به گزارش سایت خبری پرسون، دکتر جمیله علم‌الهدی در نشست «ضرورت و امکان مرجعیت علمی از دیدگاه قران کریم» که در پژوهشگاه مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، با طرح سؤالاتی در مورد مرجعیت علمی و قرآن کریم، گفت: باید بررسی کرد که آیا مرجعیت علمی بر اساس قرآن ضروری است؟ یا مرجعیت علمی در چه شرایطی امکان‌پذیر است؟ و مرجعیت علمی امکان‌پذیر است یا آرزوست؟ و چه زمانی محقق می‌شود؟
وی با بیان اینکه مرجعیت علمی با اقتدار اجتماعی نسبت دارد، افزود: علم مزیت خاص و مهم دارد و منبع قدرت جامعه است. وضعیت علمی یک خصیصه ذاتی و ثابت نیست و تغییرات آن با تغییرات اجتماعی همبسته است.
علم‌الهدی خاطر نشان کرد: مرجعیت علمی دارای دو صورت‌بندی مکمل؛ یعنی نیروی تاثیر و حفاظت از تاثیر است.
وی با بیان اینکه مزیت، دال مرکزی قدرت است و قدرت با برابری ناسازگار، خاطرنشان کرد: قدرت علم دربرگیرنده سایر ارزش‌های اجتماعی مانند رفاه، پیشرفت و آزادی است و طبقه علمی در صورت وابستگی به شدت تاثیر اجتماعی منبع نابرابری است. بازتاب نابرابری ناشی از قدرت علمی دو صورت‌بندی استعمار علمی و احسان‌گرایی دارد.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی، خاطر نشان کرد: مرجعیت علمی می‌تواند در قالب بنای عدالت آموزشی، پژوهشی، خدماتی و نیکوکاری ظهور و بروز داشته باشد.
وی در خصوص سطوح مرجعیت علمی گفت: مرجعیت علمی در دو سطح کارشناسی و راهبری اجتماعی وجود دارد که البته ما تا کنون تا سطح کارشناسی پیش رفته‌ایم.
علم الهدی ادامه داد: مرجعیت کارشناسی حاصل ارتقای منظم و قاعده‌مند علمی و فناورانه، ولی مرجعیت راهبری حاصل موفقیت‌ها در شرایط استثنایی و بحرانی است.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه مرجعیت راهبردی به منش مرجع و غایت (هدف) وابسته است، گفت: در گذشته عالِم مرجعیت علمی داشت، ولی اکنون سازمان‌ها، مجلات و نهادها مرجعیت دارند.
وی به خردزدایی از مرجعیت علمی اشاره کرد و گفت: بر اثر خردزدایی از مرجعیت علمی، استبداد شایستگی یا مثلت قدرت ایجاد شده است. حکمت نظری به رشته‌های تخصصی فرو کاسته و دانشگاه دچار تغییر ماهیت و از نهاد تربیت فرهیختگان، روشنفکران و فرزانگان به نهادی دارای ساختار اقتصادی تبدیل شده است.
به گفته علم‌الهدی؛ در حال حاضر با نوپرستی و سنت پرستی بحران مرجعیت ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه تزکیه بر تعلیم تقدم دارد، گفت: مرجعیت علمی برای جهان‌گشایی فرهنگی نیز ضروری است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: از نظر قرآن هدایت غایت علم است و اگر جامعه‌ای بخواهد هدایت شود، دسترسی به علم ضرورت دارد.
وی خاطرنشان کرد: علم حتی ممکن است به ضلالت منجر شود؛ ولی ضروری نیست.
وی در خصوص نسبت هدایت با علم، گفت: موضوع علم کشف یا بیان و تبیین حقیقت است و حقیقت شامل آیات آفاقی و انفسی و با حقایق موجود و مقدور است.
علم‌الهدی افزود: ضرورت مرجعیت علمی، به ضرورت هدایت وابسته است.
وی در مورد نسبت خلافت با مرجعیت علمی، گفت: خلافت به دلیل آزمون و ابتلا ضروری شده است و بررسی مرجعیت حق و باطل نیز یکی از ضرورت‌هاست.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی، خاطرنشان کرد: یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنیم، این است که معیارهای توسعه‌یافتگی را بر اساس معیارهای خلافت قرار دهیم. امکان رسیدن به مرجعیت علمی تابعی از نسبت میان خلافت و هدایت همچنین نسبت میان منفعت و حقیقت است.
نخستین همایش مرجعیت علمی ۲۹ آبان‌ماه توسط مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار می‌شود.
منبع: مهر
