هیئت امنای ارزی چگونه تیشه به ریشه تولید داخلی تجهیزات پزشکی می زند؟

به گزارش سایت خبری پرسون، علیرضا چیذری رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی گفت: خرید تجمیعی تجهیزات پزشکی تا جایی که پول تولید کننده را یکجا پرداخت کنند اقدام قابل قبولی است اما هیئت امنای ارزی به عنوان مهمترین و بزرگترین خریدار تجهیزات پزشکی در کشور وقتی که از وارد کننده خرید می کند، کل پول را پرداخت می کند اما وقتی به سراغ تولید کننده داخلی می رود ۳۰ درصد، ۴۰ درصد و گاهی ۵۰ درصد ارزانتر از قیمت پایه ارزی مشابه در جهان که قبلا خرید میکرده است خرید می کند.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی تولیدکننده داخلی توانی برای ادامه فعالیت نخواهد داشت و نمی تواند با کالاهای خارجی رقابت کند زیرا شرکتهای خارجی، کمپانی های بزرگ با تولیدات انبوه و تیراژ بالا هستند. مثلا شرکتهای چینی یا آلمانی کالاهای خود را برای جمعیت های میلیاردی جهانی تولید می کنند به همین علت قیمت کالای آنها با وجود هزینه های تحقیق و توسعه (R&D) کم می شود.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی ادامه داد:‌ به عنوان نمونه یک شرکت بزرگ اروپایی یا چینی مثلا دستگاه سونوگرافی را با تیراژ بالا برای کل جهان تولید می کند، در حالی که اگر یک شرکت ایرانی اگر بخواهد چنین دستگاهی را تولید کنند مجبور است حداکثر ۵۰ تا ۱۵۰ دستگاه از آن تولید کند به خصوص اینکه به علت تحریم امکان صادرات هم ندارد. در نتیجه در بهترین حالت هم نمی تواند از نظر قیمتی با کالاهای خارجی رقابت کند.

تیراژ بالا هزینه تولید را تا ۵۰ درصد کم می کند

وی گفت: اگر چه هزینه کارگر در ایران ارزانتر است اما قیمت کارگر بین ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت تمام شده یک کالا را تشکیل می دهد و در عوض مواد اولیه مثل پلاستیک، قطعات و مدارهای الکترونیکی، چیپست یا‌ کابل و … را مجبور است با قیمت جهانی تهیه کند.

دکتر چیذری افزود: تاثیر تیراژ تولید در قیمت تمام شده به مراتب بیش از هزینه کارگر است. در واقع تولید با تیراژ بالا می تواند قیمت تمام شده را ۴۰ تا ۵۰ درصد کم کند در چنین شرایطی هیات امنای ارزی که بزرگترین خریدار تجهیزات پزشکی است، تولید کننده داخلی را مجبور می کند تا کالای تولیدی خود را با ۳۰ تا ۴۰ درصد تخفیف به وزارت بهداشت بفروشد.

وی ادامه داد:‌ هیات امنای ارزی دست بالا را دارد زیرا 80 درصد بازار کشور را در اختیار دولت و مراکز دولتی است،‌ در چنین شرایطی رقابت با کالای خارجی برای تولیدکننده داخلی معنا ندارد. به همین علت بسیاری از تولیدکنندگان داخلی هزینه های تحقیق و توسعه (R&D) را حذف می کنند و همین امر باعث افت کیفیت تولیدات داخل می شود.

فاجعه حذف R&D در کارخانه های داخلی

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی گفت: در چنین شرایطی عمده تولیدکنندگان داخلی روز به روز ضعیف تر شده و مدام بازار آنها کوچکتر می شود و به این ترتیب باز هم قیمت تمام شده کالاهای آن بیشتر می شود و مزیت رقابتی خود را بیش از پیش از دست می دهند.

چیذری افزود:‌ علت اصلی این مشکل بزرگ تمرکز دولتی در خرید تجهیزات پزشکی است که بالای سر تولیدکنندگان قرار گرفته است. نهادی که در بسیاری از موارد بدون کارشناسی و مقایسه قیمت های جهانی پیشنهاد خرید محصولات داخلی را با قیمتی ارزان به تولید کنندگان داخلی مطرح می کند.

