به گزارش سایت خبری پرسون، کارنامه دولت سیزدهم حاکی از آن است که دیپلماسی اقتصادی به ریل اصلی خود بازگشته است. سیاست خارجی در دولت سیزدهم فعال و فراگیر است. دولت با این دیپلماسی چندجانبه‌گرایانه از سویی معطل چک بی‌محل برجام و گردن‌کشی‌های غرب نمی‌ماند و تضمین مطمئن درباره عدم تکرار عهدشکنی می‌خواهد و از سوی دیگر صادرات و شرکای تجاری خود را با اولویت همسایگان تنوع بخشیده است.
از همین رو، در کنار مواجهه عزتمندانه با غرب، هم رسما عضو پیمان اقتصادی و امنیتی شانگهای می‌شود، هم در جریان اجلاس اکو با ترکمنستان و آذربایجان قرارداد سوآپ گازی منعقد می‌کند. همچنین به لبنان و سوریه سوخت صادر می‌کند و در سه هفته به اندازه هفت ماه واکسن وارد می‌کند. اقداماتی که در شرایط تحریم و قرار داشتن ایران در لیست به اصطلاح سیاه FATF انجام می‌شود و نشان می‌دهد اینها بهانه‌هایی برای توجیه کم‌کاری‌ها و سبک کردن بار دشمن بوده و دیپلماسی انفعالی به سر آمده است. در این دوران با تفکر و مدیریت جهادی و انقلابی، سنگ تحریم‌ها خرد می‌شود و ایران نقش مؤثر خود را در تکوین «قرن جدید آسیایی» و انتقال محور قدرت از غرب به شرق ایفا می‌کند.
جمعه 26 شهریور و در جریان سفر آیت الله رئیسی به دوشنبه پایتخت تاجیکستان، اعضای سازمان شانگهای با عضویت ایران در این سازمان موافقت کردند. سازمان شانگهای با عضویت ایران 9 عضو رسمی و 3 عضو ناظر دارد. کشورهای عضو این سازمان، یک‌سوم خشکی‌های جهان،42 درصد جمعیت و 25 درصد تولید ناخالص ملی دنیا، 21 درصد ذخایر نفت و 46 درصد از کل ذخایر گاز جهان را در اختیار دارند. حجم اقتصاد اعضای سازمان شانگهای، 32 درصد از حجم اقتصاد اتحادیه اروپا بیشتر است.
یکشنبه 7 آذر نیز در جریان سفر رئیس‌جمهور کشورمان به عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان و حضور در پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) قرارداد سه جانبه سوآپ گاز میان ایران، ترکمنستان و آذربایجان امضا شد. علاوه بر جمهوری اسلامی ایران دیگر اعضای اکو متشکل از ترکیه، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان نیز در این نشست شرکت داشتند.
پتانسیل ایران برای تبدیل شدن به یک هاب گازی
روزنامه دنیای اقتصاد اخیرا در گزارشی با تیتر «چراغ اول دیپلماسی گازی رئیسی» نوشت: «قرارداد سوآپ گازی ترکمنستان به جمهوری‌آذربایجان از طریق ایران، نخستین دستاورد بزرگ دیپلماتیک دولت ابراهیم رئیسی در حوزه انرژی نام گرفت... روابط حسنه گازی با جمهوری‌آذربایجان و ترکمنستان، پتانسیل ایران برای حرکت به‌سوی تبدیل‌شدن به یک هاب گازی را تقویت می‌کند.»
سازمان اکو متشکل از ۱۰ کشور با جمعیتی بالغ بر 400 میلیون نفر است. این سازمان از منظر تأمین و انتقال انرژی اهمیت قابل توجهی در جهان دارد. بر اساس آمارهای سازمان توسعه تجارت، صادرات کالایی اعضای اکو به جهان در سال ۲۰۲۰، بیش از ۲۹۰ میلیارد دلار بوده است. همچنین، بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده ۱۰ کشور عضو اکو در سال ۲۰۲۰، بیش از 27.5 میلیارد دلار صادرات درون گروهی داشتند.
