سندجامع آب، باعث نابودی استان‌های زاگرس نشین خواهد شد

به گزارش سایت خبری پرسون از چهارمحال و بختیاری، مهدی پژوهش در گفت‌وگو با خبرنگاران با اشاره به اینکه ایران جزو کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است، اظهار کرد: متاسفانه بارش‌ها در کشور مطلوب نبوده و این امر موجب شده بیشتر نقاط آن با مشکل کم‌آبی مواجه شود، متاسفانه توسعه و رشد شهرها به‌ویژه کلان شهرها بدون در نظر گرفتن منابع آبی، چالش‌هایی را برای دیگر استان‌ها ایجاد کرده است.

عضو کمیته صیانت از آب چهارمحال و بختیاری عنوان کرد: همچنین رشد صنعت در استان‌های کویری موجب بر هم خوردن تعادل میان منابع و مصارف آب شده است، از طرفی طی سالیان گذشته استان‌هایی که دارای منابع طبیعی بالایی بوده‌اند محروم مانده و رشد و توسعه به سمت استان‌هایی با وضعیت ضعیف منابع طبیعی، منتقل شده است، حال سوال اینجاست آیا نباید توسعه صنعت به جای استان‌های با وضعیت کم بارش در استان‌های حاوی منابع صورت می‌گرفت؟

پژوهش ادامه داد: چرا با وجود پتانسیل بالای استان‌های زاگرس‌نشین در توسعه و نزدیک بودن آن‌ها به بنادر، این استان‌ها محروم واقع شدند و در عوض توسعه صنعت و صنایع آب‌بر در استان‌های کویری همچون اصفهان، یزد و کرمان که میزان تبخیر و تعرق آن‌ها بیش از ۳۰۰۰ میلی‌متر در سال بوده و متوسط بارش‌ها کمتر از ۱۱۰ میلی‌متر است، صورت گرفته است.

عضو کمیته صیانت از آب چهارمحال و بختیاری گفت: متاسفانه به دلیل نبود متخصص و محروم بودن استان، برنامه‌ریزی در راستای تهیه سند جامع برای آینده چهارمحال و بختیاری صورت نگرفته است، از طرفی با گذشت زمان و احداث سدهای نابودکننده در دور تا دور استان و تغییر اقلیم و خشکسالی‌ها منابع آبی کاهش یافته و اولین نمود آن بر سفره‌های آب زیرزمینی است، به طوری که دشت‌های شهرکرد، بروجن و خانمیرزا ممنوعه بحرانی و سایر دشت‌ها در وضعیت بحرانی شدن هستند، همچنین فرونشست‌های دشت‌ها ناشی از تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی و برداشت‌های بی‌رویه بود که موجب ایجاد چنین مشکلاتی شده است.

وی بیان کرد: زمانی چهارمحال و بختیاری ۱۰ درصد منابع آبی را در اختیار داشت، اما اکنون این منابع به اندازه‌ای رسیده که آبی برای انتقال به استان‌های پایین‌دست باقی نمانده است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد یادآور شد: بی‌برنامگی، چشم بستن بر استفاده بی رویه از آب و عدم رعایت الگوی کشت در استان پایین‌دست موجب ایجاد بحران‌های اجتماعی شده است، به‌گونه‌ای که در شرق استان مجاور، کشاورزی به صورت غرق‌آبی انجام و هم‌چنان محصولات آب‌بر کشت می‌شود، از طرفی سطح زیر کشت باغات و اراضی کشاورزی در استان همجوار ۳۰۰ هزار هکتار بوده در حالیکه در حاشیه زاینده‌رود تنها ۱۷ هزار هکتار باغ و اراضی کشاورزی وجود دارد که با این حساب، مشخص می‌شود آب رودخانه زاینده‌رود در کدام استان مصرف می‌شود.

وی ادامه داد: سوال اینجاست که چرا استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری را مجبور به کنتورگذاری بر روی اراضی کشاورزی کرد اما در استان اصفهان این کار انجام نشده است، از طرفی این استان را مجبور به کاهش ۵۰ میلیون مترمکعبی آب کشاورزی در طرح سازگاری با خشکسالی می‌کند، اما خود گزارشی از این طرح ارائه نمی‌دهد.