وی گفت: به عنوان مثال چند تولید کننده مانیتور علائم حیاتی در کشور داریم، شرکتهای بزرگ و پیشتاز برای تولید کیفی هزینه می‌کنند و مثلا قیمت دستگاه آنها حدود ۳۰ میلیون تومان تمام می شود اما در این میان یک شرکت دولتی وارد بازار می شود و پیشنهاد تولید این دستگاه را با نصف قیمت جهانی به هیات امنای ارزی می دهد؛‌ هیات امنای ارزی هم که فقط کمترین قیمت برایش مهم است از این شرکت دولتی یا نظامی یا خصولتی خرید می کند.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی ادامه داد: تولید کننده دولتی نه به فکر صادرات و رقابت در بازارهای بین المللی است و نه به دنبال سود است؛ حتی حاضر می شود کالای تولیدی خود را بدون سود هم بفروشد. به این ترتیب شرکت دولتی مناقصه را می برد، در این شرایط شرکتهای خصوصی توان رقابت را از دست می دهند و نابود می شوند.

چگونه شرکتهای دولتی و نظامی مناقصه‌ها را می برند

وی گفت: برای شرکت دولتی فقط این مهم است که نشان بدهد فروش داشته است، در بسیاری از موارد واحد تحقیق و توسعه هم ندارد چون اگر بخواهد در این زمینه هزینه کند، سازمان‌های ناظرشان به علت ریخت و پاش مالی به سراغش می آید. همین وضعیت را در صنعت خودرو نیز شاهد هستیم که باعث شده صنعت خودروی ایران به این روز اسفناک برسد و این معضلی است که دامن صنعت تجهیزات پزشکی ایران را هم گرفته است.

دکتر چیذری افزود: شرکتهای خصوصی در این شرایط نمی توانند با شرکتهای بزرگ دولتی، خصولتی یا وابسته به ارگانهای نظامی رقابت کنند و مجبور می شوند واحدهای تحقیق و توسعه خود را حذف کنند تا بتوانند در این بازار بمانند و مناقصه ها را ببرند و این سیکل معیوب، باعث افت کیفیت و ناتوانی در ورود به بازارهای خارجی می شود که گریبان صنعت تجهیرات پزشکی کشور را گرفته است.

وی تاکید کرد: با این روند یک شرکت پویا با ۳۰۰ کارگر به تدریج از بازار حذف می شود، شرکتی که در مواردی افتخار صادرات کشور بوده است.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی با بیان یک مثال ادامه داد: در دنیا ۵ تا ۶ تا سازنده سنسور اکسیژن داریم. بیش از صد سازنده دستگاه مانیتور علائم حیاتی در دنیا وجود دارد که از این چند شرکت محدود سنسور اکسیژن می خرند تا کالاهای خود را تولید کنند.

وی گفت: سنسور اکسیژن یک قطعه مصرفی است که در تولید دستگاههای مختلف پزشکی کاربرد دارد، یکی از ۶ تولید کننده سنسور اکسیژن دنیا در ایران است که یک شرکت دانش بنیان است و تولید آن استانداردهای ملی را دارد و تولیدات آن مکفی و کیفی است.

نعل وارونه آیین نامه‌های دولتی

چیذری افزود: نظر کارشناسان حوزه تجهیزات پزشکی این است که با توجه به کیفی و مکفی بودن این کالا در ایران، آن را در گروه T1 قرار دهند یعنی اینکه واردات کالاهای مشابه آن محدود شود و حداکثر 10 تا 15 درصد نیاز بازار باشد تا امکان رقابت به وجود بیاید و کیفیت عقب نیفتد اما به کالاهای خارجی ارز حمایتی ندهند و واردکنندگان با ارز آزاد حاصل از صادرات، واردات این کالا را انجام دهند.

وی ادامه داد: مسئولان مخالفت می کنند و می گویند محدودیت واردات ای کالا باعث انحصار در بازار می شود. می گوییم حداقل بیمارستانهای دولتی از کالای تولید ایران خرید کنند که ارزانتر است اما مسئولان می گویند نه نمی شود حتما باید بیش از سه تولیدکننده در کشور باشد تا قانون T1 و محدودیت واردات باشد. و این در حالی است که در کل دنیا فقط 6 تولید کننده وجود دارد چطور انتظار داریم، سه تولیدکننده دیگر این کالا در ایران باشند.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی گفت: چطور سه تولیدکننده یک کالا در ایران برای تیراژ ۳۵ هزار عدد در ایران ایجاد می شود، در حالی که هر خط تولید آن ۳۰ میلیارد تومان هزینه دارد بعد سه میلیارد تومان در سال بفروشند.

چیذری ادامه داد: این مسائل دردهای مزمنی است که به علت خریدهای تجمیعی تجهیزات پزشکی در ایران کمر تولیدکنندگان را شکسته و تیشه به ریشه تولید زده است. در واقع هیات امنای صرفه جویی ارزی به عنوان مهمترین مرکز خرید تجمیعی کالا باعث گسترش این مصیبت برای تولیدکنندگان داخلی شده است.

