به گزارش سایت خبری پرسون، با وجود فعال شدن سیستم قضایی کشور برای برخورد جدی با بدهکاران دانه‌درشت، لازم است که دولت جدید به‌ویژه وزارت اقتصاد و بانک مرکزی اقدام اساسی برای اصلاح سازوکار ارائه تسهیلات به متقاضیان، انجام بدهند. نامه روز گذشته وزیر اقتصاد به رییس‌کل بانک مرکزی، نشانه مثبتی از همت دولت جدید برای جلوگیری از ایجاد روندهای فسادزا در بانک‌ها و تقویت روندهای تولیدی، تعبیر می‌شود.
سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد روز گذشته (دوشنبه) در صفحه شخصی خود در فضای مجازی از نامه‌اش به رییس‌کل بانک مرکزی برای الزام بانک‌ها به انتشار اسامی ابربدهکاران بانکی، خبر داد. خاندوزی دراین‌باره نوشت: «در نامه رسمی به بانک مرکزی خواستم که بانک‌ها هر سه ماه فهرست ابربدهکاران را در سایت خود منتشر کنند تا به‌جای اشخاص معدود، دسترسی به تسهیلات برای طیف وسیع‌تری از تولیدکنندگان و مردم فراهم آید».
بنابر آنچه رسانه‌ها منتشر کردند، در نامه خاندوزی به علی صالح‌آبادی، رییس‌کل بانک مرکزی آمده است: «بانک‌ها و موسسات اعتباری مکلف شوند مشخصات تسهیلات‌گیرنده یا متعهد، توجیه بانک برای تخصیص منابع، مبلغ تسهیلات یا تعهدات، میزان بازپرداخت، مانده بدهی، نرخ سود، نوع کلی تضامین را منتشر کنند».
بازشدن پای ابربدهکاران به مناظره‌های ریاست‌جمهوری
اوایل فروردین‌ماه امسال بود که عبدالناصر همتی، رییس‌کل وقت بانک مرکزی در مصاحبه‌ای تلویزیونی خبر داد که 90هزار میلیارد تومان از مطالبات بانکی فقط دست 11ابربدهکار است. اسامی این افراد تا زمان برگزاری آخرین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، مشخص نبود. در مناظره سوم انتخابات، دیگر کاندیداها به همتی طعنه می‌زدند که با بدهکاران بانکی مماشات کرده و او توضیح داد که بدهی‌های کلان مربوط به دوره‌های پیش از او بوده و برای باور بیشتر این موضوع، ناگهان در میانه بحث‌ها از جای خود بلند شد و کاغذی به دست سیدابراهیم رئیسی داد و گفت این لیست بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی است.
رئیسی هم البته در همان مناظره تاکید کرد که دستگاه قضا به پرونده این افراد به‌طور کامل رسیدگی کرده است. ساعاتی بعدازاین مناظره هم اسامی این ابربدهکاران منتشر شد. بیوگرافی ابربدهکاران نشان می‌داد که حق با رییس وقت قوه‌قضاییه بوده و پرونده این افراد پیشتر مورد رسیدگی قرار گرفته است. همتی در مقام رییس وقت کل بانک مرکزی در مصاحبه‌ای تصریح کرده بود که توانسته با همکاری رئیسی 16هزار میلیارد تومان از مطالبات بانکی را وصول کند. از این‌ها گذشته، پدیده ابربدهکاران بانکی که وزیر اقتصاد خواستار انتشار رسمی اسامی آن‌ها شد چگونه شکل می‌گیرند و محصول چه سازوکار معیوبی هستند؟
ابربدهکاران، ضد فعالیت‌های مولد
با نامگذاری امسال ازسوی رهبر معظم انقلاب به‌عنوان تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها انتظار می‌رود که موانع تولید در همه حوزه‌های اقتصادی ازسوی دولت جدید شناسایی شده و در کنار رفع این موانع، به پشتیبانی از بخش مولد اقتصاد پرداخته شود. به اذعان بسیاری از کارشناسان و متولیان اقتصادی، رفتار بد نظام بانکی کشور یکی از اساسی‌ترین موانع تولید در بخش مولد اقتصادی به شمار می‌رود؛ رفتاری که مهم‌ترین عامل در ایجاد ابربدهکاران محسوب می‌شود و مع‌الاسف تاکنون اقدام موثر و بنیادین برای مهار آن‌ها انجام نشده است. ابربدهکاران ترجیح می‌دهند با تکیه بر روابط ویژه خود، وام‌های میلیاردی بانک‌ها را به‌سمت فعالیت‌های غیرمولد برده و بدون کمترین زحمت، سودهای نجومی کسب کنند.
عجیب اینکه سیستم نظارتی بانک‌ها و بانک مرکزی که معمولا برای مردم عادی بسیار سختگیر و منضبط عمل می‌کنند، در برابر ابربدهکارانی که هر وام را با وام جدید تسویه می‌کنند یا نمی‌کنند، هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند.
نکته مهم این است که فعالیت‌های این ابربدهکاران به‌هیچ‌وجه مولد نیست و تسهیلات اخذشده ازسوی ایشان معمولا به‌سمت امور کاذب و فسادزا می‌رود؛ به‌عبارت‌دیگر، بخش عمده‌ای از تسهیلات نظام بانکی به‌جای اینکه صرف تامین مالی بخش مولد اقتصاد نظیر ساخت مسکن، رونق کشاورزی و توسعه صنعتی شود، در بهترین حالت به حوزه‌های غیر مولدی نظیر بازار ارز، سکه طلا و خریدوفروش مسکن هدایت شده و در بدترین حالت نیز در قالب منابع ارزی ازسوی ابربدهکاران از کشور خارج شده و در کشورهای غیر ایران سرمایه‌گذاری می‌شود.
