به گزارش سایت خبری پرسون، مرگ مغزی آسیب غیرقابل برگشت مغز و ساقه مغز است و امروزه یکی از منابع اصلی تأمین عضو می‌باشد.این مشکل ممکن است بعد از حمله قلبی یا سکته مغزی رخ دهد. در این شرایط، ضربان قلب همچنان ادامه دارد؛ در حالی که دستگاه تنفس مصنوعی اکسیژن را به ریه‌ها می‌رساند. قلب می‌تواند ضربان خود را بدون پیام‌های عصبی از مغز ادامه دهد. منتها با وجود قلب تپنده و پوست گرم، فرد مرده است. از آنجا که عملکرد مغز متوقف شده، در صورت خاموش‌شدن دستگاه تنفس، فرد نفس نمی‌کشد.
مرگ مغزی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
مرگ مغزی وضعیت بازگشت‌ناپذیر تمامی عملکردهای مغز است. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار بدون کمک دستگاه‌ها و درمان‌های حمایتی (مثلا دستگاه تنفس مصنوعی) جان خود را از دست بدهد. در برخی موارد، بیمار مبتلا به مرگ مغزی ممکن است داوطلبِ اهدای عضو باشد.
این وضعیت، که گاهی با کما اشتباه گرفته می‌شود، یکی از معیارهای قطعی مرگ است. منتها کسی که در کماست، فاقد هوشیاری ولی هنوز زنده است. اگر فرد بیمار بدون درمان‌های حمایتی مثلا دستگاه تنفس مصنوعی نتواند به زندگی ادامه دهد، دچار مرگ مغز شده است.
این مشکل ممکن است بعد از حمله قلبی یا سکته مغزی رخ دهد. در این شرایط، ضربان قلب همچنان ادامه دارد؛ در حالی که دستگاه تنفس مصنوعی اکسیژن را به ریه‌ها می‌رساند. قلب می‌تواند ضربان خود را بدون پیام‌های عصبی از مغز ادامه دهد. منتها با وجود قلب تپنده و پوست گرم، فرد مرده است. از آنجا که عملکرد مغز متوقف شده، در صورت خاموش‌شدن دستگاه تنفس، فرد نفس نمی‌کشد.
چرا مرگ مغزی اتفاق می‌افتد؟
در ادامه، برخی از علل مرگ مغز را عنوان می‌کنیم. منتها علت‌ها به همین موارد محدود نمی‌شود:
- ضربه به مغز (مثلا آسیب شدید سر ناشی از تصادف وسیله نقلیه موتوری، اصابت گلوله، افتادن یا ضربه به سر)؛
- آنوکسی یا کمبود اکسیژن (مثلا غرق‌شدن یا حمله قلبی)؛
- آسیب عروق مغزی (مثلا سکته مغزی یا آنوریسم)؛
- تومور مغزی.
تفاوت مرگ مغزی و کما چیست؟
مرگ مغزی با سایر حالت‌های بیهوشی از جهات مختلفی متفاوت است؛ مثلا کما شبیه به خواب عمیق است، با این تفاوت که هیچ محرک خارجی نمی‌تواند مغز را بیدار و هوشیار کند. با این حال، فرد زنده است و بهبودی امکان‌پذیر است. این وضعیت اغلب با حالت نباتی پایدار یا زندگی نباتی اشتباه گرفته می‌شود. منتها این شرایط نیز یکسان نیستند. حالت زندگی نباتی به این معنی است که فرد عملکردهای قسمتی بزرگی از مغز یعنی مخ را از دست داده است؛ اما ساقه مغز آسیب ندیده است و همچنان به عملکردهای ضروری مانند ضربان قلب و تنفس ادامه می‌دهد.
تفاوت مرگ مغزی و کما
مکانیسم های گوناگونی موجب آسیب یا به هم خوردگی کار این شبکه می شود، به عنوان مثال در افراد مصروع امواج صرعی در افزایش فشار درون جمجمه و تومورها، فشاربه مغز میانی درانسفالیت ها، تورم سلول های مغزی در هیپوگلیسمی نرسیدن قند به بافت های دستگاه رتیکولر و نرسیدن اکسیژن به این مراکز حساس درآنوکسی ها و ازدیاد متابولیت های سمی دراورمی و انسفالوپاتی کبدی موجب کما می گردند. بنابراین باید با معاینه بالینی مشخص نمود بیماری که به اغما رفته است به کدام یک ازدو مورد زیر مبتلا می باشد .
