خشکسالی معضلی است که سال‌های اخیر اصفهانی‌ها را با چالش‌هایی از جمله سهمیه‌بندی آب مواجه کرده، اما تابستان امسال حیات وحش استان هم از این مخاطره در امان نبود و از اواسط بهار چراغ خطر کمبود آب و علوفه در مناطق تحت حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان روشن شد.
به گزارش پرسون از اصفهان، یکی از مسائل نگران کننده‌ای که حیات وحش در شرایط کمبود آب و علوفه با آن مواجه است، کوچ انفرادی و یا گله‌ای موجودات به قصد یافتن محیط مناسب زیست است؛ در نگاه اول شاید مسئله مهاجرت به دنبال حفظ بقا بی‌خطر به نظر برسد اما نباید فراموش کرد که دور شدن حیوانات وحشی از مناطق حفاظت شده و تحت نظارت، مشکلات اساسی از جمله افزایش احتمال شکار و تهدید امنیت گونه‌های مختلف را به همراه خواهد داشت. از طرف دیگر، ورود حیوانات به سکونتگاه‌های انسانی هم از دیگر عواقب از مهاجرت حیوانات وحشی است.
با تمام این اوصاف نباید این را هم فراموش کرد که تامین مصنوعی آب و علوفه برای حیات وحش، باید بر اساس قواعدی باشد که مشکلات رفتاری و امنیتی دیگری برای حیوانات ایجاد نکند، به عنوان مثال قراردادن حجم زیاد علوفه در یک نقطه، تسهیل شکار به دلیل تجمع وحوش در منطقه مشخص علوفه رسانی شده را در برخواهد داشت.
در همین مورد، ایرج حشمتی-مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفت و گو با ایسنا، از تقاضای نهادها و سازمان‌های مختلف برای مشارکت در امر تهیه و توزیع علوفه در سطح مناطق تحت پوشش اداره کل محیط زیست از ابتدای تابستان خبر داد و گفت: از ابتدای اعلام وضعیت اضطراری خشکسالی در مناطق، جمعیت‌های متعددی، در امر آب و علوفه رسانی به مناطق پیش قدم شدند که البته موافقت نکردن اداره کل حفاظت محیط زیست در قبول این کمک‌ها، قضاوت‌هایی را هم به دلیل اطلاعات ناقص، متوجه این اداره ساخت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان افزود: متقاضیان کمک رسانی به این اداره کل، قصد داشتند تا با کمک‌های ۳۵ تا ۴۰ تنی علوفه، یاری رسان محیط زیست باشند، اما این نکته حائز اهمیت است که این مقادیر از علوفه، برای پوشش کل مناطق کافی نیست و باید چاره‌ای مناسب‌تر و البته منطقی برای تامین علوفه اندیشیده می‌شد.
وی تشریح کرد: از ابتدای هشدارهای خشکسالی در فصل بهار، تلاش شد با استفاده از تانکرهای آبرسان، اصلاح و ترمیم آبشخورها و حتی احیای برخی از چشمه‌ها در مناطق انجام شود. بعد از این اقدام در تابستان، خرید علوفه آغاز شد و با اولویت قرار دادن پیشگیری از مهاجرت و جابجایی حیوانات، حیات وحش اصفهان به خوبی از خطر خشکسالی امسال عبور کرد.
به گفته حشمتی، علوفه و مایحتاج گونه های حیات وحش، باید با شرایط خاصی در فصول خاص تهیه شود و در دسترس این موجودات قرار بگیرد، به عنوان مثال علوفه خریداری شده از دامداری‌ها، علاوه بر اینکه نیاز مناطق را برطرف نمی‌کند، امکان شیوع بیماری‌های دامی را هم افزایش می‌دهد.
تجربه جدید علوفه‌رسانی در اصفهان
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه استان اصفهان تا کنون تجربه علوفه‌رسانی نداشته است، در مورد این تجربه جدید گفت: در گام اول میزان خشکسالی توسط کارشناسان محیط زیست به خوبی تشخیص داده شد، در گام دوم با پیگیری‌های مستمر اعتبارات لازم تامین شد و در نهایت بیش از ۱۵۰ تن علوفه خریداری شد و در گام اجرایی، علوفه‌ها به صورت کاملا کارشناسی شده در مناطق توزیع شد.
وی اظهار کرد: میزانِ مصرف علوفه‌ای که در مناطق قرار داده می‌شد، توسط تیم‌های نظارتی اندازه‌گیری و پایش و در حال حاضر بخشی از علوفه‌های خریداری شده در شرایط مناسبی انبار و ذخیره شده، نباید فراموش کرد که خشکسالی ادامه‌دار است و افزون بر اینکه باید به فکر آینده بود، باید با اقدامات کارشناسی شده، از بد خوراک شدن حیوانات با غذارسانی افراطی و نامناسب پیشگیری کرد. در غیر این صورت قدرت تامین طبیعی حیات وحش، کاهش پیدا می‌کند و ممکن است به هر دلیلی سال‌های آینده، امکان غذارسانی به حیات وحش را نداشته باشیم. به قولی در این پروسه حیاتی نباید احساسات را دخیل و مراحل را از روند علمی و منطقی دور کرد.
