چای کوهی به نامهای دیگری مانند توکلیجه و کلکنه نیز مشهور است. طعم چای کوهی تقریبا شبیه ترکیبی از بابونه، نعناع و لیمو است. چای کوهی حاوی ترکیبات شیمیایی شامل هاپیرین، ماده قرمز رنگ هایپریسین، تانن و اسید نیکوتینیک است. چای کوهی، بسیار خوش عطر و بو و لذیذ است. خواص چای کوهی برای درمان بیماری ها فراوان است. در گذشته، از چای کوهی تنها به عنوان داروی درمان و التیام زخم استفاده میکردند. در این مطلب از غفاری دایت که در ارتباط با خواص چای کوهی است به بررسی مواردی از جمله خواص چای کوهی برای زنان، چای کوهی و فشار خون، خواص به لیمو، خواص چای سبز، خواص چای ترش، خواص و مضرات بابونه و خواص چای بابونه میپردازیم.
طبع چای کوهی
چای کوهی از نظر طب قدیم ایران، طبع (مزاج) گرم و خشک دارد، بنابراین برای درمان بیماری های ناشی از مزاج سرد و رطوبت زیاد مفید است، ماده قرمز رنگِ هایپریسین که در برگ های چای کوهی وجود دارد برای التیام زخم ها و سوختگی ها استفاده می شود.
ویژگیهای آنتیاکسیدانی مانند چای سبز
البته ویژگیهای آنتیاکسیدانی یک فنجان دمکردهٔ چای کوهی بهاندازه یک فنجان چای سبز نیست، اما بهدلیل ویژگی زیستفراهمی آن، با چای سبز قابل مقایسه است. در بررسیهای علمی مشخص شده، چای کوهی میتواند از میتوکندریهای بدن در برابر صدمات اکسایشی محافظت کند. همچنین بنابر بررسیهای آزمایشگاهی، اسانس چای کوهی میتواند از نظر آنتیاکسیدانی تا حدی مؤثر باشد. محققان در سال ۲۰۱۱ نیز در بررسیهای خود متوجه شدند که این چای خواص ضدمیکروبی و ضدتشنج دارد.
اگر میخواهید در مورد خواص هندوانه بخوانید رولینک آبی کلیک کنید.
کاهش اضطراب و افزایش خواب راحت
چای کوهی بهدلیل ویژگیهای آرامبخشی و تسکیندهندگی از دیرباز مورد توجه افراد قرار گرفته است. مشخص شده است که این گیاه متابولیتهای پینن (pinene ) به نامهای میرتنول (myrtenol ) و وربنول (verbenol) دارد و ویژگیهای آرامبخشیاش بهدلیل وجود این مواد شیمیایی است.
در بررسی محققان آلمانی مشخص شد که این مواد شیمیایی با گیرندههای GABA در مغز، در تعامل هستند. (گیرندههای گاما آمینوبوتیریک اسید، نوعی میانجی عصبی مهم در سیستم مرکزی بدن است که عموما نقش مهاری دارد؛ یعنی تحریکهای عصبی یا تضعیف آنها را مهار میکند). به همین دلیل است که چای کوهی برای درمان بیخوابی و داشتن خوابی راحت مناسب است و ویژگیهای ضداضطرابی دارد. این گیاه در هوشیاری افرد نیز مؤثر است.
چای کوهی برای قاعدگی
از خواص چای کوهی برای زنان میتوانیم به قاعده آور بودن چای کوهی اشاره کنیم. چای کوهی میتواند چرخه قاعدگی و میزان خونریزی در دوره قاعدگی زنان را کنترل و تنظیم کند.
بازدارندهٔ پلاک آمیلوئید (علامت آلزایمر)
البته باید گفت که وجود پلاک آمیلوئید در مغز، ریشه اصلی ابتلا به آلزایمر نیست (و دلیل این بیماری هنوز کاملا مشخص نشده است)، اما وجود این پلاک در مغز، معمولا نشاندهندهٔ وجود بیماری آلزایمر است. هرچه آلزایمر پیشرفت کند، مقدار این پلاک در مغز بیشتر خواهد شد. محققان در بررسیهای این چای روی نمونههای حیوانی، متوجه شدند که عصارهٔ چای کوهی میتواند از تشکیل آمیلوئید در سر حیوانات پیشگیری کند. این بررسی در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.
چای کوهی و فشار خون
چای کوهی مانند چای ترش برای درمان فشار خون بالا عالی است. چای کوهی حاوی ترکیباتی است که ویژگیهای رگگشایی دارد و میتواند فشار خون را پایین بیاورد. همچنین چای کوهی حاوی مقداری آنتیاکسیدان است و از انسداد عروق خونی و شریانها جلوگیری میکند. فشار خون و کلسترول مضر خون را کاهش میدهد.
نوشیدن چای کوهی تاثیر زیادی در کنترل و کاهش فشار خون دارد. افرادی که فشار خون آنها در نوسان است و به هر دلیلی فشار خون آنها کاهش یا افزایش آنی دارد، برای ثابت نگهداشتن آن مصرف میزان مناسبی از چای کوهی میتواند مفید و موثر باشد. چای کوهی برای فشار خون بالا مفید است. کسانی که کاهش فشار خون دائمی دارد، بهتر است از نوشیدن چای کوهی اجتناب کند.
ضداضطراب
این گیاه حاوی فلاونوئیدهاست که اثرات بازدارندگی روی مونوآمین اکسیداز دارند (این آنزیمها در مغز، میانجیهای عصبی مونوآمین را تخریب میکنند). بازدارندههای مونوآمین اکسیداز نوعی دارو هستند که برای درمان افسردگی، اختلال ترس و وحشت و ترس اجتماعی بهکار میرود. اگرچه مطالعات انسانی هنوز انجام نشده است، اما بررسی محققان ترکیه نشان میدهد که چای کوهی میتواند اثرات ضدافسردگی داشته باشد.
ویژگیهای ضدالتهابی
کاراگینان، نوعی ماده شیمیایی است که در چای کوهی، مانند شیر بادام یافت میشود و این ترکیب، در آزمایشهای روی حیوانات، ویژگی ضدالتهابی از خود نشان داده است. دانشمندان کمی از کراگینان را روی پوست قرار دادند و این گیاه ویژگیهای ضدالتهابی بروز داد.
مقدار ۱۰۰ و ۲۰۰ میلیگرم در هر کیلوگرم از وزن بدن از ترکیبات فنولی که از چای کوهی گرفته میشود، میتواند به اندازه داروی دومتاسین (domethacine)، ویژگی ضدالتهابی داشته باشد.
چای کوهی برای کیست تخمدان
اثر قابل توجه چای گوهی بر روی سلولهای سرطان تخمدان نشان داد که ترکیب اولئیکاسید در چای کوهی در سلولهای سرطانی تخمدان سبب مرگ سلولهای سرطانی میشود.