مریوان، پایتخت تئاتر خیابانی ایران
جدای از طبیعت بکری که شهر مریوان در خود جای داده است، مریوان به جاذبه‌های فرهنگی و هنری بسیار آن نیز معروف است و اجرای تئاتر خیابانی مریوان جزو یکی از برندهای خاص شهر مریوان است، به همین دلیل در جوار مجسمه ماموستا قانع برای خبرنگاران تئاتر خیابانی زیبایی تدارک دیده شد که در آن هنرمندان جوان با زبان هنر، دغدغه‌ها و قصه‌های مردم از مسئله ازدواج جوانان تا افزایش طلاق در جامعه گرفته تا نبود شغل و درآمد و حادثه تلخ بندرعباس را به تصویر کشیدند.
زریوار ظرفیت ایجاد گردشگری پرنده‌نگری را دارد
هنوز اول صبح است و مقصد بعدی ما بازدید از سایت پرنده‌نگری مریوان است، سکوت و آرامش و طبیعت بکر این منطقه، فرصتی بی‌نظیر برای تامل در زیبایی‌های طبیعت است، تنوع پرندگان مهاجر و بومی، چشمان هر بیننده‌ای را خیره می‌کند و به دلیل فاصله بسیار زیاد ما با پرندگان داخل تالاب زریوار دوربین‌هایی در آن حوالی در دسترس قرار داشت که می‌توان به وسیله آن پرندگان موجود در تالاب را از نزدیک دید.
کارشناس محیط زیست شهرستان مریوان در خصوص سایت پرنده‌نگری شهر مریوان گفت: تالاب زریوار هم به عنوان پناهگاه حیات وحش و هم به عنوان تالاب بین‌المللی در سطح ۳ هزار و ۲۹۳ هکتار پناهگاه و در سطح ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار تالاب شناخته می‌شود.
تالاب زریوار، میزبان ۳۰ هزار پرنده مهاجر
همت بلند در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: سالانه ۳۰ هزار قطعه پرنده مهاجر به تالاب زیبای زریوار مهاجرت می کند که این تعداد به میزان پرآبی و کم آبی سالانه زریوار نیز بستگی دارد.
وی بیان کرد: در محدوده زریوار حدود ۲۹۸ گونه پرنده شناسایی شده است که قریب به ۵۲ درصد تنوع زیستی پرندگان ایران متعلق به زریوار است که نشان از تنوع بالای زیستی این تالاب دارد.
همت‌بلند ادامه داد: تالاب زریوار یک زیستگاه فعال و پویا و آباد است که در فصلی همچون فصل بهار که فصل زادآوری پرندگان است، در یک مرحله سایت پرنده‌نگری می‌توان ۱۲ الی ۱۶ گونه پرنده را در این تالاب دید.
وی افزود: زریوار می‌تواند، بستر مهمی برای گردشگری به ویژه گردشگری پرنده‌نگری که یکی از زیباترین نوع گردشگری است، باشد.
همت بلند گفت: حدود ۴۰ درصد از ۲۹۸ گونه در زریوار زادآوری می‌کنند که می‌توان گفت بومی زریوار هستند، اما به دلیل اینکه در فصل‌های مختلف قدرت مهاجرت دارند نمی‌توان گفت که اندمیک زریوار هستند.
وی خاطرنشان کرد: پرنده نگری به عنوان یک نوع گردشگری به زیرساخت خاصی نیاز ندارد و همین که این امکان وجود دارد که در چنین فصلی همزمان ۱۶ گونه پرنده را به چشم دید، یعنی زریوار ظرفیت راه‌اندازی و توسعه سایت پرنده‌نگری را دارد.
همت‌بلند بیان کرد: آژانس‌های مسافرتی می‌توانند برنامه پرنده‌نگری را به برنامه‌های سفر خود اضافه کنند و قبل از سفر با ما هماهنگ کنند تا در روز ورود گردشگر امکانات لازم را در سایت پرنده‌نگری مستقر کنیم.
وی افزود: راه‌اندازی و رونق گرفتن گردشگری پرنده‌نگری در مریوان اگر اصولی صورت بگیرد نه تنها به نفع زریوار است که می‌تواند توسعه بیشتری نیز پیدا کند.
کارشناس اداره محیط زیست مریوان گفت: پرنده‌نگری یکی از جاذبه‌های گردشگری یونیک و جدید است که در هر شهر، استان و یا مکانی امکان آن وجود ندارد، اما این ویژگی خاص خود زریوار است.
