گشایش در وین؟

به گزارش سایت خبری پرسون، همزمان با آغاز دور هشتم مذاکرات در وین، میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد روسیه در وین در حساب کاربری خود در توییتر نوشت که آن‌ها شاهد پیشرفت‌های «غیرقابل‌انکاری» در روند گفت‌وگوها هستند. با وجود ابراز امیدواری ایران و روسیه به حصول توافق خوب و صحه بر پیشرفت در روند مذاکرات، سه کشور اروپایی باقی‌مانده در توافق هسته‌ای، از کند بودن مذاکرات خبر دادند.

جدیت ایران برای گفت‌وگوهای سازنده

همان‌طور که ذکر شد، راهبرد ایران در وین (راستی‌آزمایی و تضمین لغو تحریم‌ها) موجب شتاب و پیشرفت‌های جدی در مذاکرات شد و مساله رفع تحریم‌ها در اولویت اول دو طرف قرار گرفت. بر همین اساس، در دور هشتم مذاکرات وین موضوعی که جلب‌توجه کرد تمجید انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا از سرعت و دقت در تنظیم اسناد و مکاتبات ازسوی هیات مذاکره‌کننده کشورمان بود. روز هفتم دی‌ماه گفت‌وگوهای دوجانبه میان علی باقری و مورا با تمرکز بر موضوع رفع تحریم برگزار شد. پس از این جلسه همچنین جلسه دیگری میان رییس هیات ایرانی با نمایندگان سه کشور اروپایی و مورا برگزار شد.

نکته دیگر، صحه رسانه‌های خارجی بر جدیت ایران برای آغاز مناسبات تجاری با سایر کشورها پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات در وین بود؛ برای نمونه، شبکه خبری العربیه چندی پیش در صفحه توییتر خود به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت: «ایرانی‌ها با جدیت مذاکره و تلاش می‌کنند به توافقی دست یابند که با لغو تحریم‌ها، فضای مناسبات تجاری برای این کشور باز شود». العربیه همچنین به نقل از دیپلمات‌ها بدون ذکر نام نوشت: «به نظر می‌رسد که آغاز ماه فوریه 2022 (حدود یک‌ماه دیگر) تاریخی واقعی برای پایان مذاکرات وین درخصوص ایران باشد». خبر العربیه در شرایطی است که هیات‌های نمایندگی فرانسه، انگلیس و آلمان روز سه‌شنبه(7 دی) در بیانیه‌ای مشترک ضمن تصریح بر پیشرفت‌های فنی در دور قبلی مذاکرات و لزوم تمرکز روی موضوعات اختلاف‌برانگیز و اصلی ازجمله تحریم‌ها، افزودند که قصد ندارند تاریخ غیرواقع‌بینانه‌ای برای پایان گفت‌وگوها تعیین کنند، اما به‌احتمال‌زیاد، این مذاکرات طی چند هفته و نه چند ماه به پایان خواهد رسید.

بااین‌حال، خبرگزاری آلمان روز گذشته به نقل از منابع مطلع نوشت که گفت‌وگوها از شتاب لازم برای اینکه طی چند هفته آتی به نتیجه برسند، برخوردار نیست. این خبرگزاری درعین‌حال با سازنده خواندن فضای گفت‌وگوها، با اشاره به گرفتن تضمین از طرف‌های غربی جهت عدم بازگشت تحریم‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین مطالبه ایران، تاکید کرد: «مشخص‌شده که ایران روی دریافت ضمانت‌هایی درخصوص پابرجا ماندن توافق در آینده اصرار دارد. همه طرف‌ها این موضع را به رسمیت می‌شناسند اما می‌گویند که اجرایی کردن آن دشوار است».

دیدار دوجانبه روسیه و آمریکا که حاشیه‌ساز شد

اظهارات سرتیم مذاکره‌کننده ایران درباره موضوع لغو تحریم‌ها نیز در نوع خود امیدبخش بود. علی باقری‌کنی شامگاه پنج‌شنبه 9دی‌ماه در آستانه تنفس مذاکرات وین به‌دلیل تعطیلات سال نوی میلادی به خبرنگاران ایرانی مستقر در وین گفت: در این چند روزی که دور هشتم گفت‌وگوها صورت گرفت، تمرکز اصلی مذاکرات روی موضوع لغو تحریم‌ها بود. وی افزود: در چند عرصه گفت‌وگوها و تعاملات بین طرف ایرانی و طرف‌های مقابل ادامه داشت، ازجمله چند جلسه در موضوع راستی‌آزمایی برگزار شد؛ هم هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک و هم با طرف اروپایی، همین‌طور در موضوع راستی‌آزمایی هم جلساتی بین طرف ایرانی با هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، جلسه جداگانه‌ای با سه کشور اروپایی برگزار شد. وی ابراز امیدواری کرد که پس از تنفس چندروزه به‌دلیل تعطیلات پایان سال میلادی، کار جدی‌تری در موضوع لغو تحریم‌ها ازسوی طرف‌های مختلف پیگیری شود.اما همزمان در پایان سومین روز از دور هشتم مذاکرات وین نمایندگان انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین، اتحادیه اروپا و آمریکا جلسه‌ای گروهی را برگزار کردند.

