مکانیسم ماشه

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، با اشاره به بی‌اعتباری سازوکار موسوم به «مکانیزم ماشه» تأکید کرد در صورت اقدام کشورهای اروپایی به فعال‌سازی این ابزار، ایران گزینه خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را به‌صورت جدی در دستور کار خواهد داشت.

فعال‌سازی مکانیسم ماشه یکی از مهم‌ترین ابزارهای حقوقی و سیاسی در چارچوب برجام و نظام بین‌الملل معاصر محسوب می‌شود. این مکانیسم به کشورهای عضو اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات هسته‌ای ایران، فرآیند بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی لغو شده توسط شورای امنیت را آغاز کنند.

رئیس کمیته روابط خارجی مجلس گفت: اگر مکانیسم ماشه فعال شود، ما ابزارها و گزینه‌های مختلفی برای پاسخ در اختیار داریم که یکی از این گزینه‌ها، خروج از NPT است.

عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی اعتقاد دارد: اقدامات تروئیکای اروپا درباره فعال کردن مکانیسم ماشه صرفا بازی سیاسی غرب در مقابل ایران است.

بنابر نامه‌ وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا به دبیرکل سازمان ملل که نسخه‌ای از آن به دست فایننشال‌تایمز رسیده است، این سه قدرت اروپایی رسما اعلام کردند که اگر تهران تا آخر ماه اوت مذاکرات هسته‌ای را از سر نگیرد، آماده‌ فعال کردن «مکانیسم ماشه» و بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران هستند.

این روزها برخی در داخل کشور می‌کوشند که فعال‌سازی مکانیسم ماشه را همچو سخنان دوران محمود احمدی‌نژاد که تحریم‌ها را «کاغذپاره» می‌دانست، بدانند و دیدیم که چنین ادبیاتی چه بر سر اقتصاد کشورمان در همه ابعاد آورد.

فعال‌سازی مکانیزم ماشه و بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، اقتصاد ایران را در معرض شوک تازه‌ای قرار می‌دهد؛ شوکی که از کاهش درآمد نفتی و افت ارزش پول ملی تا رکود صنایع کلیدی امتداد دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین آسیب به خودروسازی و پتروشیمی وارد خواهد شد و فولاد با اتکا به بازار داخلی مقاوم‌تر عمل می‌کند، اما در مجموع، بی‌ثباتی روانی بازار و محدودیت‌های تجاری، چالش‌های جدی پیش روی صنعت و معیشت کشور قرار خواهد داد.

مطابق گزارش اخیر وال‌استریت ژورنال، اتحادیه اروپا به ایران پیشنهاد کرده است مهلت مکانیسم ماشه را تمدید کند، مشروط بر آنکه ایران همکاری با آژانس را از سر بگیرد، مذاکرات هسته‌ای را مجدداً شروع کند و محدودیت‌هایی بر ذخایر اورانیوم غنی‌شده اعمال شود. باید دید واکنش طرف ایرانی به این موضوع چه خواهد بود.

یک تحلیلگر اقتصادی گفت: بررسی ۶ قطعنامه صادرشده علیه ایران نشان می‌دهد که در هیچ‌یک، اشاره‌ای به تحریم سوئیفت یا تحریم کلی تراکنش‌های بانکی با ایران نشده است.

رئیس دوره ای شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که هنوز هیچ نشانه ای از فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران وجود ندارد.

مسابقه مزخرف گویی در بین برخی سیاست بازان وطنی را پایانی نیست و در راند جدید این مسابقه خانمان سوز، سوزن شان گیر کرده روی این جمله که "مکانیسم ماشه، خشاب خالی است" و با آن به دیپلماسی می تازند.

فرض کنید امروز ۲۷ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵)، دهمین سالگرد تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و تاریخ انقضای رسمی همه محدودیت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران است و پسگشت (snapback) تمامی قطعنامه‌های ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد شده و تمامی تحریم‌های پیش از برجام اعمال شده است.

معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: ایران و تروئیکای اروپایی علاقمند هستند که دور بعدی گفت‌وگوها به‌زودی برگزار شود.

در بزنگاه فعلی، که تنها چند هفته تا پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده مکانیسم ماشه برای ایران باقی مانده، تعلل در آغاز گفت‌وگوهای سیاسی از هر سمت و به هر دلیلی، به زیان هر دو طرف ماجراست؛ مذاکراتی که باید بسیار پیش‌تر از این آغاز می‌شد. از این رو انتظار می‌رود موضوع زمان با حساسیت کامل مد نظر قرار گیرد. این بار، شاید بتوان گفت زمان، مهم‌ترین متغیر در معادله است.

نماینده شهریار در مجلس درباره تبعات فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی گفت:همین حالا عملاً تحریم‌ها از سوی آمریکا و اروپا علیه ایران اعمال می‌شود و با فعال شدن این مکانیسم، تحریم جدیدی اضافه نمی‌شود بلکه فقط بار روانی و رسانه‌ای دارد.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: اگر مکانیسم ماشه علیه ایران فعال شود، مجلس طرح خروج ایران از NPT را تصویب می‌کند.

به نظر می‌رسد اروپا با تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه تلاش دارد جای خالی دیپلماسی واقعی را با اهرم‌های فشار پر کند، اما واقعیت این است که ایران در موقعیتی قرار ندارد که در برابر این تهدیدها عقب‌نشینی کند.

رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: نباید آثار اسنپ بک را دست کم و بی ارزش دانست و البته نباید آثار منفی را آنقدر بزرگ نمایی کنیم که نگرانی در جامعه ایجاد شود.

ضرب‌الاجلی که وزیر خارجه فرانسه تا پایان ماه آگوست (9 شهریور) برای شروع روند فعال‌کردن سازوکار ماشه اعلام کرد، تقابلات جاری درباره برنامه هسته‌ای ایران را وارد مرحله جدیدی کرد.

مخالفان برجام این روزها خیلی می پرسند که دلیل گنجاندن بند موسوم به مکانیسم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ چه بود؟ چرا چنین امتیازی به طرف‌های غربی داده شد؟