دولت عزم جدی برای استفاده از ظرفیت‌های این سازمان دارد. رئیس جمهور در سخنرانی خود در این اجلاس گفت: جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به‌خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است.
وی خاطرنشان کرد: مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مند ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک‌سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا، چین و روسیه، خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، دربردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است.
رئیس‌جمهور: قراردادهایی را منعقد کردیم که اعلام خواهد شد
رئیس جمهور همچنین، یکشنبه شب در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی درباره سوآپ گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان اظهار داشت: ما با ترکمنستان طی ۵ سال مشکل داشتیم لذا پیرو این سفر هم ارتباط دو کشور مدنظر قرار گرفت و هم مسئله ترانزیتی ایران و هم موضوع سوآپ گازی بین ایران، ترکمنستان، آذربایجان برقرار شد که این موضوع می‌تواند ایران را به عنوان هاب منطقه‌ای - ترانزیت منطقه‌ای – مطرح کند.
وی با بیان اینکه وجود بنادر در کشور می‌تواند زمینه خوبی برای تعاملات با کشورهای همسایه باشد، گفت: به عنوان مثال ما در ترکمنستان با فعالان اقتصادی که در آنجا کار می‌کنند و دو سال است که فریادشان بلند شده، نشستی داشتیم. این فعالان اقتصادی به ما گفتند که باید فکری به حالشان شود چراکه زمینه‌های زیادی برای فعالیت وجود دارد لذا بنده به آنها قول دادم که احیاء قرارداد گازی را دنبال کنم که کارشان به جریان بیفتد که الحمدلله تا آخر وقتی که آنجا بودیم، با حسن نیتی که بین دو کشور بوجود آمد، بسیاری از راه‌ها باز شد. این مسئله در آذربایجان و کشورهای دیگر هم همینطور بود.
آیت الله رئیسی بیان داشت: ما قراردادهایی را منعقد کردیم ولی اعلام نکردیم، فقط به طور کلی عرض کنم که این موضوعات با کشورهای مختلف ظرف چند وقت اخیر اعلام می‌شود که البته مبالغ‌اش، مبالغ سنگینی است.
رئیس جمهور با بیان اینکه قراردادهای منعقد شده با کشورهای منطقه قابل توجه بوده و می‌تواند به رونق اقتصادی کمک کند، تاکید کرد: فعالان اقتصادی باید در این رابطه بسیار فعالانه و امیدوارانه حضور پیدا کنند.
افزایش سه برابری روابط اقتصادی با تاجیکستان
وی خاطرنشان کرد: در حاشیه اجلاس شانگهای و دیدارهای دیپلماتیکی که تاکنون داشتم، سران کشورها تأکید داشتند که خواهان ارتباط حداکثری بیشتری با ما هستند. میزان تجارت و روابط اقتصادی ما با تاجیکستان از زمان حضور بنده در این کشور تا امروز سه برابر شده است؛ بعد از عضویت در شانگهای گفتیم که فعالان اقتصادی فعال شوند و ارتباط برقرار کنند که برای کشور مؤثر خواهد بود.
آیت‌الله رئیسی اظهار داشت: کشورهای منطقه و همسایه خواهان ارتباط اقتصادی با ما هستند و کشور ما ظرفیت‌های بسیاری دارد.
هدف‌گذاری ۵ میلیارد یورویی برای روابط اقتصادی تهران - مسکو
معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه نیز از تلاش دستگاه دیپلماسی برای افزایش مناسبات اقتصادی میان تهران و مسکو به رقمی بیش از پنج میلیارد یورو خبر داد.
