نگرانی معلولان از بودجه 1401

بودجه سال آینده، بحث داغ این روزهاست و بخش‌ها و دستگاه‌های مختلف در تلاش‌اند علاوه بر اقناع مسئولان، بودجه تخصصی خود را افزایش دهند و اکنون گلایه‌های جامعه معلولان موجب شده، باری دیگر این موضوع را از منظر کارشناسی در بوته نقد و بررسی قرار دهیم.
تصویر نگرانی معلولان از بودجه 1401

به گزارش سایت خبری پرسون، پیش‌تر با انتشار گزارشی به‌منظور تحلیل بودجه اجتماعی سال آینده، عبارتی را به نگارش درآوردیم، مبنی برآنکه «سهم سازمان بهزیستی در لایحه بودجه ۱۴۰۱ رشد چشمگیری داشته و اعتبار پیشنهادی دولت برای این سازمان پرمخاطب، بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان است» و حتی در متن گزارش با تکیه‌بر اظهارات وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بر «توجه ویژه به افراد دارای معلولیت» تأکید کردیم اما معلولان دراین‌باره گفتنی‌هایی دارند که پیش از پرداختن به آن، گریزی می‌زنیم به سخنان حجت‌الله عبدالملکی در نشست صمیمانه با جمعی از فعالان و نخبگان دارای معلولیت کشور که تأکید کرده بود، حقوق افراد دارای معلولیت به‌طورویژه در بودجه سال ۱۴۰۱ دیده خواهد شد.

او در قامت نماینده و کارگزار جامعه معلولان قول داد در جریان تصویب بودجه سال آینده تمام‌قد از آن‌ها دفاع کند. سوای این اظهارات و میزان تحقق آن، باید در نظر بگیریم که حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران را معلولان تشکیل می‌دهند و آن‌ها معتقدند که بودجه‌ها و حمایت‌های صورت گرفته به‌گونه‌ای نیست که پاسخگوی نیازهای گسترده این جمعیت باشد. نظر به آنکه 2 هزار و 870 میلیارد تومان برای اجرای قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در نظر گرفته‌شده، مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران در سخنانی انتقادآمیز گفته است: « چنانچه این بودجه را با تعداد معلولان (که یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار معلول تحت پوشش را شامل می‌شود) بررسی کنید، می‌بینید که سرانه روزانه کمک دولت با بودجه برای معلولان نزدیک به‌روزی ۵ هزارتومان است. به عبارتی بودجه لحاظ شده برای اجرای قانون معلولان، معادل هزینه روزانه دو عدد تخم‌مرغ است.»

اگرچه این اعتبار براساس رایزنی‌هایی که صورت می‌گیرد تغییر خواهد کرد اما درهرصورت علی همت محمودنژاد، تأکید می‌کند: این بودجه حتی پاسخگوی وسایل توان‌بخشی معلولان نیست، چه رسد به این‌که بتواند دردی از افراد دارای معلولیت را دوا کند؛ بنابراین باید اقدامات لازم و دقیق‌تری برای افزایش بودجه حقوق افراد دارای معلولیت صورت گیرد.

معلولان کشور، مطالبات بسیاری از دولت و مجلس دارند، آن‌ها علاوه‌بر افزایش بودجه سازمان بهزیستی، کارزاری را با عنوان «کمک – معیشتی – معلولان» راه‌اندازی کرده‌ و خواستار افزایش مستمری خود در بودجه ۱۴۰۱ شده‌اند.

این کارزار که بر اساس قانون اساسی، قانون برنامه پنج‌ساله توسعه ششم و قانون جامع حمایت از معلولان تشکیل‌شده با استقبال زیادی مواجه شده و تاکنون بیش ۳۰ هزار امضای الکترونیک ثبت شده است؛ همه این امضاکنندگان خواستار افزایش حقوق معلولان هستند.

در این کارزار پیشنهاد شده که حداقل حقوق یک فرد معلول از ۳۵۰ هزار تومان به دو میلیون و دویست هزار تومان (حداقل دستمزد سالیانه) افزایش پیدا کند و این امر با توجه به گرانی وسایل موردنیاز و تورم باعث افزایش رفاه همه معلولان خواهد شد به‌ویژه آنکه بیکار هستند یا معلولیت شدید یا خیلی شدید دارند.

بسیاری از مفاد قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، مغفول می‌ماند بهروز مروتی- مدیر کمپین معلولان که خود یکی از شهروندان دارای معلولیت است، ضمن ارائه نقطه‌نظر نقادانه خود، تأکید می‌کند: روالی که در جریان لایحه بودجه مشاهده می‌کنیم، در سالیان گذشته نیز اتفاق افتاده و اکنون نیز، دولت سیزدهم برخلاف انتظار جامعه معلولان کشور عمل کرده است.