الگوی موفق ترکیه در حمایت از تولیدکنندگان

وی با اشاره به نمونه موفق ترکیه در حمایت از تولید در این کشور گفت: به وضعیت کشور ترکیه نگاه کنید، دولت ترکیه اعلام کرده امتیاز واردکننده و تولید کننده برای مردم برابر است اما اگر تولید کننده کالایی تولید کرد، بخش دولتی موظف است ۲۰ درصد به محصول داخلی در هنگام خرید امتیاز بدهد و تولیدکننده داخلی را در اولویت قرار دهد. البته به شرط آنکه کالاهای داخلی استانداردهای لازم را داشته باشد.

کارشناس تجهیزات پزشکی افزود: دولت ترکیه حتی این ضابطه را گذاشته که دولت موظف است تا ۵ سال کالاهای تولیدی این کشور را حتی اگر ۳۰ درصد گرانتر از محصول خارجی بود به شرط داشتن کیفیت و استانداردهای لازم خریداری کند. به این ترتیب شرکت داخلی ترک بعد از ۵ سال قدرت می گیرد و می تواند به صادرکننده موفق در بازار جهانی تبدیل شود.

وی گفت: ترکیه با این کار به جایی رسیده که روزی یک میلیارد دلار صادرات دارد و تراز بازرگانی سالانه این کشور ۱۴۰ میلیارد دلار مثبت است. این یک مدل موفق در حمایت از تولید است، آن هم در کشور که گاز، انرژی و منابع معدنی مثل ایران ندارد. کارگرهای آن دو تا سه برابر کارگر ایرانی حقوق می گیرند. دسترسی به بازار و هاب های منطقه ای را هم مثل ایران هم ندارند. به عبارتی در حالی که پتانسیل های ترکیه اصلا با ایران قابل مقایسه نیست ما در چنین وضعیت اسفناکی گرفتار شده ایم و ترکیه روز به روز حضور خود را در بازارهای جهانی گسترش می دهد.

سیاست های اشتباه دولت مانع توسعه صادرات دارو و تجهیزات پزشکی

دکتر چیذری گفت: دارو و تجهیزات پزشکی سودآورترین تجارت دنیاست اما کشور ما که همه نوع امکانات را برای توسعه این تجارت دارد به علت سیاست های اشتباه دولتی نتوانسته است به جایگاه مناسب خود برسد.

وی افزود:‌ نمونه دیگر آن کشور کره جنوبی است، این کشور خودروسازان متعددی دارد که بازار جهانی را گرفته اند. مردم این کشور با خرید خودروهای شرکت سانگ یانگ که کیفیت خوبی هم دارد اما هنوز در بازارهای جهانی در جایگاهی مثل هیوندا یا کیا نیست، از آن حمایت می کنند تا تقویت شود. اما در ایران وضعیت کاملا برعکس است و حتی سازمانهای دولتی هم به دنبال خرید سوزوکی یا بنز و سراتو و تویوتا هستند.

دکتر چیذری گفت: همین سیاست ها باعث شده که صنعت خودروسازی ایران به این روز بیفتد و این در حالی است که ۵۰ سال پیش در ایران خودروی کادیلاک سویل تولید می شد. خودرویی شیک و لاکچری که بعد از آمریکا در ایران تولید می شد و تولید کننده سومی نداشت.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی افزود: اگر سیاست حمایت از تولید در ایران به درستی اجرا می شد اکنون شرکتهای بزرگ بین المللی تولیدکننده تجهیزات پزشکی از جمله مانیتور در ایران با شرکتهای داخلی تولید مشترک داشتند و قطعا تولیدات ایران در سطح بسیار بالاتری بود.

مدیران دولتی فقط باید اطاعت کنند، تولیدکننده قربانی می شود

وی ادامه داد: در مجموع مساله این است که بخش خصوصی نمی تواند با بخش دولتی که انگیزه اقتصادی ندارد، رقابت کند. مدیران دولتی اگر می خواهند کشور را از این وضعیت نگران کننده نجات بدهند باید آیین نامه هایی که دست خودشان را برای توسعه کشور بسته است تغییر بدهند. وقتی به یک مدیر ابلاغ می کنند که قیمت گذاری کالاهای ایرانی باید ۳۰ درصد زیر قیمت نمونه خارجی باشد، مدیر کاری نمی تواند بکند.

دکتر چیذری گفت: در حقیقت مشکل کشور مدیران نیستند، آیین نامه های غلطی است که دست مدیران را بسته است. در همین دولت سیزدهم مدیران خوبی در سازمان غذا و دارو و در حوزه تجهیزات پزشکی داشتیم اما وقتی آیین نامه ها دست مدیران دولتی را می‎بندد دیگر کاری نمی توانند انجام دهند و مجبور هستند اطاعت کنند. حاصل آن این می شود که به جای حمایت از تولید، تیشه به ریشه تولید در کشور بخورد.

منبع: ساعت سلامت