به گزارش سایت خبری پرسون، مهدی زارع در یادداشتی نوشت: پس از بارندگی شدید و ناگهانی در روز ۱۸ خرداد ۱۴۰۲ در جنوب البرز و در دره کرج و سیلاب و زمین لغزش ارتفاعات مشرف به جاده کرج-چالوس در استان البرز و در کیلومتر ۲۴ این جاده حد فاصل تونل ۲ الف و ۲ ب، در پایین‌دست محور سد امیرکبیر (کرج)، ریزش صخره و سنگلاخ به بستر رودخانه کرج، موجب قطع شدن مسیر و البته نرسیدن آب به بخش‌های غربی تهران در روزهای ۱۹ تا ۲۳ خرداد شد.
سیلاب و پس از آن وقوع زمین لغزش پدیده‌ای است که در سال‌های اخیر به ویژه در رویداد‌های شدید آب و هوایی در فروردین ۱۳۹۸ و مرداد ۱۴۰۱ نیز تجربه شده و با صدمات و خسارات قابل توجه به اموال و زیرساخت‌ها آسیب وارد کرده است. در سیلاب و زمین لغزش اخیر با قطع آب در شهر تهران نیز مواجه شدیم. منطقه سیلاب و زمین لغزش خرداد ۱۴۰۲ در جاده چالوس در رشته کوه‌های البرز جنوبی و در شمال شهر کرج واقع است. این منطقه در ۲۸ تیر ۱۳۹۴ نیز در سیلاب روستای سیجان با تلفات ۷ نفری دچار خسارت شد. از عوامل ناپایداری می‌توان به اخلال در زهکشی طبیعی با توسعه ناپایدار، حذف پوشش گیاهی، زمین ساخت و گسلش فعال و جنس زمین (سنگ و خاک سطحی) اشاره کرد. با وجود شیب‌های تند و اثر گسل‌های فعال ناپایداری متوسط تا زیاد در بیشتر نیمه جنوبی مسیر جاده چالوس قابل مشاهده است.
زمین لغزش با سقوط سنگ در پهنه‌ای به طول ۳۰۰ متر، عرض ۲۰۰ متر و با طول لغزش حدود ۶۰۰ متر به بستر رودخانه کرج رسیده و موجب انسداد آن شده است. ایستگاه‌های هواشناسی بارندگی ۴۷ میلیمتر در کمتر از ۲ ساعت را در این منطقه ثبت کرده‌اند. ۲۳ خرداد ماه با ایجاد گذر در پنجه لغزش در رودخانه کرج، مسیر خروجی آب باز شد. مناطق آسیب‌دیده در نزدیکی پلیس راه سد کرج، تونل شماره 2، مخزن سد کرج و بخش پایین‌دست رودخانه کرج قرار داشت. رسوبات ناشی از سیلاب ۱۸ و ۱۹ خرداد موجب زمین لغزش شده و برخی رستوران‌ها در مسیل و نیز در بستر و حریم رودخانه کرج تخریب شدند که در افزایش خسارات و صدمات این سیلاب موثر بوده‌اند.
گزارش شده که به رستوران‌هایی که در سیل اخیر تخریب شدند، از سوی شرکت آب منطقه‌ای و منابع طبیعی استان البرز اخطاریه‌های متعدد جهت رفع تصرف داده شده بود.
علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل دست‌ساز و به‌ویژه راهسازی می‌تواند نقش مهمی در بروز ناپایداری در شیب‌های مشرف به جاده‌هایی مانند جاده چالوس داشته باشد. به منظور کاهش ریسک نسبی و افزایش پایداری دامنه‌ها، لازم است تا حد امکان از دستکاری اکوسیستم و تغییر کاربری فعلی زمین اجتناب شود.
همچنین سیاستگذاری برای ساخت و سازهای منطبق با ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی و زمین‌شناختی ضروری است. بیشتر ناپایداری‌های دامنه‌ای جاده چالوس ناشی از دخالت و دستکاری انسان است. یکی از عوامل انسانی موثر در بروز ناپایداری، راهسازی ناپایدار است. در مناطق کوهستانی، احتمال وقوع انواع ناپایداری‌ها با مداخله انسان‌ها افزایش می‌یابد، زیرا تعادل طبیعی دامنه‌ها را تغییر داده و باعث تغییر شکل در زمین می‌شود.
این موضوع همراه با خسارت مستقیم به تردد در جاده، باعث از بین رفتن بسیاری از منابع طبیعی کشور نیز می‌شود. جاده کرج - چالوس و بزرگراه تهران - شمال دو مسیری هستند که شمال غرب تهران را به سواحل جنوبی دریای مازندران وصل می‌کنند. ناپایداری‌های مکرر شیب‌ها با توسعه‌ای که بدون ملاحظات مهندسی زمین‌شناختی و ژئوتکنیکی رخ داده موجب حوادث مکرر در جاده چالوس و در سال‌های اخیر و از سال ۱۳۹۸ به بعد در جاده آزادراه جدیدالتاسیس تهران-شمال شده است. حذف ملاحظات مهندسی زمین معمولا با توجیه کمبود بودجه و اهمیت تسریع در نهایی کردن کار رخ می‌دهد. تشدید تخریب جاده‌هایی مانند جاده چالوس و آزادراه تهران - شمال در پهنه‌های ناپایدار به ویژه در زمان بارندگی‌های شدید و پس از رخداد زمین لرزه‌های شدید قابل مشاهده است، مانند رخداد زلزله ۸ خرداد ۱۳۸۳ فیروزآباد کجور که منجر به فوت ۲۷ نفر از سرنشینان خودرو‌های عبوری از جاده چالوس بر اثر زمین لغزش شد.
منبع: اعتماد
489877
