مهریه و نفقه بعد از طلاق؛ حق قانونی یا دردسر بی پایان؟

به گزارش سایت خبری پُرسون، طلاق، واژه ای که پایان یک مسیر مشترک را اعلام می کند، اما اغلب، آغازی برای یک مسیر پر چالش دیگر است. خیلی از زن ها بعد از طلاق نگران دریافت مهریه و نفقه هستند و بسیاری از مردها نگران پرداخت این تعهدات مالی. این نگرانی ها، که هر دو سوی ماجرا را درگیر خود میکند، فضایی پر از استرس و ابهام می سازد. در میان این کشمکش ها، پرسشی اساسی شکل می گیرد که واقعا حق با کیست و قانون چه می گوید؟ آیا مهریه و نفقه یک حق مسلم و یک پشتوانه مالی برای آینده زن و فرزندان است یا به یک دردسر بی پایان برای هر دو طرف تبدیل می شود؟

مهریه؛ پشتوانه زن یا کابوس مرد؟

مهریه در ساده ترین تعریف، یک حق قانونی و مالی است که در لحظه جاری شدن خطبه عقد برای زن ایجاد می شود. این حق، نوعی تعهد از سوی مرد است که نشان دهنده مسئولیت پذیری او در شروع زندگی مشترک است. اما در جامعه ما، باورهای اشتباه زیادی درباره مهریه وجود دارد. حتما شما هم جمله معروف «مهریه رو کی داده، کی گرفته؟» را شنیده اید. این جمله این تصور را ایجاد می کند که مهریه یک حق دست نیافتنی و صوری است، در حالی که قانون آن را کاملا به رسمیت می شناسد و برای وصول آن راه های اجرایی مشخصی وجود دارد.

با این حال، اینطور هم نیست که هر میزان مهریه سنگینی که در سند ازدواج ثبت شده، به سادگی قابل دریافت باشد. مهریه هر چقدر هم که بالا باشد، در عمل محدودیت های اجرایی خودش را دارد. برای مثال، طبق قانون حمایت از خانواده، برای مهریه هایی تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی، امکان جلب مرد در صورت عدم پرداخت وجود دارد. اما برای دریافت مهریه بیشتر از این مقدار، زن باید ثابت کند که مرد توانایی مالی پرداخت آن را دارد.

این یعنی اگر مردی اموال یا درآمد مشخصی نداشته باشد، وصول مهریه های چند هزار سکه ای تقریبا غیرممکن می شود و پروسه دادگاه ممکن است سال ها طول بکشد. در نتیجه، مهریه نه یک حق کاملا صوری است و نه یک کابوس تمام عیار برای مردان؛ بلکه یک حق قانونی است که وصول آن به شرایط مالی مرد و البته پیگیری درست و قانونی زن بستگی دارد.

نفقه بعد از طلاق؛ چه کسی باید بپردازد؟

یکی دیگر از چالش های بزرگ بعد از طلاق، موضوع نفقه است. بسیاری از افراد تصور درستی از نفقه و مسئولیت پرداخت آن ندارند. اول باید بدانیم که نفقه زن در دوران زندگی مشترک، یعنی تا زمانی که طلاق به صورت رسمی ثبت نشده، به عهده شوهر است. این نفقه شامل تمام هزینه های زندگی زن، از جمله خوراک، پوشاک، مسکن و هزینه های درمانی می شود.

اما داستان بعد از طلاق کاملا متفاوت است. به محض اینکه زن و شوهر به طور قانونی از هم جدا شوند، دیگر مرد وظیفه ای برای پرداخت نفقه به همسر سابق خود ندارد. در این مرحله، نفقه فقط و فقط به فرزندان تعلق می گیرد. قانون گذار پدر را مسئول اصلی تأمین هزینه های زندگی فرزندان می داند، حتی اگر حضانت آن ها به مادر سپرده شده باشد.

برای اینکه موضوع روشن تر شود، یک مثال ملموس را در نظر بگیرید. فرض کنید زنی پس از طلاق، حضانت فرزند پسر ۷ ساله اش را بر عهده گرفته است. در این حالت، پدر موظف است تمام هزینه های متعارف فرزندش، مانند هزینه تحصیل، خوراک، پوشاک، تفریح و درمان او را بپردازد. مقدار این نفقه توسط کارشناس دادگستری و بر اساس نیازهای فرزند و البته توانایی مالی پدر تعیین می شود. محاسبه و دریافت این هزینه ها گاهی پیچیده است و کمک گرفتن از یک وکیل نفقه متخصص می تواند مسیر را ساده تر کند.

