برجام

اگر بر‌اساس تجربه چهار سال نخست ریاست‌جمهوری ترامپ (۲۰۱۶-۲۰۲۰) قضاوت کنیم، او بیش از آنکه فرصتی برای ایران باشد، یک تهدید محسوب می‌شود. خروج از برجام، اعمال فشار حداکثری از طریق تحریم‌های اقتصادی و ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، همگی نمونه‌هایی از اقدامات خصمانه ترامپ علیه تهران بودند.

ما به طور مشخص ۱۴ سال است که با نسل جدید تحریم ها مواجهیم. حتی در دوره برجام و رفع نسبی تحریم ها نیز سایه تحریم ها و چگونگی رفع آن ها مسئله ای بود که ذهنیت همه کشور را متوجه خود کرده بود.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برجام را «پوسته خالی» خواند و خواستار یک قالب جدید توافق شد.

وزیر امور خارجه گفت: آمریکا در برجام بدعهدی کرد و اعتماد به مذاکره نداریم و تحت فشار و زور به هیچ وجه مذاکره نخواهیم کرد‌.

واقعیت این است که امروز نمی توان به مذاکره با آمریکا اعتماد کرد. یکی از دلایل اصلی هم این است که ایران برای لغو تحریم ها وارد مذاکره با کشورهای ۱+۵ از جمله آمریکا شد و به همین دلیل محدودیت های پیشنهادی در برنامه های هسته ای خود را پذیرفت. اما دولت اول ترامپ در اقدامی غیرقانونی و عهدشکنانه از برجام خارج شد و مانع اجرای مفاد این توافق گردید.

برجام نیز جدیدترین سند بدعهدی آمریکا در مقابل ایران است. در شرایطی که دولت یازدهم و دوازدهم، به صورت پیش‌دستانه تمامی تعهدات خود را انجام داد، دولت‌های آمریکا (هم در دوره جمهوری‌خواهان و هم دوره دموکرات‌ها) به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرده و توافق را به صورت فاحش نقض کردند.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در جلسه «جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی» گفت: خروجی سیاست خارجی باند ظریف که با مواضع مقام معظم رهبری زاویه دارد، ضربات سنگین و جبران ناپذیری به کشور خواهد زد.

وزیر خارجه ایران ضمن هشدار درباره اینکه «اگر نتوانیم قبل از اکتبر به راه‌حل خوبی درباره برجام برسیم، مشکل جدی خواهیم داشت»، گفت: پنجره دیپلماسی هنوز باز است، مشروط بر این که طرف‌های دیگر تمایل واقعی نشان دهند.

یکی از حامیان دوآتشه برجام با بیان اینکه آمریکا در موضوع عدم اجرای برجام به ایران ۲۴۰ میلیارد دلار خسارت وارد کرده، اذعان کرد که برجام از جهات مختلف، ضد منافع ایران نوشته شده است.

اکنون در حالی که ظریف در حال عبور از جنازه برجام و التماس مذاکره دوباره از آمریکا و اروپاست، طرف‌های اروپایی و حتی تیم ترامپ، ایران را به استفاده از مکانیسم ماشه تهدید می‌کنند!

ظاهرا مسئولان کشور به این نتیجه رسیده‌اند که در مساله هسته‌ای باید به سمت یک توافق برد- برد حرکت کرد. به نظر می‌رسد بر اساس اخباری که در رسانه‌ها منتشر می‌شود احتمال توافق بعد از مذاکرات دور از ذهن نیست چرا که بدون دستور مذاکرات عملا امکان آن وجود نداشت که گفت‌وگو آغاز شود.

مدیر دیده هسته‌ای سازمان ملل هرگونه احتمال تلاش دولت ترامپ برای برجام اصلاح‌شده با ایران را رد کرد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان مسئول نهاد ناظر بر اجرای تعهدات هسته‌ای برجام، با تاکید بر اینکه توافقات سال ۹۴ با پیشرفت‌های صنعت هسته‌ای ایران سازگار نیست، گفت: برجام می‌تواند الهام‌بخش و الگوی توافق جدید با ایران باشد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تکرار ادعاهای پیشین درباره برنامه صلح‌آمیز هسته ای ایران مدعی شد که تفاهم هسته‌ای میان ایران و دولت جدید آمریکا امری ضروری است.

برای کمک به دولت و ملت و برای فائق آمدن بر مشکلاتی که هر روز آستانه تحمل جامعه را پایین‌ و پایین‌تر می‌آورد، به خاطر خدا و مردم، همدلی و مهر و مدارا و وفاق را تحقق بخشیم.

سعید جلیلی با حمله به برجام نوشت: می‌گفتند «اگر آمریکا و حتی کشور‌های اروپایی از توافق خارج بشوند، ما به تعهدات خود عمل خواهیم کرد!»

با وجود تمامی عبرت و خسارت برجام برای کشور که حتی وزیر وقت خارجه نیز به آنها اعتراف کرده است؛ این روزها همچنان عده‌ای در داخل کشور به دنبال ادامه مذاکرات و توافقات جدید هستند.گویی تمامی این درس‌های تلخ و نتایج ناگوار که برجام برای ایران به همراه داشت، به فراموشی سپرده شده است.

خبرنگار آمریکایی اعلام کرد که دور اخیر گفت‌وگوها بین ایران و اروپا در ژنو درباره احیای برجام سازنده بود.

برخی‌ها معتقدند اگر ایران در دورانی که دست برتر قاطع در منطقه داشت وارد مذاکرات می‌شد، می‌توانست امتیازات خوبی به دست بیاورد. هر چند این سخن در جای خود می‌تواند مورد دقت باشد اما دست ایران چندان خالی نیست و هنوز ابزارهای کافی برای چانه‌زنی دارد. باید ببینیم که طرفین چه امتیازاتی را به هم پیشنهاد می‌دهند و هر یک به این پیشنهادهای مطرح شده چگونه واکنش نشان خواهند داد.

معاون سیاسی وزیر خارجه در گفت وگو با مجله ایتالیایی «افیر اینترنازیونال» و رادیو «رادیکاله» گفت: در طول این سال ها موضع ما ثابت بوده و اعلام کرده ایم که آماده گفتگو در چارچوب برجام به منظور رفع تحریم ها هستیم.