در حراست از امنیت و ثبات کشور؛
سایت خبری پرسون ـ ملک عبدالله دوم؛ پادشاه اردن هاشمی در مصاحبه اخیرش با اشپیگل گفته است: "اگر اسراییل بخشهایی از کرانه غربی رود اردن را تصرف کند باعث درگیری بزرگی با اردن خواهد شد".
در خصوص چرایی این اظهارات باید گفت که به طور کلی اردن هاشمی یک کشور مصنوعی است که انگلستان پس از جنگ جهانی اول به وجود آورد.
با پایان جنگ جهانی اول و پس از انعقاد پیمان «سایکس پیکو» به دلیل خدمتی که شریف حسین حاکم مکه به انگلستان در فروپاشی امپراطوری عثمانی نمود، انگلستان دوفرزند وی یعنی عبدالله و فیصل را به ترتیب در اردن و عراق به عنوان پادشاه منصوب کرد.
با توجه به سابقه تاریخی تمدنی عراق و جمعیت بالا و عدم مشروعیت خاندان هاشمی در این کشور در سال ۱۹۵۸ عبدالکریم قاسم طی کودتایی این پادشاهی را از میان برداشت اما اردن با اتکا به راهبرد انتساب خود به بنی هاشم همچنان مشروعیت خود را حفظ کرده است.
اردن از وضعیت مالی بسیار ضعیفی برخوردار است و عمدتا از طریق کمک های اعراب متمول خلیج فارس و نیروی کاری که به این کشورها می فرستد درآمدش را تامین می کند.
با شروع بحران فلسطین عمده فلسطینی های اخراجی راهی اردن شدند و با توجه به این اکثریت قاطع جمعیت اردن را فلسطینی تباران تشکیل دادند، خطری بالقوه پادشاهی هاشمی را تهدید می کرد.
خصوصا این که سازمان آزادیبخش فلسطین به رهبری عرفات به قوانین اردن تمکین نمیکرد و در واقع یک دولت مستقل تشکیل داده بود و چریک هایش علاوه بر انجام تخلفات متعدد، بدون هماهنگی با دولت این کشور روزانه علیه اسرائیلی ها حملات چریکی انجام می دادند.
در سال ۱۹۶۹ شاه حسین اعلام کرد قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت را می پذیرد که این امر خشم جدی یاسر عرفات رییس سازمان آزادیبخش را در پی داشت.
طرح ترور شاه حسین ریخته شد و در اول سپتامبر به اجرا در آمد اما ناکام بود.
همچنین در روز ۶ سپتامبر نیروهای عرفات هواپیمای مسافربری خطوط هوایی انگلستان را دزدیدند و باعث بحرانی جدی در روابط نزدیک اردن و انگلیس شدند.
دولت اردن دیگر تاب نیاورد و به سازمان آزادیبخش اعلان جنگ نمود و در سپتامبر ۱۹۷۰ این سازمان را به شدت سرکوب و از اردن اخراج کرد (این واقعه به سپتامبر سیاه مشهور است).
در کل دولت اردن از فلسطینی ها دل خوشی ندارد و حضور گسترده آنان را تهدیدی برای موجودیت خود قلمداد می کند و طبق قطعنامه های شورای امنیت مانند ۲۴۲ ، خواستار تشکیل دولت فلسطین در مناطق کرانه غربی و نوار غزه است چیزی که جریان چپ و میانه روهای اسراییلی نیز آن را تایید می کنند.
پادشاه فعلی اردن می داند نتانیاهو و راست گراها خواستار تشکیل یک دولت یهودی در تمام جغرافیای فلسطین هستند که پیامد آن اخراج میلیون ها فلسطینی به کشورهای عربی خواهد بود؛ خصوصا که در دسترس ترین کشور برای اسکان آوارگان اردن است.
حضور فلسطینی های آواره بار مالی بسیار سنگینی را متوجه این کشور می کند و علاوه براین، حاکمیت پادشاهی هاشمی را به شدت تهدید خواهد کرد و به دلایل فوق پادشاه اردن تصرف منطقه غور اردن در کرانه غربی توسط دولت اسرائیل را تهدیدی برای بقا و حاکمیت خودش بر اردن تلقی کرده و به مقابله با آن خواهد پرداخت.
این مقابله از لحاظ حقوقی نیز توسط قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل پذیرفته شده است.
دکتر علیرضا تقوی نیا ـ کارشناس مسایل غرب آسیا
