میوه شلغم مانند غلافی باریک و دراز است که در آن چند دانه سیاه وجود دارد . شلغم در هوای سرد بسیار خوب رشد می کند و شاید علت آن باشد که برای درمان بیماریهایی که در فصل سرما زیاد است و بیماریهای تنفسی بکار می رود.
ترکیبات شلغم
بر اساس تحقیقات و بررسی‌های دانشمندان، هر صد گرم شلغم دارای ۳۵ کیلو کالری انرژی، ۱ گرم پروتئین، ۷ گرم قند، ۲/۰ گرم چربی، ۱/۱ گرم فیبر، ۴۵ میلی‌گرم گوگرد، ۲۸۰ میلی‌گرم پتاسیم، ۶۰ میلی‌گرم کلسیم، ۳۶ میلی‌گرم ویتامین C است.
خواص ضدسرطانی شلغم
شلغم حاوی چندین ترکیب گیاهی مفید است که با ویژگی‌های ضدسرطانی مرتبط است. شلغم علاوه بر مقدار بالای ویتامین C که می‌تواند به جلوگیری از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی کمک کند، سرشار از گلوکوزینولات است.
گلوکوزینولات‌ها گروهی از ترکیبات گیاهی فعال هستند که فعالیت آنتی‌اکسیدانی هم دارند؛ به این معنی که اثرات تحریک‌کننده سرطان ناشی از استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند. در تحقیق‌های متعدد ارتباط بین مصرف بیشتر گلوکوزینولات و کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان از جمله سرطان ریه، روده بزرگ و رکتوم ثابت شده است.
علاوه بر این، شلغم حاوی مقادیر بالایی از فلاونوئیدها، به‌ویژه آنتوسیانین، نوع دیگری از آنتی‌اکسیدان است که اثرات ضد سرطانی آن ثابت شده است. آنتوسیانین‌ها در میوه‌ها و سبزی‌های آبی و بنفش مانند شلغم وجود دارند و مصرف آن‌ها، احتمال ابتلا به بیماریهای مزمن و مخرب را کاهش می‌دهد.
شلغم و سرماخوردگی
خوردن شلغم می‌تواند مقاومت بدن را در برابر بیماریهای ویروسی و عفونی بالا برده و سبب التیام علائم زکام و سرماخوردگی شده، از ابتلای افراد به سرماخوردگی خصوصاً در فصول سرد سال جلوگیری نماید.
ترکیبات شلغم خلط آور بوده، درمان کننده سرفه‌های خشک و گلودرد و ملین سینه و التیام دهنده تنگی نفس ناشی از زکام است و با کمک به لینت مزاج، سموم و میکروب‌ها را از بدن خارج میکند.
با استفاده از بخور شلغم آب‌پز یا بخارپز می‌توانید به التیام سردرد ناشی از سرماخوردگی و سینوزیت و خروج اخلاط مجاری تنفسی کمک کنید و سینوس‌ها و گرفتگی بینی را به این طریق رفع کنید.
کنترل سطح قند خون
کنترل سطح قند خون برای سلامتی، به‌ویژه برای کسانی که دیابت دارند، بسیار مهم است و تحقیق‌های حیوانی نشان می‌دهد که شلغم ممکن است اثرات ضد دیابتی داشته باشد.
یک تحقیق ۹ ماهه روی موش‌هایی که رژیم غذایی با قند بالا داشتند نشان داد که درمان با ۴۵ میلی‌گرم عصاره شلغم به ازای هر پوند (۱۰۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم) از وزن بدن، در مقایسه با گروه کنترل، سطح قند خون را کاهش و سطح انسولین بدن را افزایش داده است.
این تحقیق همچنین نشان داد که این عصاره به اصلاح سایر اختلالات متابولیک مرتبط با دیابت، مانند سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید بالا در خون کمک میکند. نتایج مشابهی پس از آزمایش اثرات ضد دیابتی برگ‌های شلغم هم به دست آمد.
یک تحقیق ۲۸ روزه روی موش‌های مبتلا به دیابت نشان داد آن‌هایی که روزانه ۹۰ تا ۱۸۰ میلی‌گرم عصاره‌ی برگ شلغم به ازای هر پوند (۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم) تغذیه می‌کردند، قند خون آن‌ها به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت و سطح کلی کلسترول و کلسترول LDL بدن آن‌ها کاهش پیدا کرد.
