به گزارش سایت خبری پرسون، محمدصادق مهرجو، کارشناس نفت و انرژی نوشت: با تشکیل دولت سیزدهم و مشخص شدن ترکیب وزارت نفت به عنوان مهمترین و اســتراتژیک‌ترین وزارتخانه ایران که در حال حاضر نقش مهمی را در تامین انــرژی کشــور ایفا میکنــد، تامین گاز به عنوان یکــی از اصلی‌ترین حامل‌های انرژی کشــور به خصوص در 4 ماهه انتهایی ســال به یکی از چالش‌های جدی دولت فعلی تبدیل شده است.
وابستگی بیش از 85 درصدی کشور به گاز طبیعــی به عنوان منبــع انرژی و ماده خام اصلی صنایع مختلف و همچنین نقش مهم آن در گرمایش بخش‌های خانگی، اهمیت این ماده خام را دوچندان کرده است. رشد فزاینده مصرف در شبکه خانگی به ویژه در فصول سرد سال در سال‌های اخیر و محدود بودن میزان ظرفیت تولید گاز طبیعی شکاف مابین تولید و مصرف را عمق بخشیده است.
با ادامه روند فعلی، برنامه‌ریزی‌های وزارت نفت باید به دو موضوع اصلی معطوف شود: 1- کنترل مصرف 2- افزایش تولید گاز طبیعی برای ایام پیک مصرف گاز طبیعی در کشور.
ســوال اصلــی در این میان این اســت که اولویت‌های تولیــدی در میادین گازی کشــور باید چگونه برنامه‌ریزی شود تا با اســتفاده از پتانسیل‌های موجود بتوان حتی المقدور اندکی از ناترازی گاز را در سال‌های آتی جبران کرد.
در این نوشته ســعی شده اســت تا توجه مسئولین را به اولویت‌های توســعه‌ای میادین گازی جلــب کرده تا با برنامه‌ریزی‌های خوبی که شــرکت ملی نفت دارد بتوان جریان سرمایه را به سمتی هدایت کرد که بیشترین عائدی را برای کشور به ارمغان آورد.
میدان پارس جنوبی
میــدان گازی پــارس جنوبی که تقریبا به تنهایی نیمی از ذخایر گاز طبیعی را در خود جای داده است از اهمیت بسیار زیادی به عنوان هدف توسعه‌ای در میادین گازی کشــور برخوردار اســت. این حجم از ذخایر و وابســتگی به این میدان در تامین گاز کشــور میتواند از نقاط آســیب‌پذیر به حســاب آید.
در میان فازهای باقیمانده توسعه نیافته پارس جنوبی علی القاعده توسعه فاز 11 که جزء فازهای مرزی محسوب میشود میتواند جزء اولویت‌های برنامه توسعه‌ای در این بخش باشــد. در ادامه نگاهی به مشــخصات فازهای تازه توســعه یافته و آمار تولید آنها خواهیم داشت.
فازهای 11 و 19 جزو مرزی‌ترین فازهای پارس جنوبی هستند که تاکنون کار توسعه آنها به درازا انجامیده است. حجم ذخیره گاز فاز 19 حدود 28 TCF تخمین زده میشود. با اتمام حفاری چاه‌های این فاز، در شش ماهه ابتدای سال 1400 روزانه در حدود 42 میلیون متر مکعب گاز غنی تولید و حدود 57 هزار بشــکه میعانات تولید شده اســت. این فاز دارای 4 ســکوی مستقل تولیدی با ظرفیت هریــک 500 میلیــون فوت مکعب گازطبیعی هســتند. برای رســیدن به حداکثر تولید در این فاز حدود 15 حلقه چاه گازی حفر گردیده است.
همچنین در فاز 11 پارس جنوبی با حجم ذخیره گاز درجای TCF27 که پس از سال‌ها وقفه در توسعه آن، عملیات توسعه آن در مهرماه 1398 آغاز شده اســت پیش بینی میشود که با حفر حدود 25 حلقه چاه گازی روزانه حدود 2 میلیارد فوت مکعب به ظرفیت تولید گاز غنی کشور اضافه شود.
این میزان از تولید از دو سکوی دریایی مستقل با ظرفیت تولیدی هر یک، 1 میلیارد فوت مکعب روزانه محقق خواهد شد. توسعه این فاز مرزی به دلیل بدعهدی شرکت فرانسوی توتال پس از کش و قوس‌های فراوان به پیمانکار اولیه طرح توسعه خود(شرکت پتروپارس) واگذار شده است.
فازهای 13 و 14 در پارس جنوبی نیز پس از توسعه و حفاری چاه‌های خود در ســکوهای دریایی در شش ماهه ابتدایی ســال 1400 به رقم تولیدی حدود 5.78 میلیون متر مکعب روزانه گاز غنی در مجموع دست یافته‌اند. از محل تولیدات این فازها حدود 100 هزار بشــکه میعانات گازی و تولید روزانه حدود 600 تن گوگرد حاصل شده است.