مهدی صفری در حاشیه نشست بررسی آخرین وضع روابط اقتصادی تهران، مسکو، گفت: در این جلسه موضوعات مختلفی بررسی شد که یکی مربوط به کریدور شمال - جنوب بود که مسائل و مشکلات آن بررسی و بر تکمیل بخش‌های مختلف این کریدور در مسیر دریای خزر تاکید شد.
وی بیش از ۸۰ درصد صادرات کشورمان به روسیه را مربوط به محصولات کشاورزی دانست و افزود: علاوه بر این رقم صادراتی دو طرح فاینانس شده شامل نیروگاه سیریک و اینچه برون به ارزش دو و دو دهم میلیارد یورو و تقویت دو نیروگاه به ارزش حدود ۷۰۰ میلیون یورو قابل محاسبه است که مجموع ارقام به پنج میلیارد یورو افزایش می‌یابد.
صفری البته در جمع فعالان اقتصادی کشورمان که برای حضور در بخش تجاری نشست سازمان همکاری‌های اکو در عشق‌آباد حضور داشتند نیز گفته بود: دکتر رئیسی به درستی، سیاست تعامل حداکثری با همسایگان را در صدر اهداف سیاست خارجی کشورمان قرار داده و با جدیت موضوع تقویت تجارت خارجی در حوزه‌های نفتی و غیر نفتی را پیگیری می‌کند. معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه همچنین خبر داده که در ۲ ماه گذشته، شاهد رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی در زمینه صادرات به همسایگان بودیم و امیدواریم تا پایان سال به۵۰ درصد افزایش یابد.
به همین ترتیب، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری 14 آذر، درباره سند ۲۵ ساله ایران و چین گفت: جلسات مختلفی درباره موضوعات مختلف در این زمینه برگزار شده و برخی پروژه‌ها در حال نهایی شدن است و این سند نهایی بوده و امروز در حال اجرایی کردن بندهای مختلف آن هستیم.
گفتنی است، یک هیئت چینی با سفر به تهران درصدد نهایی‌سازی قرارداد 25 ساله خود با ایران هستند. شنیده‌ها نیز حاکی از آن است که تا ۲-۳ ماه دیگر قرارداد تامین مالی چند طرح مهم اقتصادی در ایران از سوی چند کشور از جمله چین و روسیه امضا می‌شود.
ماه گذشته نیز خبر رکوردشکنی صادرات پس از 27 منتشر شد. بر اساس گزارش گمرک، مهر امسال 19/5 میلیون تن کالا به ارزش9/886 میلیارد دلار میان ایران و کشورهای دیگر مبادله شد، که 5/268 میلیارد دلار آن به صادرات اختصاص داشت. این رکوردشکنی که نشانه خروج ایران از تاثیرات شوک کرونا و تحریم است، ۸ درصد بیشتر از مهر 99 بوده است.
تدابیر آیت‌الله رئیسی در تنش‌زدایی با همسایگان
در این میان، یک تحلیلگر آمریکایی در مطلبی در زمینه قرارداد گازی تازه ایران، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان نوشت، این توافق توسط باکو و تهران دلیلی بر غلبه بر بحران سیاسی اخیر دو کشور همسایه است. جاشوا کوسرا، تحلیلگر امور قفقاز و اوراسیا در بخش‌هایی از این مطلب که روز شنبه در وبگاه «یوراسیا نت» منتشر شد نوشت، جمهوری آذربایجان و ایران با مبادله گاز طبیعی به همراه ترکمنستان موافقت کرده‌اند و نزدیکی اقتصادی آنها پس از یک گسست سیاسی، بین دو همسایه تقویت گردید.
روسای جمهور جمهوری آذربایجان و ایران ۲۸ نوامبر (یکشنبه هفتم آذر) در شهر «عشق آباد» دیدار کردند و پس از آن توافقنامه امضا شد. الهام علی اف، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان پس از امضای این قرارداد به خبرنگاران گفت: از این پس روابط ایران و جمهوری آذربایجان در همه زمینه‌ها توسعه خواهد یافت. مردم ما ملت‌های برادر هستند، کشورهای ما کشورهای برادر هستند و موضوعاتی که امروز مطرح شد دوباره نشان می‌دهد که روابط ایران و آذربایجان در سطح بسیار بالایی قرار دارد.