مشکلات رایج در دریافت مهریه و نفقه

متأسفانه، مسیر دریافت مهریه و نفقه فرزندان همیشه ساده نیست و مشکلات زیادی ممکن است در این راه به وجود بیاید. این مشکلات، همان چیزی هستند که این حقوق قانونی را به یک «دردسر بی پایان» تبدیل می کنند. برخی از رایج ترین این مشکلات عبارت اند از:

• تاخیر یا نپرداختن مهریه: یکی از شایع ترین مشکلات، خودداری مرد از پرداخت مهریه است. برخی مردان تلاش می کنند اموال خود را به نام دیگران منتقل کنند تا از پرداخت دین خود فرار کنند. این کار نه تنها غیراخلاقی است، بلکه جرم «فرار از دین» محسوب می شود و پیگردهای قانونی سختی به دنبال دارد.
• مشکلات مالی مرد: گاهی اوقات مرد واقعا توانایی مالی پرداخت مهریه یا نفقه تعیین شده را ندارد. در این شرایط، او می تواند دادخواست «اعسار» بدهد و در صورت اثبات ناتوانی مالی، دادگاه مهریه یا نفقه را برای او قسط بندی می کند. این قسط بندی ها گاهی آنقدر طولانی مدت و با مبالغ کم هستند که عملا ارزش پول را از بین می برند.
• سوءاستفاده از قانون: متاسفانه، گاهی از این قوانین سوء استفاده هم می شود. برای مثال، زنی که قصد زندگی ندارد، مهریه را به عنوان ابزاری برای تحت فشار گذاشتن مرد استفاده می کند یا مردی که توانایی مالی دارد، با پنهان کردن اموالش سعی می کند نفقه کمتری برای فرزندش بپردازد.

این کشمکش ها و دعواهای حقوقی، انرژی، زمان و هزینه زیادی از هر دو طرف می گیرد و گاهی به سال ها رفت وآمد در راهروهای دادگاه ها منجر می شود.

کمک وکیل در پرونده های مهریه و نفقه

وقتی صحبت از دادگاه و قانون می شود، بسیاری از افراد فکر می کنند خودشان می توانند از پس کار ها بر بیایند. اما پرونده های مهریه و نفقه جزئیات حقوقی زیادی دارند که یک اشتباه کوچک می تواند روند پرونده را ماه ها یا حتی سال ها به تاخیر بیندازد. یک وکیل باتجربه دقیقا می داند که برای اثبات یک ادعا (مانند توانایی مالی مرد یا نیازهای واقعی فرزند) به چه مدارکی احتیاج است و کدام مسیر قانونی سریع تر به نتیجه می رسد.

وکیل می تواند به زن کمک کند تا اموال پنهان شده شوهر را پیدا کند یا به مرد کمک کند تا در صورت ناتوانی مالی، دادخواست اعسار خود را به شکل درستی به دادگاه تقدیم کند. خیلی ها به خاطر هزینه ها از گرفتن وکیل خودداری می کنند، اما برخی موسسات حقوقی امکان مشاوره با وکیل رایگان را برای راهنمایی اولیه ایجاد کرده اند. این مشاوره ها می تواند دید روشنی به شما بدهد و کمک کند تا قدم های اول را محکم تر بردارید.

تجربه های واقعی

برای درک بهتر این موضوع، داستان واقعی را تصور کنید. خانومی بعد از پنج سال زندگی مشترک، تصمیم به جدایی گرفت. مهریه اش ۱۱۴ سکه بود، اما همسرش ادعا می کرد که هیچ مالی ندارد و نمی تواند آن را بپردازد. این خانوم ماه ها سردرگم بود و نمی دانست چه کند. دوستان و آشنایان هر کدام راهی پیش پایش می گذاشتند که بیشتر او را گیج می کرد.

بالاخره تصمیم گرفت از یک مشاور حقوقی کمک بگیرد. وکیل با بررسی مدارک متوجه شد که همسر او دو سال پیش یک آپارتمان را به نام مادرش کرده و در یک شرکت خصوصی معتبر هم کار می کند. وکیل با تنظیم یک دادخواست دقیق و ارائه مستندات لازم به دادگاه، نه تنها توانست ثابت کند که انتقال ملک برای فرار از دین بوده، بلکه با نامه دادگاه به محل کار همسرش، میزان دقیق درآمد او را هم مشخص کرد. در نهایت، دادگاه حکم به پرداخت مهریه به صورت اقساطی داد و بخشی از آن را هم از طریق توقیف بخشی از حقوق ماهانه همسرش وصول کرد. این داستان نشان می دهد که آگاهی از قانون و کمک گرفتن از متخصص چطور می تواند یک حق از دست رفته را زنده کند.

جمع بندی

در نهایت، مهریه و نفقه حقوقی قانونی هستند که برای ایجاد تعادل و حمایت در خانواده طراحی شده اند، اما بدون آگاهی حقوقی، به سادگی به یک دردسر بی پایان تبدیل می شوند. این حقوق، شمشیرهای دولبه ای هستند که اگر ندانید چگونه از آن ها استفاده کنید، ممکن است به خودتان آسیب بزنید. مسیر دادگاه ها پر از پیچ وخم های قانونی است و هر اشتباه کوچک می تواند به از دست رفتن زمان، پول و از همه مهم تر، آرامش شما منجر شود.

قبل از اینکه وارد این مسیر پیچیده شوید، حتما از مشاوره حقوقی یا حتی یک وکیل رایگان کمک بگیرید تا بهترین تصمیم را برای آینده خود بگیرید. آگاهی از حقوق و تکالیف، اولین و مهم ترین قدم برای عبور موفقیت آمیز از این چالش است.

منبع: مشاوره حقوقی وکیل زند