فازهای 20 و 21 پارس جنوبی دارای حجم ذخایر تقریبی 29 TCF هستند و پس از تکمیل حفاری چاه‌های برنامه‌ریزی شــده در شش ماهه ابتدایی ســال 1400 به صورت متوســط روزانه حدود 48 میلیون مترمکعب گاز را تولید کرده‌اند. تولید میعانات از این فازها به شکل متوسط روزانه 65 هزار بشکه در همین مدت بوده است که از حدود 20 حلقه چاه گازی استحصال شده است.
در فازهای 22 و 24 حجم ذخایر درجای مجموعا حدود 9 TCF را شــامل میشود. با اتمام حفاری حدود 40 حلقه چاه تولیدی در این دو فاز در شــش ماهه ابتدایی ســال جاری حدود 42 میلیون مترمکعب گاز غنی تولید شده است.
میدان گازی فرزاد A و B
میادین مشــترک گازی فرزاد الف و ب در بلوک فارســی, در مرز آبی ایران و عربســتان و در فاصله تقریبی 35 کیلومتری جزیره فارسی واقع شده‌اند. حدود 25 درصد از میدان فرزاد الف و 75 درصد میدان فرزاد ب در آب‌های ایــران قــرار دارد. گاز تولیــدی ایــن میادین تــرش و حاوی میــزان بالای ناخالصی هیدروژن سولفوره و دی اکسیدکربن و نیتروژن است. ذخیره درجای میدان فرزاد A حدود TCF12 و میدان فرزاد B به میزان TCF22 بــا مقدار کم میعانات گازی برآورد شده اســت.
میــدان فرزاد A حاوی گوگــرد عنصــری بوده که بــرای تولیــد گاز از آن نیازمنــد تکنولوژی‌های پیشــرفته‌ای در زمینه اســتحصال هستیم اما با تکنولوژی‌های معمول در دســترس تولید از میدان فرزاد B هماننــد دیگر مخازن گازی امکان‌پذیر اســت.
با حفــر 8 حلقه چاه و احداث 2 ســکوی دریایــی به ظرفیــت 500 میلیون فوت مکعــب در روز پیش بینی می‌شــود که مجموعا یک میلیارد فوت مکعب گاز در فاز اول توســعه این میدان تولید شود. همچنین برآورد روزانه 1300 تن گوگرد از میدان فرزاد B قابل انتظار خواهد بود.
مخزن گازی میدان مشترک سلمان
چالش برانگیزترین قراردادی که در سالیان گذشته در کشور نسبت به آن موضع‌گیری‌های مختلفی اتخاذ شــده اســت، قــرارداد فروش گاز مخزن میدان ســلمان بوده است. میدان سلمان با امارات عربی متحده مشترک بوده و حدود دو ســوم آن در آب‌های منطقه‌ای ایران واقع شده است.
این میدان دارای سه مخزن گازی در زیر مخازن نفتی خود بوده که تاکنون ســهم برداشــتی ما به دلیل شرایط خاص انعقاد قرارداد کرسنت نسبت به ذخیره قابل استحصال آن ناچیز بوده است. پس از احداث سکوی اصلی و 3 ســکوی اقمــاری تولیدی با حفر 9 چاه تولیدی گاز و اجرایی نشــدن قرارداد، گاز این مخازن گازی از طریق خط لوله به جزیره سیری و از طریق آن به عسلویه انتقال می‌یابد.
با توجه به محدودیت انتقال خط لوله موجود میزان برداشــت از این میدان نســبت به گاز قابل تولید آن که حدود 4.5 تریلیون فوت مکعب بوده، بســیار اندک اســت. در حال حاضر تنها محدودیت برای افزایش برداشت از مخازن گازی سلمان عدم ظرفیت خط لوله انتقال گاز از سکوی سلمان به طرف جزیره سیری است و در صورت تعویض خط لوله انتقال موجود میزان برداشت از این مخزن گازی تا حدود 500 میلیون فوت مکعب در روز افزایش خواهد یافت.
میدان مستقل گازی کیش
میدان گازی کیش یکی از میادین مســتقل گازی اســت که در فاصله 30 کیلومتری شرق جزیره لاوان و درست در زیر جزیره کیش واقع شده است. اولین چاه اکتشــافی این میدان در ســال 1968 توسط شرکت اسکو برای ارزیابی پتانسیل هیدروکربنی افق آسماری، گروه بنگستان، خامی و دهرم حفــاری شد.
حجم گاز درجــای اولیه میدان حدود 50 TCF با ضریب بازیافــت حــدود 75 درصد و حجم میعانات گازی درجــای اولیه به میزان 500 میلیون بشکه تخمین زده شده است. پیش بینی میشود که پس از توسعه کامل میدان روزانه حدود یک میلیارد فوت مکعب گاز غنی و حدود 11 هزار بشــکه میعانات گازی تولیــد شود.
در مجموع 14 حلقه چاه در دو بخش شــرقی و غربی جزیره کیش حفاری شده اســت و خط لوله 32 اینچ انتقال گاز از جزیره کیش به عســلویه جهت فرآورش گاز پیش بینی شده است.
توجه: مطلب مندرج صرفا دیدگاه نویسنده است و رسانه پرسون در قبال آن هیچ موضعی ندارد.
منبع: فارس