به دنبال بحران از سوی پلیس جمهوری آذربایجان و دستگیری دو راننده کامیون ایرانی و رزمایش ایران در مرز، دو دولت به زودی اقدام به اصلاح امور کردند و اواخر نوامبر یک توافقنامه بالقوه مهم در مورد همکاری انرژی امضا کردند، اگرچه بسیاری از جزئیات نامشخص است.
یکی از عناصر مهم آن توافق در قرارداد جدید سوآپ گاز روشن شد که بر اساس آن سالانه 1.5 تا 2 میلیارد متر مکعب گاز انتقال می‌یابد. ترکمنستان گاز ایران را تامین می‌کند و سپس ایران به طور جداگانه معادل آن گاز را به جمهوری آذربایجان تحویل می‌دهد. نویسنده آمریکایی این گزارش در بخش دیگر تحلیل یک وبگاه جمهوری آذربایجان در این زمینه را منتشر ساخت و نوشت، وب‌سایت خبری «حققین» در این زمینه نوشت که چرخش در روابط تهران و باکو نتیجه غلبه آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، یکی از باهوش‌ترین نخبگان سیاسی ایران بر مشکلات موجود بود.
عین‌الله فتح‌الله‌اف سردبیر این وبگاه نوشت: حتی در دوره تشدید فشار غرب بر ایران و علی‌رغم تماس‌های گذشته «جان بولتون» و پیام‌های «دونالد ترامپ»، دو مقام ارشد سابق آمریکا، الهام علی‌اف به صورت علنی در مقابل همه جهان از لزوم توسعه روابط اقتصادی و سیاست حسن همسایگی با تهران سخن گفت. یک رسانه صهیونیستی نیز در روزهای گذشته در تحلیلی قرارداد سوآپ گازی ایران با ترکمنستان و باکو را بسیار مهم ارزیابی کرد و نوشت، این قرارداد دستاوردهای سیاسی برای تهران دارد.
جروزالم پست نوشت، یک پیام سیاسی مهم در قلب این توافق نهفته است و می‌تواند برنامه ایران برای تبدیل شدن به کانون انرژی گاز در منطقه را محقق کند. اکنون ایران این قرارداد را پیامی مبنی بر این می‌بیند که می‌تواند نقش خود را در منطقه پس از سال‌ها عدم موفقیت تغییر دهد. این پیام مهم است زیرا می‌تواند گام‌های بعدی ایران در گسترش تجارت با ترکمنستان به‌ویژه در زمینه گاز را تسهیل کند.
سوریه و ایران ۴ سند همکاری امضا کردند
در آن سو، به‌گفته علیرضا پیمان‌پاک، مدیرعامل سازمان توسعه تجارت ایران، در طول سفر وی به سوریه ۴ سند همکاری با وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه در راستای توسعه تجارت بین دو کشور امضا شده است.
سازمان توسعه تجارت ایران از پروژه مشترک خود با سوریه برای ایجاد بانک مشترک با هدف تسهیل مبادلات تجاری و مالی بین دو کشور خبر داد. این سازمان همچنین تأکید کرد که یک بانک مشترک برای حمایت از اجرای توافقات اخیر ضروری است. در سال 2019، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران با همتای سوری خود موضوع ایجاد یک بانک مشترک با هدف تسهیل فعالیت تجار را بررسی کرده بود. خبر دیگر در این زمینه اینکه، کیوان کاشفی، رئیس اتاق مشترک ایران و سوریه گفت: در ۷ ماه امسال حدود ۱۶۰ میلیون دلار صادرات به سوریه صورت گرفته در حالی فقط حدود ۱۷ میلیون دلار واردات از سوریه انجام شده است.