هر دو مطالعه به این نتیجه رسیده‌اند که اثرات ضد دیابتی شلغم و عصاره‌ی برگ شلغم ممکن است به دلیل عوامل متعددی از جمله زیر باشد؛
- افزایش پاکسازی قند خون
- کاهش تولید گلوکز (قند) توسط کبد
- کاهش جذب کربوهیدرات
با این حال، با توجه به اینکه در این تحقیق‌ها فقط انواع مختلف عصاره‌ها روی موش‌ها آزمایش شده است، مشخص نیست که شلغم تازه و خود برگ شلغم اثرات مشابهی در انسان دارند یا خیر.
سلامت تنفسی
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که شلغم برای افرادی که مبتلا به آسم هستند، بسیار مفید است. چراکه شلغم مقدار زیادی ویتامین C دارد که به عنوان آنتی اکسیدان قوی شناخته می‌شود.
علاوه بر آن، شلغم نیز خواص ضد التهابی دارد که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا مشکلات تنفسی مختلف بویژه آسم را بهبود بخشد.
اثرات ضدالتهابی
التهاب با بسیاری از بیماریهای مزمن مانند ورم مفاصل، سرطان و فشار خون بالا ناشی از سفت شدن رگ‌ها مرتبط است. گلوکوزینولات موجود در شلغم به ایندول و ایزوتیوسیانات تجزیه می‌شود که هر دو محصول جانبی زیست‌فعال با خواص ضدالتهابی هستند.
یک نوع خاص از ایندول در شلغم، آرولکسین نام دارد که مطالعات نشان می‌دهد ترکیبات التهابی مانند اکسید نیتریک را، که نوعی رادیکال آزاد درگیر در فرآیند التهاب است مسدود میکند.
به‌عنوان مثال، مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌اند که آرولکسین به طور قابل‌توجهی التهاب و آسیب را در سلول‌های روده بزرگ انسان و کولون موش با غیرفعال کردن یک مسیر التهابی، کاهش می‌دهد.
تقویت سیستم ایمنی
شلغم تازه حاوی مقدار زیادی ویتامین C و فتوکیمیکال‌ها است که این دو ضمن تقویت سیستم ایمنی بدن به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی که در بدن دارند رادیکال‌های آزاد تولید شده در بدن را نابود کرده، لذا از این طریق مقاومت بدن در مقابل ابتلاء با سرطان‌ها را افزایش می دهد.
محافظت در برابر باکتری‌های مضر
گلوکوزینولات‌های شلغم که به ایزوتیوسیانات تجزیه می‌شوند، گروهی از ترکیبات قادر به مهار رشد میکروبی و باکتریایی هستند. مطالعات نشان داده‌اند که ایزوتیوسیانات‌ها با باکتری‌های شایع بیماری‌زا مانند E.coli و S. aureus مبارزه می‌کنند.
یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی نشان داد که ایزوتیوسیانات‌های سبزیجات چلیپایی تا ۸۷ درصد اثر ضدباکتریایی روی سویه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک دارند.
علاوه بر این، با توجه به افزایش اخیر مقاومت باکتریایی، محققان مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی را برای ارزیابی اثر بالقوه‌ی ترکیب ایزوتیوسیانات‌ها با آنتی‌بیوتیک‌های استاندارد انجام داده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که هر دو با هم، ممکن است اثر قابل توجهی در کنترل رشد باکتری داشته باشند.
سلامت قلبی و عروقی
شلغم، درست مثل بیشتر دارو‌های گیاهی، ترکیبات خیلی زیادی را شامل می‌شود که به عنوان ضد التهاب عمل می‌کنند.
شلغم دارای مقدار مناسبی ویتامین K است که به خاطر خواص ضد التهابی اش مشهور است در نتیجه، از بیماریهای قلبی و عروقی مانند حمله قلبی یا سکته، جلوگیری میکند.
فیبر موجود در شلغم توانایی کاهش سطح کلسترول در بدن را از طریق کاهش جذب روده‌ای را دارد و اگر سطح کلسترول پایین باشد، ازابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی مختلف جلوگیری خواهد کرد.
