رییس جمهور ترکیه چه بلایی بر سر لیر آورد؟/ اردوغان کشور را به اعراب فروخته است

به گزارش سایت خبری پرسون، ارزش لیر روز پنج شنبه در پی کاهش نرخ بهره بانک مرکزی ترکیه همسو با برنامه اقتصادی رییس جمهور این کشور، حداکثر ۵.۶ درصد ریزش کرد.

نرخ برابری لیر در برابر دلار آمریکا پس از این اقدام به رکورد پایین ۱۵.۶۸۹ لیر سقوط کرد اما در ادامه معاملات، میزان ریزش ارزش ارز ترکیه در برابر دلار به ۱۵.۵ لیر محدود شد. ارزش دلار آمریکا در برابر لیر ترکیه امسال بیش از دو برابر افزایش یافته و اقتصاد ترکیه را ملتهب کرده است.

سقوط چشمگیر ارزش لیر ترکیه گواه این امر است که بازارهای مالی این کشوراعتماد خود را به دولت اردوغان دست داده‌اند.

بانک مرکزی ترکیه روز پنجشنبه ۲۱ اکتبر، به جای آن‌که برای مقابله با لیر ضعیف و نرخ بالای تورم ۲۰درصدی با افزایش نرخ بهره واکنش نشان دهد، نرخ بهره را بار دیگر کاهش داد.

این تصمیم بانک مرکزی ترکیه در کاهش مجدد نرخ بهره با واکنش شدید بازار ارز در این کشور مواجه شد. بانک مرکزی در آخرین جلسه خود تصمیم گرفت نرخ بهره را با کاهش دو درصدی به ۱۶ درصد برساند. بسیاری از اقتصاددانان و نهادهای بین‌المللی، از جمله صندوق بین‌المللی پول، بارها نسبت به تبعات تورمی سنگین چنین تصمیمی به مقامات ترک هشدار داده‌ بودند.

برنامه اقتصادی جدید رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه صادرات و وام دهی را در اولویت قرار می دهد هر چند که اقتصاددانان و نمایندگان مخالف دولت از این سیاست به عنوان یک بی‌مبالاتی انتقاد کرده‌اند. با افزایش نرخ تورم ترکیه به بالای ۲۱ درصد، مردم این کشور در تنگنای اقتصادی بیشتری قرار گرفته و نگرانی‌ها افزایش پیدا کرده است. تلاطم اقتصادی از سوی شهروندان ترک واکنش‌‌‌های شدیدی را به دنبال دارد. در حال حاضر نرخ تورم تا سطح بالاتر از 21‌درصد صعود کرده است.

قدرت خرید شهروندان ترک در پی افزایش قیمت مواد غذایی، مسکن و انرژی بیش از 30‌درصد کاهش یافته است. همچنین برخی از تحلیل‌‌‌ها پیش‌بینی می‌کنند که نرخ تورم در سال آینده تا سطح 30‌درصدی افزایش خواهد یافت.

بانک مرکزی در دو هفته گذشته چهار بار در بازار ارز مداخله کرده و دلار فروخته تا روند افت ارزش لیر را آهسته کند که باعث کاهش بیشتر ذخایر ارزی خارجی شده است. اما ناظران بازار در حال حاضر افت بیشتر ارزش لیر را پس از جدیدترین کاهش نرخ بهره پیش بینی می‌کنند.

بانک مرکزی ترکیه که تورم پنج درصدی را هدف گذاری کرده است، فشار قیمت را موقتی و برای توسعه رشد اقتصادی و متوازن شدن حساب جاری ضروری می داند. اما با توجه به سقوط ارزش لیر، اقتصاددانان پیش بینی می کنند تورم سال آینده به دلیل افزایش قیمت های واردات، به حدود ۳۰ درصد صعود می کند.
پای آمریکا در میان است

عامل دیگری که به ارزش لیر ضربه زد، تصمیم روز چهارشنبه بانک مرکزی آمریکا برای پایان دادن به برنامه محرک مالی خرید اوراق قرضه در مارس و پیش بینی سه دور افزایش نرخ های بهره در سال میلادی آینده برای مقابله با تورم بود.

