دور آخر مذاکرات وین؛ دور یا نزدیک؟

به گزارش سایت خبری پرسون، دور پنجم مذاکرات احیای برجام تقریبا یک هفته است که در وین در جریان است، در چند روز گذشته زمزمه‌های احیای توافق هسته ای در این دور شنیده می‌شد؛ مذاکراتی که بیش از دو ماه از آغاز آن می‌گذرد.

سید عباس عراقچی رئیس تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات وین می‌گوید مذاکرات پیچیدگی‌های زیادی دارد و به موضوعات اصلی مورد اختلاف رسیدیم. پیشرفت‌های خوبی تا الان داشتیم و مسیر خوبی را طی کردیم، الان در نقطه‌ای هستیم که به اختلافات بارزی که وجود دارد، می‌پردازیم.

عراقچی همچنین گفته است که متن‌ها تهیه شده و مقدار زیادی متن‌های ما آماده است، ولی چند مورد اختلافی کماکان در دست بررسی است. جلسات فشرده‌ای را این روز‌ها برگزار کردیم. به نظر من مسیر خوبی تا الان طی شده است. اینکه آیا در این دور از مذاکرات بتوانیم به جمع بندی برسیم، شخصا مطمئن نیستم، به تلاش خود ادامه می‌دهیم. ممکن است لازم باشد یک بار دیگر هیئت‌ها برای مشورت‌های بیشتر به پایتخت‌ها مراجعه کنند، هنوز در این خصوص تصمیم قطعی نگرفتیم، اما شخصا مطمئن نیستم که مذاکرات در این دور، به پایان برسد.

مذاکرات احیاء برجام قفل شده است؟

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه هم در پاسخ به باشگاه خبرنگاران جوان، درباره اینکه دور پنجم مذاکرات وین، دور پایانى است، گفت که مذاکرات وین با دقت انجام مى شود، هر دور مى توانست دور آخر باشد، اگر موضوعات کلیدى باقیمانده حل شود، مى تواند دور آخر باشد، اما نباید تعجیل شود، اکنون به حل موضوعات کلیدى رسیدیم و مى تواند دور پایانى باشد.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین درباره اینکه ایران چگونه لغو تحریم‌هاى آمریکا را راستى آزمایى مى‌کند، اظهار کرد: موضع ما در خصوص رفع تحریم‌ها همان است که همیشه گفته ایم، رفع همه تحریم‌ها و سپس راستى آزمایی ایران که باید صورت بگیرد و این راستى آزمایی هم در قالب فرمولى است که هم اکنون در وین مورد بحث است.

سخنگوى دستگاه دیپلماسى درباره بن بست مذاکرات وین گفت: هیچ بن بستى در مذاکرات وجود ندارد، مذاکرات به نقاط کلیدى رسیده است و ملاک ما حقوق ملت ایران است و تیم مذاکره کننده هم این چارچوب را دنبال کرده است، ایالات متحده باید تصمیم سیاسى خود را یک بار قاطع بگیرد.

چند اظهار نظر درباره احیاء برجام از اعضای این توافق

پیتر استانو سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا با اشاره به برخی اختلاف نظر‌ها در مذاکرات وین پیرامون احیاء برجام گفت: دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام همچنان متعهد است تا هر کاری را که لازم است برای بازگشت این توافق به روند عادی خود انجام دهد. اتحادیه اروپا طبق تعهداتی که نسبت به عدم درز و افشای محتوای مذاکرات وین دارد، قادر نیست جزییات مفاد و موارد مورد بحث را یک کنفرانس خبری بازگو کند.

سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تاکید بر لزوم بهره‌گیری از دیپلماسی در مسیر اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران، گفت: هنوز برخی از مسائل دشوار و سخت باقی مانده است. راه ما برای کسب هدف نهایی یعنی اجرای کامل توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ توسط همه طرف‌ها و امضاکنندگان ادامه خواهد یافت.

عراقچی رئیس تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات وین در مصاحبه‌ای با بیان اینکه مذاکرات پیچیدگی‌های زیادی دارد و به موضوعات اصلی مورد اختلاف رسیدیم، گفت که شاهد پیشرفت‌های خوبی در مذاکرات بودیم و مسیر خوبی را طی کردیم و در حال حاضر در نقطه‌ای هستیم که به اختلافات بارز موجود، می‌پردازیم.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین اتریش نیز نسبت به اظهارات عراقچی، معاون وزیر خارجه کشورمان درباره رسیدن مذاکرات وین به موضوعات اصلی مورد اختلاف واکنش نشان داد و با انتشار پیامی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: کاملا درست است، بسیاری از اختلاف در گفت‌وگو‌های وین درباره برجام کاهش یافته است.