معضل فسادزایی تسهیلات بانکی، موردتوجه مسوولان
پیامدهای فسادزای ارائه تسهیلات بی‌ضابطه، مساله‌ای است که چندماه پیش دستمایه انتقاد حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رییس دستگاه قضا هم قرار گرفت. اژه‌ای روز 22شهریورماه در جلسه شورای عالی قوه‌قضاییه با اشاره به روند ارائه تسهیلات بانکی به متقاضیان اظهار کرد: «تعداد افرادی که بالای هزار میلیارد تومان معوقه بانکی دارند و برای آن‌ها پرونده‌هایی نیز تشکیل شده محدود است اما همین تعداد نیز موجب اخلال در نظام بانکی شدند».
وی با اشاره به زمینه‌های صرف تسهیلات بی‌ضابطه تاکید کرد: «بعضی افراد تسهیلات بانکی را به بهانه‌های مختلف مانند سرمایه‌گذاری دریافت کردند اما این تسهیلات را در جای خود مصرف نکردند و اگر برای این مساله به‌صورت ریشه‌ای تدبیر نشود اقدامات قضایی کم‌اثر خواهد بود». برای جلوگیری از پیامدهای منفی تسهیلات بانکی و اصلاح روند موجود، دولت سیزدهم به‌خصوص وزارت اقتصاد رویکرد تازه‌ای دارد که نامه روز گذشته، خاندوزی به صالح‌آبادی نشان‌دهنده همین موضوع است.
مضاف بر این، خاندوزی چندی پیش در نخستین جلسه شورای هماهنگی بانک‌های دولتی راهکارهایی را برای جلوگیری و به حداقل رساندن تالی فاسدهای ناشی از تسهیلات بی‌قاعده بانکی ارائه کرد. خاندوزی در همین جلسه خواستار بررسی سوابق مالی متقاضیان دریافت تسهیلات شد و گفت: «باید ارزیابی متقاضی تسهیلات را با توجه به گزارش‌های مربوط به سوابق وی در زمینه پرداخت مالیات، به‌عنوان ابزاری مهم برای اعتبارسنجی او موردنظر قرار داد».
خاندوزی همچنین با بیان اینکه انحرافات احتمالی بانک‌ها از بودجه‌های مصوب، دقیق‌تر و با ریزبینی بیشتری موردبررسی قرار خواهد گرفت، تاکید کرد: «مدیران عامل بانک‌ها باید بیشتر بر رعایت انضباط مالی و عدم انحراف از بودجه مصوب نظارت داشته باشند». برای بررسی نامه دیروز وزیر اقتصاد به رییس‌کل بانک مرکزی به سراغ محمد خدابخشی، نایب‌رییس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس رفتیم که در ادامه مشروح آن را از نظر خواهید گذراند.
خدابخشی: پیگیری‌های لازم جهت وصول مطالبات و بازگشت منابع هم رسانه‌ای شود
محمد خدابخشی، نایب‌رییس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی، درباره آثار و پیامدهای مثبت نامه وزیر اقتصاد به رییس‌کل بانک مرکزی اظهار کرد: انتشار اسامی ابربدهکاران بانکی اقدام بسیار خوبی است اما باید میان دریافت‌کنندگان تسهیلات، تفکیک صورت بگیرد. باید از آن‌هایی که در ازای دریافت وام، اشتغال‌زایی دارند و موجب رشد سرمایه‌گذاری می‌شوند، حمایت شود چون طی چند سال گذشته متاسفانه رشد سرمایه‌گذاری ما منفی بوده است. وی اضافه کرد: دسته دیگر دریافت‌کنندگان تسهیلات ممکن است به‌دنبال سوءاستفاده بوده و اصلا به فکر سرمایه‌گذاری و تولید نباشند؛ طبیعتا اخذ تسهیلات ازسوی این افراد، کمکی به رونق اقتصادی و رشد سرمایه‌گذاری نمی‌کند. حساب این افراد با دسته اول کاملا متفاوت است.
نایب‌رییس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به الزامات انتشار اسامی ابربدهکاران بانکی گفت: اگر قرار است اسامی این ابربدهکاران منتشر شود، در مرحله بعدی باید پیگیری‌های لازم جهت وصول مطالبات و بازگشت منابع هم رسانه‌ای شود. خدابخشی تاکید کرد: هدف از انتشار لیست ابربدهکاران باید وصول مطالبات باشد.
خدابخشی با اشاره به ضربه ابربدهکاران بانکی به سیستم اقتصادی کشور گفت: این افراد تسهیلات اخذشده از بانک را معمولا به‌سمت کارهای غیرمولد می‌برند و برای همین، سیستم بانکی ما باید سخت‌گیری بیشتری صورت بدهد. اگر منابع پرداختی به‌سمت کارهای تولیدی برود، مثبت خواهد بود اما با سفته‌بازی و دلالی هیچ کمکی به اقتصاد کشور نمی‌کند.
خدابخشی: اگر قرار است اسامی این ابربدهکاران منتشر می شود، در مرحله بعدی باید پیگیری های لازم جهت وصول مطالبات و بازگشت منابع هم رسانه‌ای شود. هدف از انتشار لیست ابربدهکاران باید وصول مطالبات باشد.
منبع: صبح نو
