به گزارش سایت خبری پرسون، زهرا نژاد بهرام در یادداشتی نوشت: شهر در آغوش پیادهروها جا خوش کرده است و بستری برای تردد و حرکت شهروندان ایجاد کرده است؛ یکی از ویژگی‌های اصلی شهرها دراختیار گرفتن پیادهروهای ایمن و امن و متناسب است اما به دلایل مختلف و تفوق ماشین بر انسان در طول سال‌های اخیر به‌طور مداوم شاهد کاهش این معبر اصلی شهری هستیم! شاید اگر در روش‌های حمل و نقل و تردد در شهر مفهوم پیاده وارد عرصه عبور و مرور می‌شد کمتر با این مشکل روبه رو بودیم! پیاده‌روهایی که هر روز به نفع ماشین هویت و ماهیت آنها دستخوش تغییر می‌شود تا جای پارک خودرو‌ها و عرض خیابان برای تردد آنها روان‌تر صورت بگیرد!
دراین میان زنان به دلیل اینکه نسبت به مردان کمتر از خودرو استفاده می‌کنند و بیشتر از آنها کاربران پیادهروها هستند شاید بیشترین هزینه‌ها را در خصوص ناایمنی پیادهروها پرداخت می‌کنند. شهر تصویری از معابر و بناها و ویترین‌ها و انسان‌هایی است که هر روز درمیان حرکت شهروندان رنگ‌های جدیدی به خود می‌گیرد، تنوع عابران و تنوع بناها تصویری متفاوت و پویا و زنده را در شهر به نظاره‌گران عرضه می‌کند. زنان که نیمی از جمعیت شهرها هستند شاید بیشترین عابران پیادهروها باشند آنان به دلایل متعد‌د همچون تامین مایحتاج خانوار، همراهی کودکان به مدرسه یا مهد‌های کودک، گردش و گذران اوقات فراغت یا طی مسیر برای رسیدن به مقصد از بهره‌وران اصلی این بخش از معابر هستند. پیچیدگی تردد زنان در شهر و مسوولیت‌های چند‌گانه آنان منجر به استفاده بیشتر آنان ازشهر است از این رو توجه به وضعیت پیادهروها و ضرورت‌های آماده‌سازی آن بیشتر مورد توجه است.
پیادهروهای شهری به‌رغم ورود موج پیاده‌راه‌سازی هنوز قابلیت لازم برای ترددی ایمن را در بر ندارد، تهران با بیش از 10 هزار کیلومتر معبر نیازمند همین میزان پیاده‌رو متناسب است اما به واقع چه میزان از آنها مناسب‌سازی شده و چقدر از آنها قادر است نیاز شهروندان به ویژه زنان که معمولا با بار خرید خانه همراه هستند یا کالسکه‌ای به دست دارند یا.....!؟ طول ناصاف، عرض کم، سد شدن معابر توسط مصالح ساختمانی و... از مشکلاتی است که عابران پیاده هر روز با آن روبرو می‌شوند.
پیادهروها استانداردهای لازم را ندارند و فضای پیش‌بینی شده برای عبور عابران با حجم تردد آنان متناسب نیست . موانع متعددی مانند وجود صندوق‌های پست،سطل‌های زباله، خیابان و حتی تجمع مصالح ساختمانی در مسیر پیادهروها، رفتوآمد عابران را مختل کرده است. نور و روشنایی شبانه اکثر پیادهروها متعادل نیست . از دیگر مسائل مطرح در بافت بسیاری از شهرها، استفاده از فضای پیاده‌رو توسط مغازه‌داران و همچنین استفاده برای پارک موتوسیکلت است که به کاهش ظرفیت پیادهروها منجر شده است.
به‌طوری که گاهی مشاهده می‌شود مغازه‌داران فضای پیاده‌رو و جلوی مغازه خود را مایملک خود می‌پندارند. در تعدادی از پیادهروها هم، حفاری و کندن آسفالت از مدت‌ها قبل شروع شده و ادامه دارد و این در حالی است که مردم همچنان منتظر مرمت این حفاری‌ها هستند! در حالی که بر اساس قانون، «رفع خطر از بناها، دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی و کوچه‌ها و اماکن و دالان‌های عمومی و خصوصی، پر کردن و پوشاندن چاه و چاله در معابر و جلوگیری از گذاشتن هر نوع اشیا در بالکن و ایوان‌های مشرف که باعث زحمت و خسارت ساکنان شهر باشد، از وظایف شهرداری‌هاست.» طبق اصل ۹ ماده ۹۶ تبصره ۶ کتاب مجموعه قوانین و مقررات شهرداری‌ها «اراضی کوچه‌ها، میدان‌ها، خیابان‌ها و معابر عمومی واقع در محدوده هر شهر، ملک عمومی محسوب شده و تعرض در این معابر، تخلف تلقی می‌شود و می‌بایست شهرداری‌ها با متخلفان برخورد کنند.
