یک روان‌شناس در گفتگو با پرسون مطرح کرد؛
به گزارش سایت خبری پرسون، تکنیک‌های زیادی در روان‌درمانی وجود دارند که می‌توانند به‌صورت مؤثری به شما در کنترل هیجانات و رفتارهای انفجاری کمک کنند. یکی از معروف‌ترین تکنیک‌های روان‌درمانی، تکنیک صندلی خالی است.
تکنیک صندلی خالی چیست؟
تکنیک صندلی خالی نوعی روش درمانی گشتالتی است که فریتر پرلز، روان‌شناس مشهور آلمانی ابداعش کرد. در این روش، فرد احساسات و عواطفش را به دیگری بیان می‌کند؛ هرچند این دیگری غایب است و در واقع جای او روی صندلی خالی است. در این شیوه، فرد به‌گونه‌ای صحبت می‌کند که گویی طرف صحبتش روی صندلی و در کنارش نشسته است. از این رهگذر عواطف و احساسات خود نسبت به دیگری را بروز می‌دهد.
هدف در صندلی خالی، خالی کردن وجود شما از هر احساس منفی و آزاردهنده در شرایط کنترل‌شده است. شما فرض می‌کنید شخص موردنظرتان روی همان صندلی خالی نشسته است و هرچه می‌خواهید به او بگویید را بیان می‌کنید. در ادامه مراحل کار تکنیک صندلی خالی را باهم مرور خواهیم کرد:
مرحله اول
در این مرحله مشاور به شما کمک خواهد کرد که تا احساساتتان را به‌درستی شناسایی کنید و درباره آن فکر کنید. در این مرحله تمام چیزی که نیاز دارید، یک اتاق با صندلی خالی و یک صندلی برای شماست.
باید فکر کنید شخص موردنظرتان روی صندلی روبه‌رویتان نشسته است و به هر آنچه می‌گویید گوش می‌کند. مشاور در این مرحله از شما می‌خواهد روی صندلی بنشینید و روی احساس منفی درونی‌تان متمرکز شوید. حالا باید هر آنچه دوست دارید را به زبان بیاورید و با شخص خیالی صحبت کنید.
مرحله دوم
در این مرحله از اجرای تکنیک صندلی خالی برای کنترل خشم که احتمالاً مهم‌ترین مرحله هم حساب می‌شود، همه‌چیز بر عهده شماست. شما هستید که باید شروع به حرف زدن کنید. تنها کاری که باید انجام بدهید این است که هرچه به ذهنتان می‌رسد را به زبان بیاورید.
البته گاهی به زبان آوردن حرف‌هایی که در دل است، سخت به نظر می‌رسد و بعضی از افراد نمی‌توانند به‌سادگی صحبت کنند. نگران نباشید. فقط تصور کنید که شخص موردنظرتان روبه‌رویتان نشسته است و با دقت به شما گوش می‌کند. شروع کنید و حرف بزنید. مطمئن باشید وقتی‌که جملات اول را به زبان بیاورید، جملات بعدی ساخته خواهند شد و از ناخودآگاهتان به سمت زبانتان سرازیر می‌شوند.
طرز کار این مرحله درست مانند زمانی است که در ذهنمان با خودمان یا باکسی صحبت می‌کنیم. با این تفاوت که در این مرحله سعی می‌کنیم همه آن فرآیند ذهنی را به‌صورت عینی زنده کنیم تا اثربخشی شیوه درمانی را حس کنیم.
مرحله سوم
اگر خیلی نگران این مسئله هستید که وسط کار نتوانید حرف بزنید یا موضوعات را فراموش کنید، باید به شما بگویم که روانکاو یا مشاورتان در طول جلسه از شما پشتیبانی خواهد کرد. در طول اجرای تکنیک صندلی خالی برای کنترل خشم مشاورتان از شما سوا لاتی خواهد پرسید که ذهنتان را نسبت به مسئله بازتر خواهد کرد.
حتی ممکن است زمانی که حس کند همه‌چیز به‌خوبی پیش نمی‌رود، موضوعاتی را پیشنهاد کند که دوست داشته باشید درباره آن حرف بزنید. مشاور در طول پروسه اجرای این تکنیک در کنار شما است تا روند درمان به‌خوبی پیش برود و نتیجه مطلوب را احساس کنید.
