ثبت جهانی یزد، دروازه‌ای از تاریخ و هنر ایران که به روی جهان گشوده شد

به گزارش سایت خبری پرسون، چراغ ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در سال ۱۳۸۹ با بسته شدن قرارداد مشاوره‌ای در این زمینه روشن شد و در سال ۱۳۹۴ با ارسال پرونده به یونسکو، این مهم شکل جدی و رسمی‌ به خود گرفت، محدوده بافت تاریخی شهر یزد با ۷۴۳ هکتار وسعت به‌عنوان نخستین بافت تاریخی زنده برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شد تا به‌عنوان نخستین شهر تاریخی جهان توسط جمهوری اسلامی ایران به دنیا معرفی شود.

۱۸ تیرماه ۱۳۹۶ محدوده بافت تاریخی شهر یزد در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث بشری یونسکو با حمایت قاطع نمایندگان کشورهای جمهوری آذربایجان، کویت، ترکیه، ویتنام، تونس و لبنان و اجماع اعضای کمیته در فهرست سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) به ثبت رسید و به‌عنوان میراث مشترک بشری به جهانیان معرفی شد.

آنچه در این میان اهمیت دارد، توجه ویژه به حفظ این میراث و دستاوردهای قابل استفاده از ثبت جهانی آن است؛ باید متولیان امر به گونه ای عمل کنند که ثبت جهانی یزد دچار تزلزل نشود و با بی‌توجهی این افتخار از کشور سلب نشود، زیرا ثبت جهانی یزد مشروط است.

بررسی روند تحولات ۶ سالی که از ثبت جهانی یزد گذشته، امری مهم و ضروری است و بهره برداری از مزایای آن برای رونق صنعت گردشگری انتظاری است که مردم استان از مسئولان و متولیان این بخش دارند، چراکه افتخار کردن به ثبت جهانی یزد مزیتی برای این شهر و استان ایجاد نمی کند.

برخی رویکردها مانند ایجاد تاسیسات گردشگری و بومگردی‌، رعایت حریم قنات‌های تاریخی، مدیریت امور فرهنگی، اجتماعی و امنیتی بافت تاریخی از جمله ملاحظاتی است که مسولان امر باید به آن توجه ویژه داشته باشند تا ثبت جهانی یزد به خطر نیفتد.

فراموش نکنیم که یکی از مهم‌ترین دلایل جهانی شدن بافت تاریخی یزد از سوی یونسکو، زنده بودن این بافت و سکونت در آن است و این در حالی است که برخی ساکنان این بافت مهاجرت کرده اند و در برخی از ساختمان های آن نیز اتباع بیگانه سکنا گزیده اند، بلاتکلیفی برخی بناهای فرسوده که مالک آنها شناسایی نشده، تخریب برخی بناها، انباشت زباله، نبود تاسیسات آتش نشانی و آمبولانس و فقدان رغبت در میان نسل جوان برای زندگی در خانه‌های این بافت از دیگر معضلاتی است که این گنجینه ارزشمند را تهدید می کند و اگر دیر بجنبیم شاید یونسکو را هم به واکنش وادارد.

یزد از غنی‌ترین شهرهای جهان است که شاهد آن معماری خشتی و گلی و سازگار با اقلیم گرم و خشک کویر، آثار منحصر به فردی مانند آب‌انبارها، مساجد، حمام‌ها، قنات‌ها و بادگیرها است که فرهنگ‌ها و ادیان مختلف را در دل خود جای داده است و در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیز دارند.

یزد همچنین دارای ترکیبی از بناها از جمله خانه‌ها، مساجد، آتشکده‌ها، کنیسه‌ها، مقبره‌ها، حمام‌ها، آب‌انبارها، مدرسه‌ها، بازارها و صنایع‌دستی و جشن‌های سنتی است که هویت فرهنگی این شهر را از دیگر مناطق کشور متمایز می کند.

یزدی ها با استفاده از خاک، بناهایی را ساخته اند که الهام‌بخش معماری جدید در مواجهه با چالش‌های اقلیمی امروز است و این میراث گرانبها که جهان به احترامش کلاه از سر برداشته باید به بهترین نحو ممکن برای نسل های بعدی حفظ شود.

استان یزد در کنار استان‌های فارس و اصفهان به‌عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی است و استقبال گردشگران خارجی از این شهر تا پنج برابر افزایش داشته و همین امر گردشگری را محور توسعه استان قرار داده است.

این استان ۲۲۷۰ هکتار بافت تاریخی دارد و شهر یزد به‌عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی به مساحت عرصه ۷۴۳ هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، شهر کار و کاریز و کاهگل، دارالعباده، دارالعلم و دارالعمل، حسینیه ایران، شهر دوچرخه‌ها، شیرینی، شهر قنات و قنوت و قناعت و شهر آتش و آفتاب شناخته می‌شود.

فعالیت‌های اجتماعی، ‌فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در بافت تاریخی شهر یزد بیانگر زنده بودن و حیات اجتماعی این محوطه تاریخی است که اهالی آن با پایبندی به سنت‌ها و ارزش‌های گذشتگان روزگار می‌گذرانند.

منبع: ایرنا