سایت خبری پرسون - آنچه خواندید، گفته‌های کمی عجیب اما قابل تأمل یکی از مدرسان دانشگاه در شیراز است. افزون بر این، دلایلی دیگر حاکی از آن است که تغییر مناسبات اجتماعی و کاهش معاشرت‌ها در طول یک سال گذشته، نشانه‌هایی از کاهش میزان سوءظن‌های زناشویی را در پی داشته است. درست، مانند رابطه یک سال اخیر «بهراد» و همسرش که روایت کوتاهی از آن را در بالا خواندید. او فارغ‌التحصیل هنرهای تجسمی است و از پنج سال پیش تا کنون در دانشگاه تدریس می‌کند. چند سالی است که ازدواج کرده و گاهی از مشکلات اجتماعی جاری در جامعه و نسبتش با رابطه زناشویی‌شان حرف می‌زند.
«رفتارهای دیگری نیز از او سر می‌زد که نشان از بی‌اعتمادی‌اش نسبت به من داشت. مثلا گاهی مخفیانه تلفن همراهم را چک می‌کرد و در شبکه‌های اجتماعی به دنبال پیامی می‌گشت تا بر پیش‌فرض‌های ذهنی‌اش صحه بگذارد.»
گفته‌های او در این باره الهام‌بخش من برای کار کردن بر روی این گزارش بود.
کارم را با یک تحقیق میدانی آغاز کردم. جامعه آماری موردنظر، در وهله نخست شامل 75 زن متأهل شروع می‌شد. گفت‌وگو با هر یک از آن‌ها حول یک پرسش محوری بود: «آیا در طول یک سال گذشته که بیماری کرونا موجب تغییر روابط اجتماعی شده، از میزان سوءظن‌های ریز یا درشت زناشویی با همسرتان کاسته شده است؟»
جامعه نمونه آماری در این تحقیق از میان افرادی انتخاب شده بودند که همسرانشان پیش از کرونا، به دلایلی از جمله کار بخشی از روز خود را بیرون از محیط خانه می‌گذارنند.
جمع‌آوری مجموعه پاسخ‌های این جامعه آماری که در حدود 15 روز به طول انجامید، نتیجه زیر را در خود داشت:
61 نفر از 75 زن جامعه آماری بر این باور بودند که در هر صورت تغییر ساختار مناسبات اجتماعی در روزهای قرنطینه و حتی هم‌اکنون، مردها را اگر چه عصبی‌تر کرد اما باعث شد بیشتر به بنیان خانواده احترام بگذارند.
اگر چه در این تحقیق تلاش شد تا افراد مورد پرسش با پراکندگی‌های طبقات مختلف جامعه از خُرده‌فرهنگ‌های متفاوت جامعه انتخاب شوند، با این حال برای پذیرفتن این فرضیه که کاهش روابط اجتماعی ناشی از شیوع کرونا موجب کاهش سوءظن‌های زناشویی شده است، قانع نشدم. از همین جهت به سراغ «زینب آل‌سعدی» رفتم. او مشاور خانواده است و سر و کارش با زوج‌هایی است که به هر دلیلی با هم اختلاف دارند. گفته‌هایش در این رابطه برای روشن‌تر شدن زوایای تاریک این موضوع بسیار مهم بود:
«اگر چه میزان بی‌اعتمادی زوجین به یک‌دیگر عوامل اثرگذار فراوانی دارد، اما هر زن و مردی که زمان بیشتری را حتی به تصنعی‌ترین شکل ممکن در کنار هم بگذرانند باعث ظهور فصلی نو از رابطه‌شان می‌شود که احتمال تعامل بیشتر در میان آن‌ها پدید می‌آید.»
دکتر آل‌سعدی این نکته را نیز افزود که: اگرچه در طول یک سال اخیر میزان خشونت‌های خانگی زیاد شده و حتی میزان درگیری‌های لفظی میان زن و شوهرها رو به فزونی داشته است، اما تعداد مراجعه زنانی که به دلیل شک به همسرشان به مرکز مشاوره می‌آیند، به مراتب کمتر شده است.
همچنان که پیشتر نیز اشاره‌ای شد، نمی‌توان این فرضیه را در همه حال و برای هر زوجی تعمیم داد. هدف این گزارش نیز به دست‌آوردن یک رهیافت اجتماعی نسبت به این موضوع است. در همین رابطه، دکتر «سید نصرالدین نوربخش»، روان‌درمانگر و پژوهشگر علوم شناختی می‌گوید: « لزوما مرز مشخصی میان دلایل برخی از اختلافات خانوادگی وجود ندارد. به همین خاطر نمی‌توان گفت کسانی که به شریک عاطفی(پارتنر) خود سوءظن خیانت دارند، واقعا چنین احساسی دارند. برخی‌ها به دلایل روانی و یا حتی ناراضی بودن از زندگی، وانمود به داشتن چنین احساسی نسبت به همسرشان می‌کنند. در ایام گذشته همین کار هم برایشان دشوار شده است.»
دیدگاه وی از این جهت برای فهم بهتر این موضوع راه‌گشا است که به باور او: کم شدن دلیل و برهان برای بیرون ماندن هر یک از زوجین از خانه، می‌تواند به این نتیجه بیانجامد که تصویر آشکارتری از خود به همسر ارائه شود. لذا مردی که همیشه مورد سوءظن قرار می‌گرفته، واقعیت شخصیت خود را بهتر از پیش می‌تواند به همسر بنمایاند.
گفتنی است که با بیشتر شدن اختلافات زناشویی در دوران کرونا، دلایل این امر از نظرها به دور مانده است. پیشتر نیز «بهزاد وحیدنیا»، مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی بهزیستی کشور با اشاره به این موضوع گفته بود: میزان تماس‌های زوجین مربوط به اختلافات خانوادگی در دوران قرنطینه و کرونا با صدای مشاور بهزیستی با شماره ۱۴۸۰ نشان می‌دهد
است.
شاید ذکر این مثال از زبان آقای وحیدنیا جالب باشد که: برخی اختلافات زوجین مربوط به اختلافات بر سر مسائل رعایت اصول بهداشتی و هنگام بیرون رفتن یکی از اعضای خانواده است.
منشأ این اختلافات هر چه باشد، به نظر می‌آید کمتر از پیش به شکاکیت‌های زوجین به هم ارتباط داشته باشد. ممکن است دیگر مردانی نیز مانند بهراد در این جامعه زندگی کنند که همواره مورد اتهام همسرشان قرار گرفته‌اند، اما خانه‌نشینی‌ها فرصتی برای اثبات وفاداری برای آن‌ها به وجود آورده باشد. با همسر او نیز صحبت کردم؛ زنی که بهراد می‌گفت به من اتهام خیانت می‌زند. او یکی از همان 75 زنانی است که جامعه آماری مورد بحث در این گزارش را تشکیل می‌دهد. او نیز با بیشتر زنان هم‌نظر بودو می‌گفت: «بهراد را دوست دارم، به همین سبب در طول یک سال اخیر که او بیشتر در خانه است خیالم جمع‌تر شده.»
سعید دهقانی - فارس