تجربه مشاور در این مرحله بسیار کارساز خواهد بود. هرچه تجربه مشاوران بیشتر باشد، مسائل بیشتری که برای غلبه بر احساس منفی‌تان مؤثرتر است را به شما معرفی کنند. حتی گاهی ممکن است هیجان و عصبانیت شما از کنترل‌تان خارج شود که مشاور با مداخله می‌تواند به کنترل احساساتتان به شما کمک کند.
مرحله چهارم
بعد از پایان اجرای تکنیک صندلی خالی برای کنترل خشم ممکن است احساسات متفاوتی را تجربه کنید. ممکن است احساس کنید تسکین پیداکرده‌اید. ممکن است حس کنید آمادگی آن را پیدا کرده‌اید که با کسی که از دست او عصبانی هستید روبه‌رو شوید. شاید احساس کنید خالی شده‌اید و احساستان تکمیل شده است.
ممکن است مشاورتان تشخیص دهد که به جلسات بیشتری برای درمان کامل احساسات افسارگسیخته‌تان نیاز دارید. همه‌چیز بستگی به این دارد که شما در پایان جلسه چه احساسی را تجربه کنید. بعد از پایان جلسات، علاوه بر کنترل احساساتتان، چیزهای جدیدی را درباره خودتان و حستان تجربه خواهید کرد و نکات جدیدی را خواهید آموخت که بعدتر برای تجربه‌های مشابه به شما کمک زیادی خواهند کرد.
کاربردهای تکنیک صندلی خالی
مشاوره فردی با زوج‌ها
اگر شما در رابطه عاطفی خود دچار مشکلاتی باشید، بهترین روش حل آن شرکت در مشاوره زوجین است. با این حال، ممکن است شما یا شریک عاطفی‌تان هرکدام مشاورانی جدا داشته باشید. اگر شریکتان مایل به شرکت در مشاوره زوجین نباشد، می‌توانید به‌شکل فردی به مشاوره بروید و پیگیری مشکلات رابطه باشید. در هر صورت، مشاور این تکنیک را به‌احتمال زیاد به کار می‌برد تا از احساسات شما نسبت به شریک زندگی‌تان آگاه شود.
مشاوره سوگ
مشاوره سوگ کمکمان می‌کند با غم ازدست‌دادن عزیزان کنار بیاییم. از آنجا که آنها دیگر حضور فیزیکی ندارند تا با ایشان تعامل کنیم، تکنیک صندلی خالی کمکمان می‌کند بتوانیم حرف‌هایمان را به آنها بزنیم. این تکنیک به فرد بازمانده کمک می‌کند آسان‌تر از مرحله سوگ عبور کند.
گاهی افراد، پس از پایان رابطه نیز دچار سوگ می‌گردند. در این شرایط نیز ممکن است حرف‌های نزده و احساسات سرکوب‌شده‌ای داشته باشند. در چنین حالتی، ممکن است فرد دوباره به‌سراغ شریک قبلی‌اش برود که کاری نادرست است. تکنیک صندلی خالی فرصتی را فراهم می‌کند تا فرد احساسات فروخفته‌اش را بروز دهد و به‌شیوه سالم‌تری از این مرحله عبور کند.
کنارآمدن با تجربیات آسیب‌رسان گذشته
تجربیات ناخوشایندی که در گذشته تجربه کرده‌ایم ممکن است روی زندگی ما در زمان حال تأثیر منفی بگذارد. افرادی که مسئول آن تجربیات بودند ممکن است مرده باشند یا ما دیگر به آنها دسترسی نداشته باشیم. ازاین‌رو ممکن است در بیان خشم یا اندوهمان نسبت به ایشان ناتوان بمانیم.
با کمک تکنیک صندلی خالی فرد می‌تواند در امنیت کامل، احساس خود را نسبت به مجرمی که به او حمله کرد، زورگیری که به وی تجاوز کرد یا حتی والدینی که از او سوءاستفاده می‌کردند بیان کند. با کمک این تکنیک فرد آنچه را در درون خود مدت‌ها نگه داشته بود در محیطی امن بازگو می‌کند.