کمای متابولیک
کمای نورولوژیک
کومای متابولیک ممکن است به دنبال کاهش قند خون اورمی، انسفالوپاتی کبدی،ازدیاد co2 خون، مسمومیت های دارویی، اختلالات الکترولیتی و اسید باز، هیپوتیروییدی، هیپرتیروییدی، هیپرکلسمی و… به وجود آید.اغمای نورولوژیک به طورشایعی پس از سکته و خونریزی های مغزی، مننژیت ها، تومور مغزی ، آبسه، ضربه های مغزی و انسفالیت ها بروز می نماید .
علل شایع مرگ مغزی
۱. تصادفات رانندگی
۲. وارد آمدن ضربه شدید به سر
۳. سقوط از ارتفاع
۴. غرق شدن در آب
۵. مسمومیت ها
۶. خونریزی های داخلی مغز و همچنین سکته مغزی.
مرگ مغزی و اهدای عضو
در برخی موارد، فردی که دچار مرگ مغزی شده است ممکن است داوطلب اهدای عضو باشد. اگر فرد اهدا‌کننده، ثبت‌نام کرده باشد یا اگر خانواده آنها از تمایل خود برای اهدای عضو خبر دادند، مرگ وی اعلام می‌شود؛ اما دستگاه تنفس مصنوعی متصل می‌ماند.
هنوز داروهایی که به حفظ عملکرد اندام‌های داخلی کمک می‌کند برای بیمار تجویز می‌شود. سپس، فرد تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد تا اعضای زنده مانند کلیه‌ها از بدن خارج شوند. پس از اتمام عمل، دستگاه تنفس خاموش می‌شود و سپس می‌توان مراسم تشییع جنازه و دفن را انجام داد.
تست های تشخیصی مرگ مغزی
برای اعلام مرگ مغزی، تعدادی شرط وجود دارد که باید محرز شود. به‌طور خلاصه برای اعلام مرگ مغز:
کما باید دارای علتی شناخته‌شده و غیرقابل‌برگشت باشد؛
فرد نباید هیچگونه رفلکس ساقه مغز داشته باشد؛
فرد هیچ عملکرد تنفسی نداشته باشد.
برای اعلام مرگ مغزی هر سه شرط باید رعایت شود.
معاینات افراد مرگ مغزی چه چیزی را نشان می‌دهند؟
همانطور که گفته شد فرد مرگ مغزی تنفس ندارد و تنفس توسط دستگاه تنفس مصنوعی برقرار می‌شود. بیمار درد را احساس نمی‌کند و مردمک‌ها واکنش به نور ندارد و با تاباندن نور تنگ نمی‌شود. در صورتی که قرنیه‌ی بیمار با گوشه دستمال یا یک تکه نخ، تحریک شود بیمار پلک نمی‌زند. با تحریک فرد مرگ مغزی گاهی اوقات حرکاتی در عضلات دست و پا مشاهده می‌شود که به آن رفلکس نخاعی می‌گویند. حرکات فوق مرگ مغزی را رد نمی‌کند چرا که عامل ایجاد آنها نخاع است نه مغز.
در صورت تردید در مورد تایید مرگ مغزی از چه روشهایی می توان برای تایید قطعی استفاده کرد؟
در صورت کوچکترین تردیدی، از تکنیک‌های پیشرفته‌ی تصویربرداری مغز مانند سونوگرافی عروق مغزی (TCD)، ایزوتوپ اسکن و همچنین آنژیوگرافی عروق مغز استفاده می‌شود که موید عدم وجود هرگونه خونرسانی به مغز می‌باشند.
- اسکن کامپیوتری مغز
- اسکن ایزوتوپ
- آنژیو گرافی عروق مغز
