به گزارش سایت خبری پرسون، رزمایشهای نظامی نیروهای مسلح در جهان نشانه اقتدار و آمادگی آنها برای تامین امنیت و حفاظت از کشورها محسوب میشود. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از جمله ارتش و سپاه پاسداران نیز با برگزاری رزمایشهای دورهای در طول سال سعی میکنند تا با حفظ توان دفاعی خود، به دشمنان نشان بدهند که همواره برای دفاع از تمامیت ارضی کشورمان آمادگی دارند.
ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازوان اصلی دفاعی کشور در سال ۱۴۰۰، ۱۰ رزمایش شاخص را طراحی و برگزار کرده است که به مناسبت ۲۹ فروردین روز ارتش جمهوری اسلامی ایران مروری کوتاه بر این رزمایشها داشته ایم که در ادامه آمده است.
1- رزمایش دفاع سایبری فتح یک
امروزه تهدیدات سایبری یکی از جدیترین تهدیدات مطرح علیه کشورها محسوب میشوند. تهدیداتی که مقابله با آن ها نیازمند آمادگی بالا و ارتقای روز به روز آن است. ارتش نیز به عنوان یکی از سازمانها و نهاد دفاعی کشور نیز در این زمینه فعال است. ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ بود که رزمایش دفاع سایبری «فتح یک» با هدف ارتقا و افزایش قدرت مقابله با تهدیدات سایبری ارتش برگزار شد.
اهمیت برگزاری رزمایشهای سایبری وقتی اهمیت پیدا میکند که بدانیم موضوع سایبر امروز به عنوان بُعد پنجم نبردهای آینده مطرح است.
امیر دریادار سیاری، معاون هماهنگ کننده ارتش درباره اهمیت این رزمایش گفت: موضوع سایبر امروز به عنوان بُعد پنجم صحنه نبرد مطرح است و یکی از مؤلفههای اثر گذار در ارتقای توان رزم ارتش محسوب میشود. بیتوجهی به بحث سایبر به عنوان یک موضوع جدید، میتواند آسیبهایی را به توان رزم وارد کند، اما به خاطر اینکه ما غافلگیر نشویم و بتوانیم توان رزم خود را حفظ کنیم و بالا ببریم موضوع توسعه توان دفاع سایبر در دستور کار ارتش قرار گرفته است.
2 - رزمایش مشترک سپر آسمان ۱۴۰۰
فرماندهان جنگال (جنگ الکترونیک) ارتش جمهوری اسلامی ایران با هدف ارتقای قدرت و افزایش آمادگی در این حوزه، چهارم خرداد ۱۴۰۰ رزمایش مشترک «سپر آسمان ۱۴۰۰» را در منطقه عمومی اصفهان برگزار کردند. در این رزمایش، یگانهای واکنش سریع و سامانههای جنگال نیروهای زمینی، هوایی، پدافند و دریایی ارتش با اجرای تاکتیکهای آفندی و پدافندی در حوزه جنگال، دستاوردها و توانمندیهای خود در این حوزه را آزمایش کردند.
یگانهای ارتش در این رزمایش در حوزههای مختلف اطلاعات سیگنالی در قالب یک رزم الکترونیک دوسویه کنترل شده، ماموریتهایشان را اجرا کردند.
تمرین قابلیتهای دفاع الکترونیک در برابر ریزپرندهها و پهپادهای مهاجم، تمرین نفوذ پهپادها و ریزپرندههای هوشمند به مناطق مورد نظر جهت انهدام اهداف از پیش تعیین شده با استفاده از پوشش جنگ الکترونیک، تمرین عملیات رهگیری هوایی و دفاع سایبری و بررسی و تحلیل عملیاتی میزان دقت و سرعت در کشف، رصد و پایش سامانههای شنود الکترونیکی بخشی از تمرینات این رزمایش است.
3- رزمایش تمرین دریایی امنیت پایدار ۱۴۰۰ نیروی دریایی ارتش
دریای خزر یکی از محدودههای راهبردی کشورمان به حساب میآید و فرماندهان نیروی دریایی ارتش رزمایشی را در محدودهای به وسعت حدودا ۷۷ هزارکیلومترمربع در منطقه ۲۰ درصد حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر اجرا و طی آن سناریوهای آفندی و پدافندی برای حراست از آبهای سرزمینی کشورمان و حفظ خطوط مواصلاتی اجرا شد.
در این رزمایش، انواع یگانهای سطحی و پروازی نیروی دریایی ارتش اعم از ناوهای موشکانداز، هواپیماهای بال ثابت و بالگردهای ۲۱۲ هوادریای ارتش و پهپادهای دریاپایه و سامانههای جنگ الکترونیک و همچنین یگانهای تفنگدار و تکاور نیروی دریایی ارتش حضور داشتند. نیروهای پدافند هوایی و هوایی ارتش نیز برای پوشش و پشتیبانی نزدیک هوایی، تامین منطقه تمرین را برقرار کردند.