به گفته میخائیل اولیانف، سرپرست هیات روسی در مذاکرات وین، در این جلسه جریان گفت‌وگوها تا آن زمان مرور شد. دراین‌بین، گفت‌وگوی دوجانبه اولیانوف با رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در محافل رسانه‌ای و فضای مجازی، واکنش‌هایی را برانگیخت. منتقدان بر این باور هستند که روسیه بر چه اساسی باید از طرف ایران با طرف آمریکایی به مذاکره بنشیند و آیا چنین روند دیپلماتیکی به نفع مصالح عالیه کشور خواهد بود؟ این انتقادات در شرایطی است که روسیه برخلاف تصور، تا الان رویکرد مثبت و سازنده‌ای در قبال مذاکرات داشته و همسویی مواضع نماینده مسکو در مذاکرات با مواضع علی باقری، خود گویای همین امر است؛ چه آنکه حسین امیرعبداللهیان روز هشتم آذرماه در دیدار میخائیل باگدانف، معاون وزیر امورخارجه در تهران، ضمن قدردانی از نقش فعال روسیه در مذاکرات وین گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران با اراده جدی، برای رسیدن به توافق خوب و موثر، در این مذاکرات حضور دارد.»

روس‌‌ها و چینی‌ها هر دو در طول مذاکرات تمام‌قد چه در اتاق مذاکره و چه در افکارعمومی به‌ویژه در روزهای اخیر در حمایت از ایران ظاهر شدند. همچنان که اولیانوف، نماینده روس‌ها در آخرین مصاحبه‌های خود با پرس‌تی‌وی ایران و یکی از رسانه‌های روسی بر این مواضع تاکید کرد و حملات انتقادی شدیدی به این سه کشور اروپایی داشت. او حتی تاکید کرد سه کشور مانند تازه‌کارها مذاکره می‌کنند و فقط جاروجنجال کرده و تنها به‌دنبال ایجاد بن‌بست هستند.

اولیانوف در اوایل مذاکره سعی می‌کرد نقش میانجی را برای روسیه حفظ کند اما در اواخر مذاکرات لحن وی نسبت‌به کشورهای اروپایی بسیار انتقادی‌تر شد و سعی کرد تا افکارعمومی جهان را متوجه نقش مخرب فرانسه، انگلستان و آلمان کند.از سوی دیگر، مناقشه‌آفرینی حول دیدار دوجانبه اولیانوف با رابرت مالی در شرایطی است که منتقدان به سوال پاسخ واضح نمی‌دهند که در دوره قبلی که وزیر امورخارجه وقت کشورمان به‌طور رودررو با همتای آمریکایی خود به گفت‌وگو نشست و پابه‌پای همدیگر خیابان‌های ژنو را طی کردند، چه عایدی نصیب کشور و مردم شد که اکنون دارند از دیدار نماینده روسیه با رابرت مالی، این‌چنین انتقاد می‌کنند. آیا «امضای کری» توانست تضمینی برای توافق هسته‌ای باشد و آن را نجات دهد.

دوشنبه هفته پیش رو، آغاز دور جدید مذاکرات در وین

مطابق آنچه ذکرش رفت، دور هشتم مذاکرات وین همزمان با تعطیلات سال نوی میلادی و با توجه به تعطیلی سالن‌های میزبان هتل کوبورگ، محل مذاکرات به‌مدت سه روز از روز جمعه تا دوشنبه متوقف شد. براساس اعلام قبلی، تمامی طرف‌های مذاکراتی روز دوشنبه(13دی‌ماه) مجدد برای ازسرگیری مذاکرات به وین بازمی‌گردند.

حیدری: مذاکرات وین دارد در یک مسیر تقریبا منطقی پیش می‌رود

شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با اشاره به روند مذاکرات در وین اظهار کرد: رویکرد ایران در مذاکرات وین، مبتنی بر نتیجه‌بخشی است که نباید طولانی شود و باید در یکجایی به اتمام برسد. مذاکرات از سال2015 تا الان، در چند مرحله انجام شده و هربار متاسفانه با مشکلاتی که عمدتا ازسوی آمریکایی‌ها بوده، تحت‌الشعاع مسائل حاشیه‌ای قرار گرفته است. وی افزود: در دور اولی که آقای باقری در مذاکرات حضور یافت، راهبرد جمهوری اسلامی ایران اعلام شد.

در دوره بعدی، مواضع دو طرف به‌طور سفت‌وسخت بیان شد و در مرحله بعدی با تعدیل مباحث ازسوی کشورهای طرف مذاکره در برجام، روال تقریبا به‌طور منطقی و رو به نتیجه دارد پیش می‌رود.حیدری تصریح کرد: در مذاکرات اخیر، آنچه جمهوری اسلامی اعلام کرده و روی آن اصرار داشته، لغو تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن‌ها بوده است تا در مقابل، ایران هم به برجام بازگردد.

وی با بیان اینکه ایران از نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای خود هراسی ندارد، افزود: پروسه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، به‌طور شفاف دارد به دنیا اعلام می‌شود و حتی بعد از به نتیجه نرسیدن برجام در مرحله قبل، آژانس بر برنامه‌های هسته‌ای ما نظارت داشت. وی افزود: واقعیت این است که مذاکرات وین دارد در یک مسیر تقریبا منطقی پیش می‌رود و نتیجه‌بخش می‌شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به نقد برخی در فضای مجازی به دیدار دوجانبه نماینده روسیه با مقام آمریکایی، تصریح کرد: ضمن آنکه نسبت‌به رفتار چین و روسیه در برجام نقد وجود دارد اما واقعیت این است که این دو کشور در برجام همواره مسیری تقریبا منطقی داشته‌اند.

حیدری اضافه کرد: این موارد در معادلات بین‌المللی کاملا طبیعی و مسبوق به سابقه است که یک کشور از کشوری دیگر نیابت می‌کند و نهایتا دو کشور یا دو جریان را به همدیگر نزدیک می‌کند.

منبع: صبح نو