به گزارش سایت خبری پُرسون، غلامرضا امیرخانی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با ارائه گزارشی جامع از اقدامات گذشته، وضعیت کنونی و برنامه‌های آینده این سازمان، از پیشرفت‌های گسترده در حوزه دیجیتال‌سازی، دیپلماسی فرهنگی، ساماندهی تاریخ شفاهی، توسعه زیرساخت‌ها و تقویت تعاملات بین‌المللی خبر داد.
امیرخانی در نشست آنلاین «دیروز، امروز و فردا» که با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران برگزار شد، با تأکید بر پیشتاز بودن کتابخانه ملی ایران در حوزه دیجیتال‌سازی گفت: حدود ۲۳ سال است که روند دیجیتال‌سازی در این سازمان آغاز شده و ابتدا از نسخه‌های خطی شروع کردیم. سپس به سراغ عکس‌ها و نشریاتی از دوره قاجار تا امروز رفتیم که با توجه به اولویت‌بندی اسکن و دیجیتال می‌شوند.
وی با اشاره به وجود نزدیک به ۳۰۰ هزار پایان‌نامه افزود: در حوزه اسناد که تعداد آن‌ها به چند صد میلیون می‌رسد، این روند در حال انجام است. همچنین تمام کتاب‌های قدیمی به صورت دیجیتال درآمده‌اند، اما درباره کتاب‌های جدید به دلیل رعایت حقوق مؤلف، محدودیت‌هایی وجود دارد که در همه دنیا رایج است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به مشکلات دسترسی به منابع از خارج از کشور گفت: حدود دو سال پیش، پس از حملات سایبری به سایت‌های دولتی، سخت‌گیری‌هایی برای دسترسی با IPهای خارجی ایجاد شد. با پیگیری‌هایی که انجام شده، این مشکل تا حد زیادی برطرف شده و بسیاری از منابع هم‌اکنون در دسترس هستند.
امیرخانی گفت: درخواست نسخه کامل مستلزم پرداخت هزینه است و در حال حاضر خرید از خارج، به دلیل تحریم‌ها، تقریباً ناممکن است. اما باید تدبیری اندیشیده شود تا دسترسی آزاد برای پژوهشگران فراهم شود. البته هیچ‌گونه سانسوری در فرآیند جمع‌آوری و فراهم‌آوری آثار وجود ندارد و تمامی آثار منتشرشده گردآوری می‌شوند.
وی با اشاره به چالش‌های فنی ساختمان کتابخانه، گفت: سیستم تهویه ساختمان در حال تعویض است و هزینه زیادی در این زمینه صرف می‌شود. با این حال از تمام متخصصان و مراجعان درخواست داریم نظرات و پیشنهادهای خود را در همه حوزه‌ها با سازمان در میان بگذارند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تأکید بر سیاست امانت‌داری کتابخانه افزود: اگر نسخه یا سند مهمی به ما سپرده شود، آن را به صورت امانی می‌پذیریم، اسکن و دیجیتال‌سازی انجام می‌شود و نسخه اصلی به مالک بازگردانده خواهد شد.
امیرخانی در بخش دیگری از سخنانش به جایگاه علمی- تخصصی کتابخانه ملی در دیپلماسی فرهنگی اشاره کرد و گفت: برخلاف بسیاری از کتابخانه‌های ملی جهان، کتابخانه ملی ایران دارای پژوهشکده اسناد و بخش‌های پژوهشی در موضوعات ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و نسخه‌شناسی است و بیش از ۳۰ عضو هیأت علمی دارد. این ظرفیت پژوهشی مسئولیت ما را در حوزه دیپلماسی فرهنگی سنگین‌تر کرده و امکان فعالیت موثرتری فراهم آورده است.
وی ادامه داد: در ماه‌های اخیر، همکاری‌های بین‌المللی ما گسترش یافته و به زودی با کشورهای روسیه و نروژ برنامه‌های مشترکی خواهیم داشت. پیش از نوروز نیز برنامه‌هایی با پرتغال و کشورهای آسیای میانه داشتیم. اکنون کتابخانه ملی به عنوان بازوی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عرصه دیپلماسی فرهنگی ایفای نقش می‌کند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی از دریافت تصویر تمام نسخه‌های خطی موجود در کتابخانه گنج‌بخش اسلام‌آباد پاکستان خبر داد و گفت: این نسخه‌ها بر روی سایت کتابخانه ملی بارگذاری شده، ولی در نگهداری آن‌ها باید اهتمام بیشتری داشته باشیم.
امیرخانی به حوزه تاریخ شفاهی اشاره کرد و گفت: کتابخانه ملی تاکنون بیش از ۷۰ اثر در زمینه تاریخ شفاهی منتشر کرده ولی مسائل حقوقی در این زمینه اهمیت زیادی دارد؛ برخی مایل به انتشار آثار در زمان حیات خود نیستند. در جریان نمایشگاه کتاب، ۶ عنوان عرضه شد و امیدواریم تا پایان امسال دست‌کم ۲۰ عنوان جدید منتشر کنیم.
وی در مورد منابع اهدایی افزود: اگر نسخه‌های مازادی در کتابخانه ملی وجود داشته باشد، آن‌ها را به مناطق محروم اهدا می‌کنیم. اما نسخه‌های خطی نفیس فقط در کتابخانه ملی نگهداری می‌شوند. اینجا بهترین مکان برای حفظ و نگهداری اسناد و نسخ خطی است. در طول ۸۷ سال فعالیت، حتی یک برگ از نسخه‌های خطی از بین نرفته است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: کتابخانه ملی متعلق به همه ایران است و وظیفه آن حفظ و نگهداری میراث مکتوب زبان فارسی است. ما افتخار داریم که حافظ این میراث ارزشمند از هزار سال گذشته تاکنون باشیم. اکنون بیش از ۴۱ هزار نسخه خطی در کتابخانه نگهداری می‌شود و گنجینه‌ای عظیم از صدها میلیون برگ در اختیار داریم که میراث جاودانی فرهنگ و تاریخ ایران زمین است.
امیرخانی با قدردانی از تلاش پیشینیان در راه‌اندازی این نهاد فرهنگی گفت: ساختمان قدیمی کتابخانه ملی در خیابان سی‌تیر پس از ۱۵ سال دوباره در اختیار قرار گرفته و در حال بازسازی است. به‌زودی با نام کتابخانه شماره ۲ بازگشایی خواهد شد و در خدمت همه مردم خواهد بود.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در پایان افزود: این سازمان ۱۳ شعبه استانی دارد که بزرگ‌ترین آن در استان فارس واقع شده است.
منبع: مهر