همت‌بلند بیان کرد: خوشبختانه به دلیل اهمیتی که زریوار و گونه‌های جانوری و پرندگان در آن پیدا کرده‌اند، شکارچیان این منطقه شکار را متوقف کرده و در حال حاضر امنیت زیادی در میان پرندگان نسبت به این تالاب ایجاد شده است که همانگونه که می‌بینید پرندگان بدون هیچگونه ترسی از دست انسان‌ها تغذیه می‌گیرند که این مهم اگرچه حرکت درستی نیست، اما نشان از امنیت زیستگاه دارد.
وی اظهار کرد: آنچه که زیست این پرندگان را با خطر مواجه می‌کند در واقع ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تخریب زیستگاه در زریوار و آلودگی محیط زیست است.
درهتفی، بهشتی برای لک‌لک‌ها
مقصد بعدی اما روستای درهتفی است، روستایی مشهور به شهر لک‌لک‌ها؛ روستایی با معماری سنتی و خانه‌های قدیمی و مردمانی مهمان‌نواز که هر ساله میزبان تعداد بسیار زیادی لک‌لک هستند و لک‌لک‌ها در سایه امنیت این منطقه فصل بهار و تابستان را در آنجا به سر می‌برند.
اگر از مریوان ۱5 کیلومتر به سمت غرب برانید سرانجام به روستایی خواهید رسید به نام روستای زیبای درهتفی، روستایی که به شهر لک‌لک‌ها معروف است.
پس از طی ۱5 کیلومتر سرانجام به مقصد می‌رسیم، سکوت دلچسپی در روستا حاکم است، کار و تکاپوی مردم این دیار و گاه پرواز لک‌لکی بر فراز آسمان تابلوی زندەای را در مقابل چشم‌ها ترسیم می‌کند.
گاە گاهی صدای بر هم زدن منقار لک‌لک‌هایی در این حوالی، سکوت روستا را در هم می‌شکند و موسیقی دلچسپی را در روستا طنین‌انداز می‌کند.
پس از عبور از دل روستا سرانجام به محل زندگی لک‌لک‌ها می‌رسیم، تعداد زیاد لانه‌ها و لک‌لک‌ها را که ببینید پی خواهید برد که چرا به روستای «درهتفی» شهر لک‌لک‌ها می‌گویند.
چند سالی می‌شود که در فصل بهار روستای درهتفی میزبان شماری زیادی از لک‌لک‌های مهاجری است که به این دیار سفر می‌کنند.
ورود لک‌لک‌ها به روستای درهتفی به‌ویژه در فصل بهار در کنار جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بسیاری که این منطقه دارد، این روستا را به مقصد گردشگران داخلی و خارجی بسیاری تبدیل کرده است.
لک‌لک‌ها در پشت روستا و بر بالای تیرک‌های آهنی دست‌ساز و درختان بلوط لانه‌سازی کرده و میزبانی خوب اهالی روستای درهتفی سبب شده که هر سال بر تعداد این لک‌لک‌ها افزوده شود.
اگر می‌خواهید داستان مهاجرت لک‌لک‌های درهتفی را بدانید باید بگویم که طبق گفته‌های اهالی روستا سال‌ها پیش در فصل بهار تنها یک جفت لک‌لک به این روستا سفر می‌کردند و در بالای یکی از تیرک‌های برق این روستا لانه‌ای برای خود می‌ساختند، مردم روستا نگران از اینکه لک‌لک‌ها دچار برق‌گرفتگی شوند سرانجام بر یک تیرک آهنی لانای ساختند و لک‌لک‌ها را به آنجا منتقل کردند.
پس از این ماجرای مهربانی مردم روستا در حق لک‌لک‌ها، هرساله بر تعداد لک‌لک‌های مهاجر این منطقه افزوده شد، مردم روستا که هر ساله شاهد افزایش تعداد لک‌لک‌ها در روستاها هستند طی اقدامی خودجوش محلی را برای لانه‌سازی لک‌لک‌ها در پشت روستا ایجاد می‌کنند که امروزه میزبان تعداد بسیار زیادی از لک‌لک‌ها است.
مردم روستای درهتفی، حضور لک‌لک‌ها را مایه برکت روستا می‌دانند و هرساله در آستانه فصل بهار بازگشت لک‌لک‌ها را با برگزاری مراسم جشن و پایکوبی خوش‌آمد می‌گویند؛ بازگشت پرنده‌های سفید و خوش‌یمنی که همیشه نوید به‌پایان رسیدن سرمای زمستان و رسیدن بهار و همچنین نماد زنده بودن دریاچه زریوار را دربردارد.