پژوهش با اشاره به بحران‌هایی که در زمینه آب برای استان‌های مبدأ ایجاد شده است، گفت: وقتی شرب، کشاورزی و صنعت چهارمحال و بختیاری به دلیل نبود آب، با مشکل مواجه شده براساس کدام قانون بایستی آب برای کشاورزی به شرق استان همجوار منتقل شود، در حالی که کشاورزان چهارمحال و بختیاری، اراضی خود را به صورت قطره‌ای و تحت فشار آبیاری می‌کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد افزود: کشاورزان شرق اصفهان اطلاع ندارند که آب انتقالی از بهشت‌آباد برای شرب و کشاورزی مصرف نمی‌شود، زیرا نرخ رشد جمعیت در اصفهان روبه کاهش و کشاورزی در حال کنترل شدن است، اما تولید فولاد رو به افزایش است و این انتقال آب برای صنعت خواهد بود، گرچه در طرحی که برای بهشت‌آباد ارائه دادند در ابتدا ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب برای مصرف شرب پیش‌بینی شده بود، در حالی که اکنون بیان می‌کنند ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب از بهشت‌آباد برای شرب و صنعت مورد نیاز است، با این حال مشخص است که بهشت‌آباد برای کشاورزی نخواهد بود، البته انتقال آب بدون مجوز زیست‌محیطی بهشت‌آباد امکان پذیر نخواهد بودد.

وی در ادامه گفت: همانطور که دولت مدیریت حوضه‌های آبخیز را در اختیار ساکنان حوضه‌ها قرار داد، لازم است مدیریت آب به ساکنان حوضه‌ها که همان استان‌های زاگرس‌نشین هستند، واگذار شود تا بعد از برطرف کردن نیازهای خود اگر آب مازادی وجود داشت، این آب به استان‌های دیگر انتقال یابد در غیر اینصورت، باید هرگونه توسعه و پیشرفت در استان‌های کویری و خشک ممنوع شود.

عضو کمیته صیانت از آب چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: کشاورزان اصفهانی بدانند همانطور که به اسم انفال آب، خواستار سکوت مردم چهارمحال و بختیاری هستند، آبی که به سمت اصفهان سرازیر می‌شود جزو انفال است و هیچ‌گونه حقی نسبت به آن ندارند و اگر کشاورزان شرق اصفهان خواستار حق خود هستند باید این را از کشاورزان و صنایع غرب اصفهان طلب کنند.

سند جامع آب برای استان‌های تولیدکننده آب منفعتی ندارد

وی در ادامه ابراز عقیده کرد: وزارت نیرو برای جلوگیری از اعتراضات در حوزه آب و کوتاه کردن دست استان‌های زاگرس‌نشین از آب، سندی به نام سند جامع آب یا قانون آب در سال ۹۹ را تهیه کرده است، این سند توسط شرکت‌های تابعه وزارت نیرو نوشته شده و به هیچ عنوان از متخصصان حوزه آب در نگارش آن استفاده نکرده، در حقیقت این سند، به نفع استان‌های کویرنشین تهیه شده که کاملا ناعادلانه است، این سند قرار است به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد تا جلوی هرگونه اعتراض استان‌های زاگرس‌نشین گرفته شود، به تعبیر بهتر این سند یک طرفه نوشته شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد اضافه کرد: هدف بیان شده در این سند، دسترسی عموم به آب و استفاده بهینه از آن برای رعایت منافع ملی و حقوق نسل‌های آینده است اما در حقیقت این سند برای استفاده و انتقال آب برای صنایع آب‌بر استان‌های کویری است و برای استان‌های تولیدکننده آب، هیچ‌گونه منفعتی ندارد.

وی خاطرنشان کرد: در بخشی از این سند به انتقال آب بین حوضه‌ای اشاره شده، به این معنا که انتقال فیزیکی آب از یک حوضه به حوضه دیگر، یعنی "حوضه مبدا جایی است که آب را از دست می‌دهد و حوضه مقصد، دریافت‌کننده آب است" که در این تعریف ناقص، بیان نشده به چه قیمتی باید حوضه مبدا آب را از دست بدهد و حوضه مقصد آن را دریافت کند، آیا نباید پتانسیل انتقال آب حوضه مبدأ در نظر گرفته شود یا در صورتی این کار انجام شود که حوضه مبدا آب مازاد، برای از دست دادن داشته باشد؟

منبع: ایسنا