مروتی مطرح می‌کند: «بودجه پیش‌بینی‌شده بهزیستی برای اجرای قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال 1401 حداقل 31 هزار میلیارد تومان بوده اما آنچه در نظر گرفته‌شده، 2 هزار و 870 میلیارد تومان است که کمتر از 10 درصد بودجه موردنیاز برای اجرای قانون است. یک‌میلیون و 800 هزار نفر معلول تحت پوشش بهزیستی هستند که سرانه هر معلول، تقریبا 4 هزار تومان می‌شود و با این حساب، بسیاری از مفاد قانون جامع حمایت از حقوق معلولان همانند سال‌های گذشته، مغفول می‌ماند.

حال‌آنکه در آستانه نزدیک شدن به چهارمین سال تصویب این قانون، نمی‌توانیم به ضرس قاطع بگوییم کدام ماده آن در حال اجراست و معلولان به دلیل عدم اجرای آن، منزوی و طرد شده و در منازل خود زندانی‌اند. مطابق ماده 27 قانون مذکور، هر معلول شدید و بسیار شدید که واجد شرایط، نیازمند، فاقد شغل و درآمد است باید حداقل دستمزد سالانه را دریافت کند که این حداقل دستمزد برای امسال، حدود 2 میلیون و 600 هزار تومان است و برای سال بعد آنچه در نظر گرفته‌اند، 5 میلیون تومان است.

حدود 500 هزار معلول واجد شرایط داریم که باید حداقل دستمزد سال آینده را دریافت کنند ولی در حال حاضر به یک‌سوم افراد واجد شرایط هر سه ماه یک‌بار مبلغ 160 هزار تومان پرداخت می‌شود! از آن‌طرف مطابق ماده 7 باید حق پرستاری نیز به معلولان شدید و بسیار شدید تعلق بگیرد، چراکه ماهیانه 5 تا 6 میلیون تومان هزینه نگهداری هر معلول است ولی در حال حاضر یک‌میلیون تومان به 55 هزار نفر پرداخت می‌شود و حداقل 400یا 500 هزار نفر از معلولان کشور واجد دریافت حق پرستاری هستند که در نوبت قرار دارند، باتوجه به رقم بودجه سال آینده، فرصت به افرادی که در نوبت‌اند نخواهد رسید. فراموش نکنید که گرانی‌ها بیداد می‌کند و روزبه‌روز تورم، قشر محروم جامعه را متحمل سختی کرده و تأمین معیشت را برای آن‌ها دشوار می‌سازد، حال تصور کنید که برای سال بعد بدون در نظر گرفتن تورم و گرانی‌ها، بودجه‌ای به مبلغ 2 هزار و 870 میلیارد تومان در نظر گرفته‌اند که در بهترین حالت، اگر به همین روال باقی بماند، فقط 40 درصد به مستمری افراد دارای معلولیت اضافه می‌شود که هیچ گره‌ای را از مشکلات آن‌ها باز نمی‌کند؛ باتوجه به آنکه دولت اعلام کرده، خط فقر حدود 12 میلیون تومان است، فاصله فاحشی با خط فقر دارد.

در خط فقر مطلقی هم که تعیین کرده‌اند، هیچ‌گاه هزینه وسایل توان‌بخشی، گفتاردرمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی را محاسبه نمی‌کنند و به این موارد باید هزینه ایاب‌وذهاب با تاکسی‌های اینترنتی را نیز اضافه کرد، چون همچنان زیرساخت‌ها آماده نیست و شهر و حمل‌ونقل عمومی مناسب‌سازی نشده و برای این موارد هیچ عددی اختصاص نیافته است.»

بودجه‌ای که براثر سوء مدیریت‌ها هزینه نمی‌شود

مروتی با ابراز تأسف نسبت به این مسئله که در برخی بخش‌ها به‌رغم اختصاص بودجه اندک، سوء مدیریت دستگاه‌ها باعث می‌شود که همان بودجه نیز هزینه نشود، تشریح می‌کند: «امسال سازمان بیمه سلامت بابت خدمات توان‌بخشی مثل کاردرمانی و گفتاردرمانی، 100 میلیارد تومان بودجه دریافت کرده و بهزیستی و کمپین حمایت از حقوق معلولان بسیار پیگیری کرده‌اند تا توانسته‌اند از مبلغ 750 میلیارد تومان، 100 میلیارد تومان بودجه دریافت کنند و اکنون از این میزان، بیمه سلامت توانسته 240 میلیون تومان را هزینه کند، یعنی بیشتر از 90 درصد این بودجه دست‌نخورده باقی‌مانده، این درحالی است که افراد معلول به این بودجه نیاز دارند و باید سازمان‌های دولتی با کلینیک‌های خصوصی قرارداد ببندند تا افراد دارای معلولیت بتوانند از این خدمات و بودجه اندکی که دولت برای آن‌ها در نظر گرفته، استفاده کنند.