هجوم خارجی‌ها برای خرید املاک در ترکیه

رجب طیب اردوغان در شرایط ناگوار اقتصادی کشورش حاضر به کنار گذاشتن دیدگاه غیر متعارف خود نیست. دیدگاهی که استدلال می‌کند نرخ بهره پایین بر نرخ بالای تورم غلبه می کند. این موضوع خبر خوبی برای سیل خارجی‌هایی است که در بازار املاک ترکیه سرمایه گذاری می‌کنند.

طبق گزارش آژانس آمار دولتی ترکیه فروش خانه‌های ترکیه به خارجی‌ها در ماه گذشته افزایشی تقریبا ۵۰ درصدی داشته است و میلیارد‌ها دلار سرمایه را به ترکیه آورده است. در ماه نوامبر، ۷۳۶۳ خانه در ترکیه فروخته شد که خود یک رکورد محسوب می‌شود در حالی که در مدت مشابه در سال قبل ۴۹۶۲ خانه به خارجی‌ها فروخته شده بود.

بیش‌ترین مشتریان املاک ترکیه از ایران، پس از آن از عراق و روسیه بوده اند. عمده فروش‌ها در استانبول با ۱۹۹۲ واحد فروخته شده بوده است و حدود نیمی از تعداد کل خانه‌های فروخته شده در آنتالیا تفرجگاه محبوب در دریای مدیترانه و هم چنین در آنکارا پایتخت بی روح ترکیه واقع شده‌اند.

اردم سنول دلال املاک در محله بی اوغلو استانبول که با زندگی شبانه و مناظر خیره کننده از بسفر و مساجد گرفته تا کاخ‌های دوران عثمانی هم چنان مکانی جذاب برای خارجی است به "المانیتور" می‌گوید:"بسیاری برای اخذ تابعیت ترکیه خانه می‌خرند. براساس مدت زمان کاری که در دفتر داشتم می‌توانم بگویم به طور میانگین از هر ده فروش خانه چهار مورد به خارجی‌های عمدتا خاورمیانه‌ای است".

در ژانویه ۲۰۱۷ میلادی، دولت عدالت و توسعه قانونی را تصویب کرد که به خارجی‌هایی که دست کم یک میلیون دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده بودند اجازه می‌داد تا تابعیت آن کشور را دریافت کنند. این اقدام، محرکی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی بود. اپوزیسیون ترکیه، اما مدعی شد که این طرح برای حمایت از دوستان اردوغان است که بسیاری از آنان در تجارت املاک دست دارند.

ساختمان‌ها و برج‌ها یکی پس از دیگری ساخته شدند. مدل رشد مبتنی بر ساخت و ساز املاک مدتی کارآمد بود، زیرا بزرگراه‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس تازه در سراسر ترکیه رشد کردند و باعث افزایش محبوبیت حزب عدالت و توسعه شد. با این وجود، زمانی که ارزش لیر ترکیه در پی کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ میلادی سقوط کرد بسیاری از پیمانکاران برای بازپرداخت وام‌های خود به دلار و یورو شروع به تقلا کردند.

در سال ۲۰۱۸ میلادی که ارزش لیر کاهش دوباره‌ای داشت حزب عدالت و توسعه از ماه سپتامبر آن سال هر خارجی‌ای که ملکی به ارزش ۲۵۰ هزار دلار خریداری می‌کرد را واجد شرایط دریافت شهروندی ترکیه قلمداد کرد.

بسیاری از ترک‌ها، خارجی‌ها و به ویژه اعرابی که در ترکیه خانه خریداری می‌کنند را تهدیدی برای فرهنگ خود قلمداد می‌کنند. "آنان کشور را به اعراب فروختند" جمله‌ای بود که از اوایل دهه ۸۰ میلادی در ترکیه رایج شد زمانی که تورگوت اوزال نخست وزیر اسبق ترکیه کشور‌های حاشیه خلیج فارس را تشویق به سرمایه گذاری در ترکیه از جمله در بازار املاک آن کشور کرد.