فراهم شدن فرصت مشارکت شرکت‌های ایرانی در بازسازی سوریه
به همین ترتیب، زیاد صباغ، وزیر صنایع سوریه در دمشق از ارائه پیشنهادهای مهم به شرکت‌های ایرانی برای سرمایهگذاری در سوریه خبر داد و گفت که تجربه صنعتی ایرانی، تجربه‌ای نویدبخش است. بخش صنایع جمهوری اسلامی ایران، یک بخش پیشرفته است که به تبادل تجارب میان دو کشور برای پایه‌ریزی شرکت‌های صنعتی کمک می‌کند که دو ملت در دو کشور برادر از طریق همکاری و شراکت و صنایع مشترک سوری ایرانی و بومی‌سازی آن در سوریه سود ببرند تا در ادامه کشورهای منطقه هم از آن بهره‌مند شوند.
وی افزود که نشست‌های دوره‌ای میان طرفین ایرانی و سوری با هدف پشت سر گذاشتن موانع پیش روی اجرای توافقات دنبال می‌شود.
صباغ از شرکت‌های ایرانی خواست با بخش‌های دولتی و خصوصی در جمهوری عربی سوریه شراکت و همکاری داشته باشند و از مزایای این قانون استفاده کنند که فرصت بزرگی برای شرکت‌های ایرانی فراهم می‌کند تا در سوریه سرمایهگذاری کنند. چرا که روابط متمایز و برجسته‌ای میان ملت‌های سوریه و ایران به ویژه پس از درهم آمیخته شدن خون سوری با خون ایرانی در جنگ با تروریسم برقرار است.
وی با بیان اینکه وزارت صنایع سوریه فرصت‌های سرمایهگذاری نویدبخش دلگرم‌کننده‌ای را به شرکت‌های ایرانی ارائه کرده است، اظهار داشت که در نتیجه جنگ ظالمانه علیه سوریه، ویرانی گسترده‌ای در بسیاری از زیرساخت‌های کشور صورت گرفت و بازسازی این تاسیسات به سرمایه‌گذاران ایرانی پیشنهاد شد.
وزیر صنایع سوریه از شراکت و همکاری صنعتی با شرکت‌های ایرانی برای مشارکت در به جریان انداختن چرخ تولید در سوریه استقبال کرد و تصریح کرد، بخش صنعت در سوریه، آینده نویدبخشی دارد و دمشق بر بخش تولید به شکل اساسی برای بازسازی سوریه تکیه دارد و دولت هم در مرحله آتی در این مسیر حرکت می‌کند.
دولت جدید ایران روابط با چین و روسیه را تقویت کرده است
در همین شرایط، لی ویجیان، مدیر مطالعات غرب آسیا و آفریقای موسسه مطالعات بین‌المللی شانگهای در مصاحبه با وبگاه گلوبال‌تایمز با ستایش از سیاست‌های منطقه‌ای دولت سیزدهم، گفت: دولت جدید ایران درگیری‌ها و تنش با کشورهای همسایه را کاهش داده و روابط با چین و روسیه را تقویت کرده است.
گالوپ: مردم ایران از ایالات متحده رویگردان شده‌اند
در این میان، نتایج نظرسنجی گالوپ که اخیراً منتشر شد نیز نشان داده مردم ایران علاوه بر نگاه خوش‌بینانه به دولت رئیسی از ایالات متحده رویگردان شده‌اند و به سیاست جدید جمهوری اسلامی ایران در نگاه به شرق دید مثبتی دارند.