شناسایی و پایش منطقه عمومی تمرین، ارسال تصاویر به صورت برخط به مرکز کنترل و فرماندهی اقدام و عملیات شناسایی انواع شناورها، تمرین عملیات رزمی تکاوران دریایی ارتش، رصد دقیق اطلاعاتی و بکارگیری سامانههای اخلالگر راداری، عملیاتهای چریک و ضد چریک و عملیات نفوذ به ساحل، کنترل منطقه سرزمینی و اطلاعاتی و تیراندازی به اهداف سطحی و هوایی جزو مهمترین تمرینهای رزمایش «تمرین دریایی امنیت پایدار ۱۴۰۰» بود.
یکی از مزیتهای مهم این رزمایش را باید استفاده از تاکتیکها و دستاوردها و تجهیزات بومی نیروی دریایی ارتش و همچنین انواع سامانههای تولید داخل از جمله سامانههای الکترواپتیکی و همچنین سامانههای جنگ الکترونیک موجود در یگانهای شناور دانست.
4- تمرین دیدهبانی بصیر
دیدهبانی در حوزه پدافند هوایی جزو مهمترین کارهاست که زنجیره عملکرد پدافند هوایی را تکمیل میکند. دیدهبانهای بصری بخشی از تاکتیکهای فرماندهان پدافند هوایی هستند که در کشف اهداف هوایی ایفای نقش میکنند. دیگر وظیفه دیدهبانها حضور در نقاط کور راداری و رصد آسمان برای شناسایی تهدیدات احتمالی است.
دیدهبانها در دوران دفاع مقدس نقش بسیاری مهمی ایفا کردند. سال ۱۳۶۴ بود که نخستین پستهای دیدهبانی توسط گروهی از بسیجیان پدافند نیروی هوایی در نوار مرزی جنوب کشور شناسایی شد. پس از شناسایی این محدوده، فرماندهان تعدادی پست دیده بانی را از ایستگاه حسینیه تا صالحآباد دهلران به فاصله ۱۶ کیلومتری لجمن در عمق و ۱۰ کیلومتری در عرض به مرکزیت اهواز و دزفول انتخاب کردند.
طبق گزارشات و اعلام فرماندهان پدافند هوایی ارتش، این دیدهبانها با رصد و ارسال گزارشهای تحرکات دشمن به فرماندهی مرکزی باعث شدند تا تحول مهمی در شبکه یکپارچه پدافندی کشور ایجاد شود. همین باعث شد تا دیدهبانها از دوران دفاع مقدس تا به امروز در عرصه حضوری فعال داشته باشند.
فرماندهان نیروی پدافند هوایی ارتش، هفتم شهریور ۱۴۰۰، تمرین دیدهبانی بصیر را با مشارکت حدود ۴ هزار نقطه پدافند هوایی با رمز یا بصیر برگزار کردند. این رزمایش با اعلام آمادهباش به مراکز فرماندهی و کنترل مناطق و گروههای پدافندی و گسترش پستهای دیدهبانی ثابت و سیار در مناطق صعبالعبور و معابر نفوذی آغاز شد.
هدف از برگزاری این تمرین، ارزیابی میزان آمادگی رزمی شبکه دیدهبانی نوین نیروی پدافند هوایی ارتش با تجهیز به سامانههای الکترونیک و الکترو اپتیک و مقاوم در برابر جنگ الکترونیک دشمن و آمادگی کشف و شناسایی انواع هواگردها، بهویژه پهپادها و موشکهای کروز اعلام شد. پس از رصد اهداف، اطلاعات و گزارشهای دیدهبانی بهصورت برخط و در لحظه به مراکز فرماندهی و کنترل برای پردازش و تطبیق با دادههای سایر سامانههای راداری و اطلاعاتی اتخاذ تصمیم ارسال شد.
5- رزمایش فاتحان خیبر
تابستان سال گذشته بود که جمهوری آذربایجان یک ادعا را مطرح کرد. این کشور اعلام کرد که قصد دارد منطقه زنگزور که جزئی از کشور ارمنستان محسوب میشود را تصرف کرده و یک دالان بین جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان ایجاد کند. هدف از این کار، ایجاد پیوستگی میان این دو منطقه بود تا جمهوری آذربایجان بتواند تسلیحات و تجهیزات مورد نیاز خود را به طور پیوسته از ترکیه دریافت کند.
در صورت اجرای این طرح، مرز ایران و ارمنستان به عنوان یک راهگذار یا کریدور حساس برای تجارت و ترانزیت از ایران به قفقاز از بین خواهد رفت؛ موضوعی که میتوان از آن بعنوان خط قرمز اصلی ایران و دلیل اصلی تحرکات نظامی کشورمان در مرزهای شمالغرب یاد کرد.
الهام علیاف رئیس جمهور آذربایجان درباره این موضوع گفته بود: ما دالان زنگزور را اجرا خواهیم کرد، ارمنستان بخواهد یا نخواهد. اگر بخواهد، آسانتر حل خواهد شد و اگر نخواهد با زور حل خواهیم کرد.