برنامه‌ریزی برای رویارویی در آینده
فرض کنید شما با فردی مشکل دارید. می‌دانید دیر یا زود باید با او روبه‌رو شوید و سنگ‌هایتان را وابکنید. اگر اضطراب زیادی داشته باشید، چه‌بسا همه حرفتان را نزنید و این باعث بدترشدن مسئله گردد. تکنیک صندلی خالی در روانشناسی کمکتان می‌کند خودتان را برای این شرایط سخت آماده کنید. با این کار شما با آرامش و آمادگی ذهنی بیشتری به‌سراغ حل اختلافتان می‌روید.
چرا روان‌درمانگران از تکنیک صندلی خالی استفاده می‌کنند؟
حال که با فواید و کاربردهای این تکنیک آشنا شدید، وقتش رسیده بدانید چرا مشاوران از این تکنیک استفاده می‌کنند. توجه کنید که معمولا اجرای این روش با حضور و هدایت یک مشاور یا روان‌درمانگر انجام می‌شود. او به‌عنوان شخص سوم ناظر گفت‌وگوی شماست.
کمک به شما برای شناسایی احساسات
وقتی شروع به صحبت با صندلی می‌کنید، ممکن است ندانید دقیقا چه احساسی نسبت به فرد خیالی نشسته بر آن دارید. با گذشت مدتی از گفت‌وگو، یا مشاور با شناسایی احساسات شما از درون جملات، حالات چهره یا زبان بدن شما، آنها را به شما معرفی می‌کند. با شناخت این عواطف اکنون می‌توانید روی آنها تمرکز و آنها را بررسی کنید.
دادن آزادی عمل به شما برای ابراز خودتان
شاید شما در شرایطی قرار داشته باشید که امکان آزادانه صحبت‌کردن ندارید؛ برای مثال، به‌تازگی عزیزی را از دست داده‌اید و حرف‌های نگفته زیادی در قلب شما باقی مانده، اما نگرانید اگر آنها را با کسی در میان بگذارید قضاوت نابجایی نسبت به شما بروز دهد.
از سوی دیگر، گاهی افراد آمادگی شنیدن حرف‌های ما را ندارند. ما را پس می‌زنند یا نمی‌توانند با ما ابراز همدلی کنند. با صحبت‌کردن با صندلی خالی، چون احساس امنیت بیشتری می‌کنیم، به‌راحتی حرف‌های نگفته را بیان می‌کنیم و در نتیجه بار عاطفی حرف‌های نزده را از دوش خود برداریم.
کمک به شما برای کسب بینش عمیق‌تر نسبت به رابطه
وقتی در رابطه هستید، شاید برایتان سخت باشد که بتوانید نگرشی شفاف و روشن نسبت به وضعیت آن داشته باشید؛ برای مثال، شاید برخی از ما از صداقت در رابطه بترسیم. طرح مسائل مربوط به رابطه با صندلی خالی فرصتی فراهم می‌کند تا آن مسائل شناسایی شوند و بتوان برای رفع آنها کاری کرد.
از سوی دیگر، شما با استفاده از تکنیک صندلی خالی متوجه می‌شوید که چه احساسی نسبت به رابطه‌تان دارید. خوشحالید؟ یا آنکه وقتش رسیده رابطه را ترک کنید؟ با کسب نگرش عمیق‌تر تصمیم‌های بهتری خواهید گرفت.
کمک به کسب مهارت‌های ارتباطی
وقتی کلمات و عواطف شما هنگام صحبت با صندلی جریان می‌یابند، شاید متوجه شوید که کجاها کنترل احساسات و افکار خود را از دست می‌دهید. تکنیک صندلی خالی کمکتان می‌کند مهارت‌های ارتباطی خودتان را اصلاح کنید و ارتقا دهید. مشاور حین گفت‌وگو از شما سؤالاتی می‌پرسد؛ مثلا از شما می‌خواهد حس خاصی را در قالب دقیق‌ترین کلمات بروز دهید یا درباره حالت‌های چهره شما بازخورد می‌دهد. بدین ترتیب، در گفت‌وگوهای واقعی بهتر می‌توانید منظور خودتان را به دیگری بفهمانید.