به گزارش سایت خبری پرسون، بسیاری از افرادی که به علل مختلفی سر و کارشان به وکیل افتاده از دستمزد نجومی و عملکرد ناکافی وکیل خود ناراضی هستند. در کشور هزینه وکلا آنقدر بالا است که عموم جامعه نمی توانند از خدمات وکلا استفاده کنند. قابل ذکر است بسیاری از وکیلان پرونده‌هایی که ارقام پایینی دارند را پذیرش نمی کنند.
بازار خدمات حقوقی نیز همچون دیگر حوزه‌ها طبق قانون عرضه و تقاضا رفتار می‌کند، به این صورت که چنانچه تعداد وکلا نسبت به پرونده‌های تولیدی در محاکم کشور کمتر باشد، نه تنها هزینه‌ی دریافت خدمات وکالت افزایش می یابد بلکه کیفیت خدمت ارائه شده توسط وکلا نیز کاهش شدید پیدا می‌کند. طبق آمار، سرانه وکیل در کشور به ازای هر صد هزار نفر تنها 85 وکیل است و یا به بیان دیگر، میزان سرانه وکیل در ایران در حدود یک سوم میانگین سرانه وکیل در دنیا است.
یکی از علل مهم کمبود شدید وکیل در کشور حتی در مقایسه با کشورهایی همچون عراق، کویت و لبنان، اعمال سازوکاری کاملا سلیقه محور و انحصارگرایانه توسط متولیان صنف وکالت به نام تعیین ظرفیت پذیرش برای آزمون وکالت است.
در این راستا خبرنگار اجتماعی پرسون گفت و گویی با امیرحسین مشکانی حقوقدان و مدرس دانشگاه داشته که به شرح ذیل است.
پرسون: دستمزد نجومی برخی از وکلا سبب می شود مردم در پرونده های حقوقی خود نتوانند از وکلا استفاده کنند. چه راه کاری وجود دارد که فضا به سمتی برود که همه مردم بتوانند ازاین خدمات استفاده کنند؟
در ایران در زمینه وکالت چند قانون داریم. ابتدا قانون وکالت در سال 1315 تصویب شد و در سال 1346 مورد اصلاحیات قرار گرفت و در نهایت در سال 1376 قانون کیفیت اخذ قوانین وکالت دادگستری تصویب شد. اما مبنا اصلی کار کانون وکلا بر قانونی که در سال 1333 تصویب شد.
در اینکه دست مزد وکلا به چه نحوی است، اختلافاتی وجود دارد. یعنی از دیدگاه خود جامعه وکالت باید به این موضوع نگاه کنید. کلیت مطلب در عوام این است که وکلا دستمزد زیادی دریافت می کنند. اما این را از یاد نبرید که تعداد بسیاری از وکلای ما حتی اجاره دفتر و هزینه‌های جاری سالانه خود را هم درنمیاورند.
اگرمیان صدتا وکیل ده نفر دست مزد خوب یا مطلوب می گیرد بالاخره درصد قابل توجهی هم از آنها با بیکاری دست و پنجه نرم می کند و این هم یک واقعیت است. رسانه ها باید هر دو روی سکه را بررسی کنند.
پرسون: نحوه جذب وکلا در کشور چگونه است؟
در کشور ما تنها دو نهاد برای جذب وکیل اقدام می کند. یکی کانون‌های وکلا هستند که تقریبا مطابق قانون وکالت قانون اخذ پروانه و کیفیت اخذ پروانه وکالت است. دادگستری کانون های وکلا یک نهاد مستقل می باشد و خدمات عمومی به مردم ارایه می دهد.
نهاد دیگری که مبادرت به جذب وکیل می کند، مرکز وکلا کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه است. یعنی ما دوتا مکانیزم داریم که جذب وکیل می کند.
کانون‌های وکلای دادگستری تحت حمایت یک اتحادیه به نام اسکودا می باشد. جذب این نهاد سالانه حدود 3000 وکیل کارآموز وکالت است. قوه قضاییه نیز به صورت مستقیم وکلا را جذب می کند. پس مشکل کمبود وکیل به دلیل جذب محدود این دو نهاد می باشد وگرنه فارغ التحصیلان رشته حقوق خیلی زیاد هستند.