نیاز حیات وحش اصفهان به کمک های کلان دولتی
حشمتی با اشاره به کمک سمن‌ها در شهرستان‌های مختلف و تجمیع ۳۵ تنی علوفه گفت: نیاز حیات وحش اصفهان، بیشتر از کمک‌های مردمی و مستلزم کمک‌های کلان دولتی بود، اما به هر روی با احتساب کمک های مردمی تقریبا ۲۰۰ تن علوفه در تابستان امسال برای مناطق حفاظت شده تامین که بالغ بر یک میلیارد تومان آن از اعتبارات دولتی خریداری شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان ضمن گلایه از قضاوت‌های انجام شده توسط بعضی از فعالان این حوزه افزود: معضل خشکسالی پدیده نوظهور و خطرناکی است که با همکاری و صبوری باید آن را پشت سر گذاشت، بنابراین اینکه به طور احساسی و مقطعی بخواهیم آن را موقتا و در بستر ناکافی امروز حل کنیم، راه حل مناسبی نیست.
وی ادامه داد: به طور کلی خشکسالی یک پدیده خطرناک است و خسارات زیادی در حوزه محیط زیست ایجاد می‌کند، اما با توزیع علوفه موافق نیستیم و بسیاری از کارشناسان حیات وحش هم مخالف این فعالیت هستند و معتقدند حیات وحش باید بتواند شرایط خودش را تحمل کند و ممکن است مقداری از جمعیت آنها کم شود، اما در سال‌های بعدی به طور طبیعی این کمبود جبران می‌شود.
حشمتی گفت: در کشورهای توسعه یافته، در صورت بروز خشکسالی و انتقال حیات وحش به شهرها، مردم از آنها حمایت و مراقبت می کنند و حتی ممکن است اجازه استفاده از محصولات زراعی خود را به آنها بدهند، اما در ایران با توجه به امکانات امنیتی اندک نظیر دوربین‌های مجهز، میزان تخلفات و شکار بالا مجبور به حفظ حیات وحش در مناطق حفاظت شده ولو با غذارسانی به صورت مصنوعی هستیم.
تهدید ملی برای دست کم ۴ استان متاثر از تالاب گاوخونی
منصور شیشه فروش-مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت و گو با ایسنا، در همین مورد گفت: امسال استان اصفهان شاهد سال زراعی خاص و کم بارشی بود؛ در بهار و تابستان سال جاری و پاییز و زمستان سال گذشته، میانگین بارشی ۱۰۹ میلی‌متر برای استان ثبت شد، بنابراین بارش‌های موثری که تبدیل به منابع آبی ماندگار شود به میزان قابل توجهی کاهش داشته و بیش از ۴۰درصد در مناطق مرکزی و شرق و بیش از ۴۵ تا ۵۰ درصد در سرچشمه‌ها با کاهش ذخایر آبی مواجه بودیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه داد: کاهش بارندگی و ذخایر آبی در حالی پیش آمد که استان افزایش میانگین دمایی حدود ۲تا ۳ درجه همراه با وزش بادهای گرم را در بهار و تابستان تجربه کرد.
وی افزود: تمام این شرایط همراه با حریق در مراتع، موجب فقر پوشش گیاهی و در نتیجه کاهش دسترسی دام‌ها به مراتع و علوفه از اوایل تابستان شد، با پیشنهاد اداره کل حفاظت محیط زیست استان جلسه مدیریت بحران برگزار شد و پیگیری‌های لازم برای تخصیص منابع اعتباری انجام گرفت و در نهایت با تخصیص بودجه ۲.۵ میلیاردی، برنامه‌های جبران خشکسالی با حضور تخصصی کارشناسان محیط زیست اجرایی شد.
شیشه‌فروش ضمن ابراز نگرانی از پیش‌بینی خشکی تالاب گاوخونی در صورت تخصیص نیافتن حقابه‌های آن گفت: علاوه بر مشکلات حوزه محیط زیست، کشاورزی و منابع آبی در کل استان اصفهان، احتمال وقوع دو پدیده فرونشست-که اخیرا بسیار نگران کننده شده و ریزگرد و تهدید دست کم چهار استانِ متأثر از تالاب، دو خطر ملی هستند و راه حل این معضل تنها در گرو توجه وزارت نیرو به اهمیت احیای تالاب گاوخونی، نظیر آنچه برای احیای دریاچه ارومیه انجام شد است.
منبع: ایسنا
