کاهش بارندگی

گرچه از ابتدای سال آبی جاری تا ۵ دیماه بارش‌ها ۶۶.۵ میلیمتر ثبت شده، اما ورودی آب به سدها ۱۷ درصد کاهش یافته و سدها همچنان با کسری قابل توجه مواجه‌اند.

رییس سازمان هواشناسی اعلام کرد که طی پنج تا شش سال اخیر کشور با خشکسالی گسترده مواجه بوده و حتی بارش‌های اخیر در شمال‌غرب کشور نتوانسته مشکلات دریاچه ارومیه را جبران کند.

به گفته سخنگوی مدیریت بحران، کم‌بارشی امسال همراه با برداشت زیاد از منابع آب زیرزمینی و وضعیت نامناسب سدها، مشکلات تأمین آب در مناطق شرقی و جنوبی ایران را افزایش داده و نیازمند مدیریت منابع و صرفه‌جویی عمومی است.

ایران در حال تجربه خشکسالی شدید و کم‌بارشی است که از نیم قرن اخیر بی‌سابقه به نظر می‌رسد. پیش‌بینی‌های هواشناسی نشان می‌دهد که حداقل تا ۱۰ روز آینده سامانه بارشی موثری وارد ایران نمی‌شود.

از ابتدای مهرماه تا اول آبان، میانگین بارش کشوری تنها ۱.۷ میلی‌متر ثبت شد که نسبت به میانگین بلندمدت ۶.۱ میلی‌متر، کاهش ۷۲ درصدی را نشان می‌دهد و تمامی استان‌ها با کمبود بارش مواجه شده‌اند.

گزارش‌های اقلیمی نشان می‌دهد بارش‌های پاییزی کمتر از حد نرمال است، اما احتمال بازگشت بارش‌ها در انتهای فصل و اوایل زمستان وجود دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد بارش‌ها در کل کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۲ شهریور بیش از ۴۰ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بوده و حتی استان‌های پُربارش خزری نیز با کاهش ۲۲ درصدی روبه‌رو شده‌اند.

یک کارشناس محیط‌زیست هشدار داد که ایران به نقطه بدون بازگشت در بحران آب نزدیک شده و هر تأخیر در مدیریت منابع آبی می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.

با گذشت ۱۰ ماه از سال آبی جاری، منابع آبی کشور وارد وضعیت قرمز شده‌اند. طبق اعلام شرکت مدیریت منابع آب ایران، دو سد مهم کشور به‌ طور کامل خشک شده و آب ذخیره‌شده در هفت سد دیگر به زیر ۱۰ درصد رسیده است؛ رخدادی هشداردهنده که در صورت مدیریت نشدن مصارف، می‌تواند به بحران فراگیر آب در ایران منجر شود.

ذخایر سدهای مشهد به کمتر از هشت درصد رسیده‌ است. این کاهش بی‌سابقه در حالی رخ داده که سال گذشته این میزان ۱۹ درصد بوده و هشدارهایی درباره تأمین آب در ایام پرمصرف مطرح شده است.

بر اساس گزارش تازه مسئولان حوزه آب منطقه‌ای، حجم آب دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه پارسال، ۱.۴۴ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است؛ شرایطی که با ادامه برداشت بی‌رویه و خشکسالی‌های پیاپی، روند نگران‌کننده‌تری در ماه‌های آینده خواهد داشت.

«فرونشست فقط یک پدیده زمین‌شناسی نیست بلکه زنگ خطری برای شبکه گاز، خطوط انتقال برق، لوله‌های آب، جاده‌ها و حتی ساختمان‌های مسکونی در آن مناطق است و خطرات فاجعه‌آمیزی را در پی دارد. پیش از فاجعه‌ای بزرگ باید راه چاره‌ای بیابیم و نباید منتظر وقوع حادثه بمانیم. باید از هم‌اکنون برای پیشگیری از حادثه چاره‌جویی کرد.»

اتفاقی بی‌صدا، اما ویرانگر در جای‌جای خراسان شمالی جریان دارد؛ مناطقی که تا دیروز با باران و کشاورزی نفس می‌کشیدند، اکنون در آستانه خشکی مطلق ایستاده‌اند.

رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر بحران آب در پایتخت گفت: با وجود بارندگی اندک، سرانه مصرف آب در این کلانشهر چند برابر بالاتر از شهرهایی با بارش بیشتر در جهان است موضوعی که با توجه به روند فزاینده جمعیت، نیازمند بازنگری فوری در سیاست‌های مصرف و کاهش هدررفت است.

از ابتدای سال آبی تا کنون ورودی مخازن کل معادل ۷ میلیارد ۴۲۰ میلیون متر مکعب بوده که در مقایسه با سال گذشته این عدد به ۸ میلیارد ۹۴۰ می‌رسید که نشان دهنده کاهش ۱۷ درصدی ورودی سدها است.

استاندار تهران گفت: مهم‌ترین چالش استان تهران کمبود آب است، که حاصل تغییرات اقلیمی در جهان و به تبع آن در استان، خشکسالی‌ها و کمبود بارش‌ها است.

مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: اکنون ۴۳ شهر در ۲۳ استان کشور درگیر کاهش شدید بارش ها شده اند.

سخنگوی صنعت آب کشور بر ضرورت مدیریت مصرف آب از سوی مشترکان تاکید کرد و گفت: کاهش ۴۵ درصدی بارندگی‌ها نسبت به شرایط نرمال و افت ۲۹ درصدی ورودی سدها نسبت به میانگین ۵ ساله، نشان از تداوم شرایط خشکسالی در کشور است.

مدیرکل هواشناسی استان تهران گفت: در اوایل مهر ماه امسال مقداری بارش داشتیم اما موثر نبود. ما در حال طی کردن فرآیند تغییر اقلیم هستیم و یکی از نشانه‌های تغییر اقلیم بارش شدید در یک بازه زمانی کوتاه مدت است و بعد از آن در یک بازه زمانی طولانی‌مدت بارش وجود نخواهد داشت.

با افزایش بی‌سابقه دمای جهانی به ۱۷.۱۶ درجه سانتی‌گراد در ژوئیه ۲۰۲۴، شرایط خشکسالی در سراسر جهان تشدید شده است. این بحران گرما اکوسیستم‌ها، کشاورزی و منابع آب را تحت تأثیر قرار داده و به کمبود غذا و آب دامن زده است.