بر اساس تحقیقی نیمی از رفت‌و‌آمدهای زنان در هفته (۵۰ درصد )پیاده انجام می‌شود، یعنی دو برابر مجموع ترددها با وسایل نقلیه شخصی و عمومی. به دلیل تعداد زیاد تردد پیاده، اغلب ترددهای زنان در مدت زمان کوتاه انجام می‌شود، یعنی نیمی از آنها طی یک ربع ساعت و یک چهارم در بیشتر از نیم ساعت به انجام می‌رسد. بالاترین نرخ تردد مربوط به فعالیت‌های آموزشی و تحصیلی است که ۲۵ درصد و پس از آن فعالیت‌هایی چون: 1- بیرون رفتن تنها جدا از جابه‌جایی‌های خانوادگی در روزهای تعطیل و جابه‌جایی در شب‌ها است. 2- این آمار مربوط به پنج روز اول هفته است و روزهای تعطیل آخر هفته را شامل نمی‌شود. ورزشی و فرهنگی و تفریحی ۱۸ درصد، خرید1۶ درصد، همراهی فرزندان تا کلاس ۱۰ درصد و کار۱۰ درصد قرار‌دارند(1). درکنار این مهم شاید یکی از اصلی‌ترین موارد امنیت تردد در پیادهروها است که برگرفته از فضاهای رها شده، نور ناکافی، در آنها می‌باشد!
طرح شورای پنجم برای رفع فضاهای بی‌دفاع در شهر تهران تلاشی برای امنیت‌زایی معابر شهری برای همه شهروندان به ویژه زنان بود که به حاشیه رفته است! ترس از خشونت دراین نوع معابر و محدودیت‌سازی اختیاری زنان در بهره‌گیر‌ی از این نوع پیادهروها و معابر در تحقیقات متعددی مورد تاکید واقع شده است! در تحقیق دیگری در سال 1398 که توسط پژوهشگاه علوم انسانی درباره «وضعیت راحتی و امنیت پیادهروها» صورت گرفته نشان می‌دهد ٤٨درصد پاسخگویان، ارزیابی منفی از میزان امنیت و راحتی پیادهروهای محله خود دارند و ٥٢درصد هم ارزیابی نسبتا خوب یا خوب از وضع پیادهروهای محله خود دارند. این تفاوت دیدگاه، نشان‌دهنده تفاوتی است که در محله‌ها وجود دارد و موجب دو نوع تجربه و نظر شده است. در این پژوهش درباره رفتوآمد موتوسیکلت‌ها در پیادهروها هم از مردم سوال شده که ٤٨درصد آنها راحتی و امنیت پیاده‌راه‌ها را از این نظر بد توصیف کرده‌اند(2).
با این نگاه به نظر می‌رسد نوعی بی‌عدالتی در فضای شهری وجود دارد که بستر تردد در شهر و ایمن‌سازی آن را با چالش همراه کرده است. تردد در شهر تنها بستری برای رسیدن به مقصد نیست بلکه بیشتر فرصتی برای تعامل و هویت بخشی به جامعه شهری است از این رو جنسیتی شدن پیادهروها بر مبنای نا‌آمادگی آنها در‌پذیرش زنان با هر نوع مقیاس سنی و هدفمندی رفتاری به نوعی منجر به محروم کردن شهر از حضور کامل آنها و به عبارتی رواج بی‌عدالتی فضایی در شهر است! دراین میان توجه به پل‌های عابر پیاده نیز قابل توجه است! پل‌هایی که به جهت تردد پیاده‌ها روی معابر بزرگ شهری نصب شده‌اند به کانونی برای ناایمنی و ناامنی در شهر مبدل شده‌اند که امکان تردد را برای زنان کاهش داده است.
طرح‌هایی که در طول شورای پنجم تهران برای مناسب‌سازی در معابر شهری مصوب و به اجرا درآمد به نوعی مورد توجه نیست! حتی طرح مصوب ایمن‌سازی پل‌های عابر پیاده برای تردد امن از روی این پل‌ها به کنار گذاشته شده است! با این نگاه به نظر می‌رسد پیادهروهای جنسیت‌زده خیلی مورد توجه مدیران شهری نیست و زنان به دور شدن از مدیریت و تصمیم‌گیری در شهر در عرصه مدیریت شهری از یک سو و به مشارکت نیامدن آنها در برنامه‌ریزی‌های شهری ازسوی دیگر مورد تاکید نیستند در حالی که شهرها برای همه شهروندان هستند! نکته قابل توجه دیگر در این خصوص کم توجهی به مکان‌های مکث در مسیر پیادهروها است که بتواند فرصتی برای استراحت کوتاه یا مشاهده شهر را ایجاد کند.
زنان که عموما باری بر دست دارند یا کودکی در دست یا کالسکه‌ای به دست نیازمند وجود چنین امکاناتی در پیادهروها هستند!
بیایید بار دیگر پیادهروها را نگاه کنیم تا باور کنیم برای شهر همگان نیازمند ایجاد سهولت تردد و باور حضور زنان در شهر هستند و روش تردد پیاده را به رسمیت بشناسیم!
منبع: روزنامه اعتماد