همچنین با ورود به روستا با صنایع دستی فراوانی روبه‌رو می‌شوید که خود یکی از انواع جاذبه‌های گردشگری این روستا برای گردشگران است که علاوه بر طبیعت بکر و دیدن لک‌لک‌ها از فاصله‌ای نزدیک در واقع به نوعی معرف فرهنگ و هنر و پوشش مردمان کرد نیز هست.
با سفر به این روستای زیبا از چشیدن بستنی مشهور درهتفی غافل نشوید و از خوردن یک بستنی خوشمزه در این طبیعت بکر لذت ببرید.
هلپرکی دوازده سوارە، رقص حماسی مریوان و روایت تاریخ کردستان
برای صرف نهار راهی موزه‌خانه شانشین می‌شویم، یک بومگردی با المان‌های سنتی قوم کرد که نمای سنگی و پلکانی آن یادآور معماری سنتی اورامانات و مشرف بر دریاچه زریوار است که خود از جاذبه گردشگری بی نظیری برخوردار است.
یکی از برنامه‌ها اجرای گروه هلپرکی دوازده سواره مریوان است، یک رقص محلی مختص به منطقه مریوان که نه تنها یک رقص محلی که روایت‌گر یک ماجرای تاریخی در دل کردستان و گروهی به نام دوازده سواره در دل تاریخ کردستان است که این نوع رقص از جذابیت بسیاری در میان مردم این منطقه برخوردار است.
دم‌دمای غروب به سوی منطقه کوماسی به راه می‌افتیم و در مسیر خود از مجسمه نصب شده کوماسی دیدن می‌کنیم که یکی از بزرگان این مرز و بوم است.
بعد از دیدن مجسمه به قصد شب‌مانی در یکی از خانه‌های روستایی راهی روستای هلیزآباد می‌شویم، منطقه‌ای بکر و سرسبز با جاذبه‌های طبیعی فراوان که هنوزم که هنوز است از نعمت آسفالت بی‌بهره مانده است.
مهمان‌نوازی مردم این روستا بسیار چشمگیر است، در سفر خود به شهر مریوان مهمان خانواده‌ای می‌شویم از اهالی روستای هلیزآباد که به قول خود آن‌ها ییلاق و قشلاق می‌کنند و بهار و تابستان را در روستا و پاییز و زمستان را در شهر مریوان می‌گذرانند.
با فرا رسیدن شب به نیمه اجرای رقص محلی در این خانه و نوای دلنشین ساز و دهل پیر و جوان و را به میدان می‌کشد و حرکات موزون و هماهنگ، نمادی از همبستگی و شادی جمعی است، لذا لازم به ذکر است که این رقص و پایکوبی در واقع نه تنها فقط یک رقص یا یک نمایش، بلکه بیانگر روح جمعی و فرهنگ غنی این سرزمین بود.
روز دوم سفر؛ صبح با منظره‌ای دلنشین که از پشت پنجره روح و روان آدمی را به وجد می‌آورد چشم می‌گشایم، سکوت آرامش‌بخش روستا، با صدای پرندگان و عطر نان تازه در هم آمیخته است پنجره را که باز می‌کنم هوای خنک و پاک روستا، به صورتم هجوم می‌آورد و جان تازه‌ای می‌بخشد.
پس از بیدار شدن، دور یک سفره صمیمی می‌نشینیم و صبحانه‌ای محلی نوش جان می‌کنیم که همگی ارگانیک است و از ماست و کره بگیر تا شیره و مربا و نان گرم، طعم اصیل زندگی در کردستان را به ما یادآوری می‌کند.
بعد از صرف صبحانه دلپذیر، راهی بازار مریوان می‌شویم، این بازار، قلب تپنده شهر است؛ جایی که رنگ‌ها، صداها و عطرها در هم می‌آمیزند و تصویری زنده از پویایی اقتصادی و فرهنگی منطقه را به نمایش می‌گذارند.
در این‌جا و در بازار مریوان از شیر گنجشک تا جان آدمیزاد را می‌توان پیدا کرد، که در لابه‌لای مغازه‌های متعدد بازار، مکان‌ها و مغازه‌هایی رنگارنگ یافت می‌شود که در آن صنایع دستی چشم‌نواز، لباس‌های محلی زیبا و محصولات کشاورزی تازه‌ای به چشم می‌خورد، که علاوه بر اهمیت اقتصادی معرف شهر مریوان نیز هست.
زریوار، نگینی در قلب مریوان
برنامه بعدی قایق سواری بر فراز دریاچه زیبای زریوار است، دریاچه‌ای که به نگین فیروزه‌ای کردستان نیز شهرت دارد؛ به لب دریاچه می‌رویم و با اولین قایقی که از راه می‌رسد سوار بر قایق موتوری می‌شویم.