البته بودجه‌ای که برای این کار لازم است، شاید نزدیک به هزار میلیارد تومان باشد ولی همان 100 میلیارد تومان را هم می‌بینید که براثر سوء مدیریت‌ها به‌درستی هزینه نمی‌شود و افراد دارای معلولیت، نمی‌توانند از پس هزینه‌های کاردرمانی و گفتاردرمانی که ساعتی 100 هزار تومان است، برآیند و به‌ناچار عوارض بعدی و فشارهای روحی- روانی را متحمل می‌شوند و همه این‌ها در حالی است که بودجه دست‌نخورده باقی‌مانده و اگر به خزانه برگردد، دیگر مشمول امسال نمی‌شود. درواقع چنانچه تا پایان سال هزینه نشود، به خزانه دولت برمی‌گردد و دولت برای سال بعد، آن بودجه را اختصاص نمی‌دهد.

بنابراین گاهی، بودجه اندکی موجود است و می‌توان از آن بهترین استفاده را کرد، اما براثر سوء مدیریت‌ها هدر می‌رود. بحث تخصیص‌ها نیز مقوله دیگری است که در این رابطه امسال، منابع درآمدی 1600 میلیارد تومان از بودجه‌های سازمان بهزیستی محقق شده ولی پرداخت‌نشده است. سازمان هم برای دریافت این بودجه اهرمی ندارد. سال‌های گذشته، 100 میلیارد تومان از محل پیامک‌ها و جرائم نقدی برای پیشگیری از معلولیت، در نظر گرفته‌اند ولی حتی یک ریال هم از آن بودجه‌ها محقق نشده، بنابراین از یکسو بودجه را به‌طور کامل نمی‌دهند و از سوی دیگر بخش عمده‌ای از آن بودجه حداقلی، پرداخت نمی‌شود و قشری که تحت پوشش بهزیستی هستند، تریبونی برای اعتراض ندارند.»

معلولان را به چشم شهروند درجه‌دو می‌بینند

مدیر کمپین معلولان معتقد است که «دولت‌ها دغدغه‌ای درزمینه تحقق مطالبات معلولان ندارند، نگاه‌ها نسبت به معلولیت، منفی است و مسئولان همواره تصور می‌کنند که این گروه، در زمره مصرف‌کنندگان جامعه به شمار می‌روند و نباید برای آن‌ها بودجه‌ای صرف کرد، چون منفعتی برای جامعه ندارند! درحالی‌که مدال‌های پارالمپیک آن‌ها دو برابر افرادی است که معلولیت ندارند، آن‌ها در تمامی حوزه‌ها اثرگذار بوده‌اند. ما بزرگ‌ترین کارآفرین دارای معلولیت دنیا را در قزوین داریم، که بالغ‌بر 90 درصد از کارکنانش دارای معلولیت هستند.

اگرچه هیچ‌یک از دولت‌ها به‌طور علنی اعلام نکرده‌اند اما از نگاه و عملکرد آن‌ها مشخص بوده است که معلولان را همیشه به چشم شهروندان درجه‌دو دیده‌اند. نشان به آن نشان که ابتدا بودجه در نظر گرفته‌شده برای قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، هزار و 870 میلیارد تومان بود که این میزان، 130 میلیارد تومان از بودجه 1400 کمتر بود، لذا پس از تجمع اعتراض‌آمیز در مقابل سازمان برنامه‌وبودجه، دولت هزار میلیارد تومان دیگر به این بودجه اضافه کرد اما واقعیت این است که باتوجه به گرانی و تورم و تحریم‌ها، رقم اضافه‌شده، مشکلی را حل نمی‌کند.

ویلچری که بتوان حداقل استفاده را از آن داشت، 4 تا 5 میلیون تومان است و سازمان بهزیستی در حدود 800 هزار تومان کمک می‌کند که آن‌هم مشروط به آن است که فرد تا 5 سال ویلچری دریافت نکند، بنابراین افراد دارای معلولیت قادر نیستند ویلچر خوب و یا سمعک خریداری کنند و صرفا مبلغی را به‌عنوان مستمری دریافت می‌کنند که البته این مبلغ نیز بنا به بُعد خانوار تا یک‌میلیون و 100 هزار تومان متغیر است، به این صورت که 350 هزار تومان- تک نفره، 500 هزار تومان- دو نفره، 700 هزار تومان- 3 نفره، 900 هزار تومان- 4 نفره و یک‌میلیون و 100 هزار تومان- 5 نفره به بالاست و هرقدر تعداد نفرات خانوار بیشتر باشد سهم آن کمتر می‌شود. باتوجه به گرانی‌ها و تورم سال بعد، چگونه می‌توان با این رقم‌ها زندگی کرد؟»

منبع: رسالت

378857