند حمایت قدرتهای بزرگ اسلامی از جمله ایران و عربستان هستند. وقتی این دو کشور بزرگ اسلامی با یکدیگر اختلاف دارند، به تبع بحث اقلیتها نیز به فراموشی سپرده میشوند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: مناسبات خوب ایران و عربستان، مسئله فلسطین را پررنگ و اسرائیل را در منطقه منزوی میکند. رژیم صهیونیستی به دنبال تضییع حقوق فلسطینیها است و درگیریها در منطقه به پیشبرد سیاستهای آنها در انضمام سرزمینهای فلسطینی مانند بیت المقدس، کرانه باختری و یا سرزمین سوریه به نام جولان کمک میکند.
محبعلی بیان کرد: در صورتی که ایران و عربستان به یکدیگر اعتماد داشته باشند، آرامش و امنیت بیشتری در عراق، سوریه و لبنان را شاهد خواهیم بود. لبنان مدتها است که فاقد یک دولت مستقل است و این دو کشور میتوانند با همکاری به تشکیل یک دولت مستقر در لبنان کمک کنند.
وی گفت: یمن کلیدی ترین و حساس ترین موضوع برای عربستان است که قبل از هر بحث دیگری باید حل و فصل شود. زیرا امنیت و سیاست داخلی این کشور به جنگ با یمن گره خورده است.
این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: آثار همکاری ایران و عربستان میتواند وضعیت صلح و امنیت منطقه و بین الملل را بهبود بخشد. ضمن این که این موضوع خواسته ایالات متحده نیز است و بایدن به دنبال کاهش تعهدات و اشغال خاورمیانه است. کاهش حضور آمریکا به امنیت بیشتر در منطقه منجر میشود.
محبعلی گفت: شکست ترامپ به عنوان نقطه عطف تغییر سیاستهای عربستان مطرح است. اما تنها عامل موثر نیست. عربستان با عدم توفیق در سیاستهای خود در قبال یمن و قطر مواجه شد. جنگ یمن را نتوانست تمام کند و دچار مشکل شد. همچنین در مورد ایران و عراق نیز موفقیتی کسب نکرد.
این کارشناس مسائل خاورمیانه در پایان گفت: وضعیت امروز بن سلمان با انتظارات اولیه که از وی وجود داشت؛ قابل مقایسه نیست. قضیه خاشقچی اعتبار وی را زیر سوال برد. بنابراین عربستان موقعیت چند سال قبل را که همزمان با آغاز دوران ترامپ بود را ندارد. البته اگر ترامپ پیروز می شد نیز برای عربستان کارساز نبود.