قایق سواری برروی زیباترین دریاچه کشور یکی از لذت‌های سفر به مریوان است که باید برای یک بار هم که شده آن را امتحان کنید و لحظاتی زیبا را برای خود خلق کنید.
سفر به نقطه صفر مرزی
پس از گشت و گذار در بازار و قایق سواری بر روی دریاچه زیبای زریوار راهی دشت مهڕانه می‌شویم، دشتی وسیع و زیبا که در نقطه صفر مرزی واقع شده است و یکی از تفرجگاه‌های جذاب آخر هفته‌ای برای مریوانی‌ها است.
ایستادن در این نقطه صفر مرزی، آدمی را به فکر فرو می‌برد؛ به پیوندهای فرهنگی و تاریخی دو سوی مرز و به اهمیت حفظ امنیت و آرامش در این مناطق؛ همچنین زیبایی خاموش دشت مهڕانه، فرصتی برای تامل و درک عمیق‌تر واقعیت‌های این جغرافیا بود.
برای صرف نهار در دل طبیعت به سمت دشت مهڕانه حرکت می‌کنیم، برای رسیدن به این منطقه از دل مرز باشماق عبور و پس از گذر از دل کوههایی سرسبز به نقطه صفر مرزی می‌رسیم.
دشت «مهرانه» پهنه‌ای سرسبز و مسطح با درختانی سترگ و بزرگ است که تفرجگاه محبوب مریوانی‌ها است.
در این قسمت از سفر دو روزه خبرنگاران، شهردار مریوان هم به جمع ما می‌پیوندد و در مورد شهر مریوان، نقاط قوت و ضعف آن، کاستی‌ها و کمبودهای آن گپ و گفتی با خبرنگاران می‌زند.
مریوان در مسیر تحول
شهردار مریوان از آغاز یک دوره جدید تحول در مریوان با هدف بهبود کیفیت زندگی شهروندان خبر داد.
دانیال فتاحی در گفت‌وگو با خبرنگاران با اشاره به معضل پسماند در شهر مریوان اظهار کرد: تولید زباله در سطح استاندارد ۱۴۰ تن است، روزانه حدود ۲۴۰ تن زباله در مریوان تولید می‌شود که از حد استاندارد خارج و به یک معضل جدی در این شهر تبدیل شده است.
فتاحی بیان کرد: طرح جامع مدیریت پسماند با همکاری دانشگاه شهید بهشتی در چهار مرحله شامل احداث چهار محل دفن بهداشتی، استخر ذخیره شیرابه، ایجاد ایستگاه تفکیک با ظرفیت ۲۵۰ تن و تولید سوخت جایگزین برنامه‌ریزی و تدوین شده که و فاز نخست آن در حال اجرا است.
فتاحی در ادامه از آغاز یک دوره جدید تحول در مریوان با هدف بهبود کیفیت زندگی شهروندان خبر داد و گفت: پروژه‌های متنوعی در زمینه‌های عمرانی، زیباسازی شهری، مدیریت پسماند و بهسازی معابر در شهر مریوان به اجرا درآمده است که زمینه ساز تحول خوبی در این شهرستان است.
وی با اشاره به اجرای دو پروژه کلیدی با تمرکز بر مراسم اربعین و افزایش درآمدهای شهرداری بیان کرد: همچنین بهره‌برداری از پروژه اصلاح هندسی میدان درویش یک مطالبه سی ساله از سوی مردم مریوان بود که این پروژه در حال حاضر در چارچوب مصوبات ستاد اربعین به مرحله بهره‌برداری رسیده است.
فتاحی اضافه کرد: شهر مریوان یک شهر فرهنگی با ذخایر فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی و گردشگری فراوان است، لذا در همین راستا آبشار مصنوعی در پل زریوار احداث و تندیس ماموستا قانع در این مسیر نصب شد.
شهردار مریوان همچنین از اصلاح هندسی میدان ماموستا ناری خبر داد و افزود: این پروژه با هزینه‌ای حدود ۲.۵ میلیارد تومان به صورت نمادین افتتاح شده است.
وی به طرح آسفالت‌ریزی در سطح شهر مریوان اشاره و اظهار کرد: بیش از ۳۰۰ هزار مترمربع از معابر شهری با مصرف ۳۲ هزار تن آسفالت پوشش داده شده که تاثیر بسزایی در تسهیل عبور و مرور شهروندان داشته است که بی سابقه بوده است.