رشته حقوق پرطرفدارترین رشته تحصیلی کشورما است در نتیجه فارغ‌التحصیل‌های ما بسیار زیاد هستند و جذب ما در وکالت خیلی محدود و با کمبود وکیل مواجه می‌شویم.
پرسون: چرا این محدودیت وجود دارد؟
هر حرفه ای که تخصص در آن مطرح باشد از مکانیزم‌های مهارتی عبور کند. هر لیسانس حقوقی نمی تواند وکیل شود. چون وکالت شغل بسیار حساس و مهمی است. موضوع وکالت اگر خطیرتر از پزشکی نباشد شاید کمتر نیست اما حتما حساسیتش مثل پزشکی است. چون با جان و مال و آبروی مردم طرف هستید.
پرسون: آیا در کشورهای دیگر هم وکلا آزمون دارند؟
کشورهای دیگر نیز عموما آزمون دارند و بعضی ازکشورها آزمون های بسیار سخت تری راهم به نسبت کشور ما برگزار می‌کنند. پس این که موضوع که تمام فارغ التحصیلان حقوق باید وکیل شوند گزینه معقولی نیست.
قابل ذکر است که سرانه وکیل در کشور ما نسبت به سرانه استاندارد وکیل در جهان کمتر است. یعنی باید تعداد وکلایی که هر ساله جذب می‌شوند افزایش پیدا کند تا به استاندارد جهانی برسیم.
پرسون: همین تعداد کم وکلا بر دستمزدها تأثیر می‌گذارد؟
خیر. تعداد کم کلا ارتباطی به میزان دستمزد آنها ندارد. به طور مثال اگر در شهری 500 تا وکیل وجود داشته باشد تنها 50 نفر از وکلا دستمزد بالایی دریافت می کنند به این خاطر که رزومه قوی دارند و مشهور می‌باشند.
مردم فکر می‌کنند که همه وکلا بسیار پولدارهستند و دستمزدهای آنچنانی می‌گیرند که این امر واقعیت ندارد. دکتر جعفر کوشا رییس اسکودا در مصاحبه ای بیان کرد که بسیاری از وکیل ها در اسنپ کار می کنند.
پرسون: پس چرا بسیاری از مردم توانایی وکیل گرفتن ندارند؟
مطابق قانون اساسی اصل 35 حق دسترسی به وکیل یک حقی که قانون اساسی پیش بینی کرده است. یعنی مردم باید بتوانند به وکیل دسترسی داشته باشند و در ادامه در قانون اساسی ذکر شده که چنان چه مردم توانایی گرفتن وکیل را نداشته باشند این وظیفه دولت است که برای آنها وکیل بگیرد. طبق اصل قانون اساسی بند 14 اصل 3 یکی ازوظایف دولت این است که امکانات عادلانه قضایی را برای همه مردم ایجاد کند وهمه مردم در برابر مردم مساوی هستند.
در کانون وکلای دادگستری قسمتی به نام معاودت وجود دارد که کار این قسمت این برای مردمی که توانایی پرداخت دستمزد وکیل ندارند باید برایشان وکیل معرفی کنند. ضمن اینکه وکلایی که پروانه می گیرند و وکیل می‌شوند متعهد هستند که سالانه به میزان مشخصی که مقرب وکالت است به صورت رایگان وکالت تسخیری برای مردم کنند.
پرسون: اگر واقعیت امر این است که شما ذکر کردید پس چرا افکار عمومی طرز تفکر منفی نسبت به وکلا دارد؟
به این دلیل که صدا و سیما به صورت خیلی غیرعادی نسبت به شغل وکالت در حال صحنه‌سازی است. اگر به فیلم ها نگاه کنید وکیل را یک آدم تقریبا منفی و غیراخلاقی نشان می‌دهد و این روند در نگاه مردم تأثیر دارد.
پرسون: تا حالا اعتراضی به رفتار صدا وسیما شده است؟
بله. توسط مدیران مسئول کانون‌های وکلا به کرات اعتراض شده و ریاست اسکودا و ریاست کانون های مرکز یا استان های مختلف در این خصوص بیانیه صادرکردند.