بهبود باروری و تأمین مواد مغذی لازم برای بارداری
بر اساس داده‌های منتشر شده توسط دانشکده پزشکی هاروارد، برای زنان در سنین باروری، مصرف آهنِ بیشتر از منابع گیاهی مانند اسفناج، لوبیا، کدو و لوبیا سبز می‌توانید قدرت باروری را تقویت کند.
مصرف اسید فولیک کافی در دوران بارداری هم برای محافظت از جنین در برابر نقص‌های لوله عصبی لازم است. برگ شلغم منبع خوبی از اسید فولیک و آهن است.
تقویت استخوان
شلغم به دلیل دارا بودن مقدار مناسبی کلسیم و پتاسیم برای سلامت اسکلت بدن (استخوان‌ها و ماهیچه‌های) بسیار مفید می‌باشد.
مواد مغذی رشد استخوان‌ها را افزایش داده و موجب قوی‌تر شدن استخوان‌ها می شود بنابراین، افراد کمتربه بیماریهای مرتبط با ماهیچه‌ها و یا استخوان هایی نظیر آسیب مفاصل و یا پوکی استخوان مبتلا خواهند شد.
بهبود خواب و خلقوخو
کولین موجود در برگ شلغم می‌تواند به بهبود الگوی خواب و بهتر شدن خلقوخو کمک کند. شلغم حاوی کولین است و این ماده مغذی مهم، به بهبود خواب، حرکت عضلات، یادگیری و حافظه کمک میکند. کولین همچنین به حفظ ساختار غشای سلولی و انتقال تکانه‌های عصبی کمک میکند و التهاب مزمن را کاهش می‌دهد.
فولات که در برگ شلغم هم یافت می‌شود، ممکن است با جلوگیری از تشکیل بیشازحد هموسیستئین در بدن، به کاهش افسردگی کمک کند.
هموسیستئین می‌تواند از رسیدن خون و سایر مواد مغذی به مغز جلوگیری کند. هموسیستئین بیشازحد در تولید هورمون‌های ایجادکننده‌ی احساس خوب مثل سروتونین، دوپامین و نورپی‌نفرین تداخل ایجاد میکند. این هورمون‌ها خلقوخو، خواب و اشتها را تنظیم می‌کنند.
کنترل وزن
در رژیم‌های کاهش وزن، شلغم یکی از سبزیجاتی است که باید به طور مرتب مصرف کنید.
همانند اغلب سبزیجات، شلغم کالری نسبتاً کمی داشته و مصرف آن قبل از غذا کمک به سیری زود رس کرده، از طریق کاهش مصرف غذای اصلی به کاهش وزن کمک میکند بنابراین هیچ تعجبی ندارد که این سبزی برای کاهش وزن مفید باشد.
بهبود عملکرد ورزشی
نیترات موجود در رژیم غذایی باعث افزایش اتساع عروق و بهبود اکسیژن‌رسانی به عضلات در طول ورزش می‌شود.
همچنین می‌تواند کیفیت زندگی را برای کسانی که به دلیل بیماریهای قلبی عروقی، تنفسی یا متابولیک کمبود اکسیژن دارند، بهبود بخشد. سبزیجات سبز مانند برگ شلغم از جمله منابع اصلی نیترات هستند.
سلامت پوست و مو
برگ شلغم به خاطر مقدار زیاد ویتامین A، به حفظ سلامت پوست و مو کمک میکند. این ویتامین برای رشد تمام بافت‌های بدن لازم از جمله پوست و مو لازم است. ویتامین A نقش مهمی در تولید سبوم دارد که موها را مرطوب نگه می‌دارد.
ویتامین C هم برای تولید کلاژن ضروری است و کلاژن ساختار اصلی پوست و مو را تشکیل می‌دهد. این ویتامین برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن هم لازم است. ریزش مو ممکن است یکی از نتایج کمبود آهن باشد. مصرف کافی مواد حاوی آهن مثلا برگ شلغم، می‌تواند به پیشگیری از ریزش مو کمک کند.
کمبود آهن در رژیم غذایی می‌تواند بر نحوه‌ی استفاده‌ی بدن از انرژی تأثیر بگذارد. برگ شلغم منبع خوبی از آهن است و می‌توانید آهن لازم بدن را تأمین کند.