از سوی دیگر، انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا از گفت‌وگو با عمان بر سر برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام خبر داد و نوشت: یک گفت‌وگوی خوب و جامع سیاسی با عمان امروز به انجام رسید و روابط دو جانبه، مسائل منطقه‌ای از جمله مسئله یمن، سوریه و مذاکرات وین در خصوص برجام مورد بحث قرار گرفت.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در توئیتی درباره روند پیشرفت مذاکرات برجام نوشت: شاهد پیشرفت پایداری در مذاکرات وین درباره برجام بوده‌ایم. ما این حقیقت آشکار را می‌پذیریم، اما همواره در ارزیابی‌های خود محتاط هستیم و تا زمانی‌که بر روی همه مسائل توافق نشود، گویی درباره هیچ موضوعی توافق نشده است. ما به این مرحله نزدیک شده‌ایم، اما احتمالا به زمان بیشتری نیاز است.

راهکاری برای احیاء سریعتر برجام

فواد ایزدی کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره سرانجام مذاکرات وین گفت: قصد طرف آمریکایی این است که به برجام برگردد، اما برجام جدیدی که منافعشان را تامین می‌کند که یکی از راه‌های دست‌یابی به آن مذاکرات وین است، اما چون نمی‌خواهد که تمام تعهدات برجامی خود را اجرا کند نسخه جدید برجام را مطرح خواهند کرد.

وی افزود: قوه مجریه تمایل دارد تا قبل از انتخابات دوره سیزدهم ریاست جمهوری مسیری برای بازگشت به برجام گشوده شود، از این جهت هم دولت و هم طرف مقابل علاقه‌مند به بازگشت به برجام هستند، البته مسیری که درحال طی شدن است نتیجه خوبی برای ما ندارد و دستاورد‌های ایران از بین رفته و موجبات برجام دو و سه خواهد شد، چرا که حزب دموکرات آمریکا قصد داشت از طریق برجام فعلی به برجام امنیتی، موشکی و... دست یابد که ترامپ با تصمیماتش در کار آنان اخلال ایجاد کرد و حالا دموکرات‌ها می‌خواهند به آن مسیر بازگردند.

علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل درباره روند مذاکرات احیای برجام، معتقد است که خوشبینی که در این زمینه وجود داشت تبدیل به بدبینی شده و سرعت حرکت به سمت خوشبینی هم کندتر شده که آن هم دلایل مختلفی دارد. آمریکا گفته تحریم‌هایی که ناشی از خروج از برجام بوده برداشته می‌شود در حالی که ایران می‌خواهد همه تحریم‌ها را بردارد.

بیگدلی همچنین می‌گوید: مسئله در حال حاضر دو بخشی شده آمریکا موافق لغو تحریم‌های ناشی از خروج برجام مانند فروش نفت و گاز، بازگشایی شبکه مالی، سوئیفت و دریانوردی است، اما می‌توان مذاکرات را به صورت دومرحله‌ای پیش برد. ابتدا موضوعات اقتصادی و توافق بر سر تحریم‌های ناشی از لغو برجام توسط آمریکا به نتیجه برسد و سپس در مورد مسائل بعدی مانند حقوق بشر، موشکی، دخالت ایران در منطقه و واگذاری و همکاری با گروه‌هایی که آن‌ها تروریستی می‌نامند بررسی شود. در واقع این موضوعات پیشنهاد‌هایی است که اروپایی‌ها هم همین نظر را دارند.

وی با بیان اینکه دولت ایران براساس اظهارنظر مقامات ارشد به دنبال این است که همه تحریم‌ها باید برداشته شوند، معتقد است که این امر امکان ندارد و آمریکا عملا نمی‌تواند چنین اقدامی را انجام دهد. فارغ از رقابت‌های داخلی باید به فکر مردم باشیم، تحریم‌هایی که اقتصاد ما را روان سازی می‌کنند برداریم تا گشایشی در وضعیت معیشتی مردم به وجود آید. اینکه می‌گویم خوش‌بینی‌ها کاهش پیدا کرده مصداق همین نظر است که کوچکترین تزلزل در روند مذاکرات بر افزایش قیمت دلار و سکه تأثیرگذار است.

موضع قاطع ایران

همانطور که گفته شد؛ نشست‌های متعددی با حضور دیپلمات‌های ارشد کشور‌های عضو برجام طی دو ماه اخیر در وین برگزار شده است تا بلکه بتوانند با رفع تحریم‌های وضع شده از سوی آمریکا علیه ایران، بار دیگر توافق برجام را احیاء کنند، مذاکراتی با هدف احیاء برجام و با شرکت نمایندگان ۴ کشور مشارکت کننده در این توافق و ایران البته بدون حضور مستقیم نماینده آمریکا در وین، نشست‌هایی که طرف‌های مختلف در آن درباره احتمال احیاء توافق برجام سخن می‌گویند و از سوی دیگر نیز مقامات واشنگتن بار‌ها تاکید کرده‌اند که تنها در صورت مذاکره درباره برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای ایران حاضر به برداشتن کامل تحریم‌ها علیه تهران هستند.

از سوی دیگر نیز، مقامات کشورمان بار‌ها تاکید کرده‌اند تا زمانی که واشنگتن تمامی تحریم‌های ظالمانه خود را لغو نکند، پایبندی کامل به مفاد برجام امکان پذیر نیست، حال باید منتظر ماند که با وجود این مسائل روسای تیم های مذاکره کننده با چه راهکاری مشکلات را برطرف می‌کنند و در نهایت برجام را احیاء می‌کنند.