تأکید مقامات خارجی بر گسترش روابط و مناسبات با ایران
طی روزهای اخیر نیز مقامات کشورهای مختلف با سفر به ایران، بر توسعه روابط و گسترش مناسبات با ایران تأکید کردند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از دیدار و گفت‌وگو با فیصل المقداد، همتای سوری در نشست خبری مشترک در پاسخ به سؤالی درباره تقویت همکاری‌های تجاری بین ایران و سوریه و برنامه‌های ایران در این زمینه، گفت: در مشورت با آقای رئیس جمهور مقرر شد آقای رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی به عنوان رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در دولت جدید منصوب شود و فعالانه پیشرفت و توسعه همکاری‌های تجاری و اجرای اسناد در این حوزه چه در بخش خصوصی و دولتی بین دو کشور را دنبال کند.
فیصل المقداد: تمام حوزه‌های اقتصادی سوریه به روی ایران باز است
فیصل المقداد، وزیر خارجه سوریه نیز در این نشست خبری بیان داشت: سوریه توجه ویژه‌ای به تقویت روابط تجاری با جمهوری اسلامی ایران دارد. سوریه تمام حوزه‌های اقتصادی خود را برای سرمایه گذاری‌های ایران و حضور در پروژه‌های بازسازی در سوریه باز کرده است. وی با بیان اینکه نیازهای اقتصادی سوریه متنوع است، اظهار داشت: از هرگونه مشارکت با حضور ایران در سوریه استقبال می‌کنیم.
همچنین، طلعت بیک مصدق اف، معاون رئیس جمهور در شورای امنیت ملی قرقیزستان در دیدار علی شمخانی، نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی با ابراز خرسندی از سفر به ایران بر وجود اشتراکات قابل توجه در رویکردهای منطقه‌ای دو کشور تاکید کرد و گفت: قرقیزستان علاقه‌مند است که همزمان با استقرار دولت جدید در ایران، سطح مناسبات اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود را با تهران ارتقاء بدهد.
شیخ طحنون بن زاید، مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی نیز در دیدار با آیت‌الله رئیسی گفت: ما فرزندان این منطقه هستیم و یک سرنوشت داریم لذا توسعه روابط ۲ کشور در دستور کار ما قرار دارد.
وی تاکید کرد: آماده توسعه همکاری‌ها هستیم و امیدواریم با سفر آیت‌الله رئیسی به امارات فصل تازه‌ای از روابط دو کشور آغاز شود.
در این دیدار مشاور امنیت ملی امارات دعوت رسمی رئیس امارات را برای سفر آیت‌لله رئیسی به این کشور به اطلاع رئیس‌جمهور رساند.
وی همچنین در دیدار شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: توسعه روابط گرم و برادرانه بین ابوظبی و تهران در ردیف اولویت‌های امارات متحده عربی است.
شیخ طحنون بن زاید ظرفیت‌های اقتصادی قابل مبادله بین دو کشور در حوزه‌های ترانزیتی، انرژی، حمل و نقل، بهداشت و درمان و سرمایهگذاری را بسیار گسترده عنوان کرد و افزود: لازم است با تشکیل کارگروه‌های تخصصی ضمن احصای دقیق زمینه‌های همکاری مشترک در حوزه‌های مختلف اقتصادی، موانع پیش‌رو شناسایی و رفع شود.
گفتنی است، اوصاف فوق نشان می‌دهد دولت انقلابی بر رویکرد تعلیق و انتظار و برجام‌زدگی نقطه پایان گذاشته است. ایران در دوره جدید اجازه نمی‌دهد که معطل باشد و آمریکا و غرب با قداره‌کشی و حیله‌گری با اسم برجام بازی کنند. اهرم‌سازی می‌کند، برای حریف چارچوب مستحکم تعریف می‌کند و با دیپلماسی فعال، فراگیر و چندجانبه از دمشق و بیروت در کنار مدیترانه، تا دوشنبه تاجیکستان و پیمان شانگهای و بستن قرارداد سوآپ گازی در عشق‌آباد، تحریم‌های غرب را زیرپا می‌گذارد. رویکردی که برکات و آثار آن بیشتر نمایان خواهد شد.
منبع: کیهان