امیر سرتیپ حیدری، فرمانده نیروی زمینی ارتش نیز دراین باره گفت: جمهوری اسلامی ایران کاملا نسبت به تغییرات مرزهای رسمی کشورها در این منطقه حساس است و آن را قابل قبول نمیداند. همه مرزهای قانونی باید حفظ شود و ضعف احتمالی یک کشور در حفظ مرزهای خود دلیل نمیشود که کشور دیگری با کمک بیگانه، مرزها را به هم بریزد و جمهوری اسلامی ایران اجازه این کار را نمیدهد.
باید گفت که این تمام ماجرا نیست؛ رژیم صهیونیستی سالهاست تلاش دارد که کشورهای اطراف ایران را به پایگاهی برای اقدامات مخرب خود در عمق ایران قرار دهد، از سوی دیگر جنگ اخیر قرهباغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان فرصتی شد تا توسط یکی از کشورهای منطقه عناصر نیروهای تروریستی که در سوریه فعال بودند به قرهباغ و مناطق هممرز با جمهوری اسلامی ایران منتقل شوند، موضوعی که ایران برای حفظ امنیت کشور و مردم نمی توانست نسب به آن بی تفاوت باشد.
به همین دلیل، ارتش و نیروی زمینی با طراحی یک رزمایش گسترده در مرزهای شمال غرب کشورمان به دشمنان به خصوص صهیونیستها یک هشدار جدی داد. نهمین روز مهرماه ۱۴۰۰ این رزمایش آغاز و تمرینات مختلفی در آن انجام شد. تمام تجهیزات مستقر در منطقه عملیاتی رزمایش فاتحان خیبر در ۴۸ ساعت به مرزهای شمال غربی انجام شد.
تانک کلاس مبارز، نفربرهای BMP ۲، بالگردهای هوانیروز، تیپهای واکنش سریع نیروی زمینی ارتش، سامانههای جنگال ارتش، توپخانه نیروی زمینی ارتش، پهپادهای نیروی زمینی ارتش و ناوگان ترابری سنگین نیروی زمینی ارتش در این رزمایش حضور داشتند و تمرینات مختلفی را نیز انجام دادند.
تیپهای ۲۱۶ زرهی، ۳۱۶ زرهی، تیپ ۲۵، گروه ۱۱ توپخانه، گروه پهپاد، جنگال، گروه ۴۳۳ مهندسی رزمی با پشتیبانی بالگردهای هوانیروز در منطقه عمومی شمال غرب کشور و بین محور پلدشت - جلفا از این جمله هستند.
6- رزمایش مشترک پدافند هوایی مدافعان آسمان ولایت ۱۴۰۰
ششمین رزمایش ارتش در سال ۱۴۰۰، به حوزه پدافندی اختصاص داشت. 20 مهرماه، یگانهای پدافندی ارتش و سپاه به طور مشترک رزمایش مشترک پدافند هوایی مدافعان آسمان ولایت ۱۴۰۰ را برگزار کردند.
نخستین روز از این رزمایش، از بامداد سه شنبه ۲۰ مهرماه با اعلام رمز یا رسول الله (ص) با گسترش و استقرار سامانههای بومی موشکی، راداری، اطلاعات شناسایی، جنگ الکترونیک و سامانههای ارتباطی پدافند هوایی ارتش و هوافضای سپاه آغاز شد.
در این رزمایش، سامانههای سوم خرداد، ۱۵ خرداد، مرصاد ۱۶، طبس، جوشن، خاتم، مجید، دزفول و تلاش حضور پیدا و اهداف خود را با موفقیت منهدم کردند. علاوه بر سامانههای پدافندی، انواع رادارهای همچون مطلع الفجر، کاوش، معراج، فتح ۲، بشیر و قدس و سامانههای جنگ الکترونیک و الکترواپتیک نیز در این رزمایش حضور موفقی داشتند.
سامانه راداری غیرفعال (پسیو) جوشن برای نخستینبار در این رزمایش رونمایی شد. همچنین، سامانههای موشکی کوتاهبُرد مجید، دزفول و زوبین با قابلیت ویژه مقابله با موشکهای کروز نیز برای اولینبار عملیاتی شدند.
سردار حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه نیز در این رزمایش گفت: برای اولین بار در این رزمایش از بمبهای بالدار دورایستا که از هواپیما رها میشوند، استفاده کردیم.
بهرهگیری از هوش مصنوعی در مراکز فرماندهی و کنترل دیگر ویژگی شاخص این رزمایش بود. سردار سرتیپ پاسدار رضا شبان فرمانده پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه گفت: برای نخستین بار در رزمایش مشترک مدافعان آسمان ولایت ۱۴۰۰ از مراکز کنترل و فرماندهی هوشمند استفاده کردیم.
مزیت استفاده از هوش مصنوعی در مراکز فرماندهی و کنترل این است که به فرماندهان کمک میکند تا بهترین و دقیقترین تصمیم را در کوتاهترین زمان ممکن اتخاذ کند. به ویژه اینکه استفاده از این قابلیت در هنگام تهاجم احتمالی گسترده دشمن نیز اهمیت خاص خود را نشان میدهد.
همچنین در این رزمایش اعلام شد که نیروهای پدافندی کشورمان قادر هستند تا با اهداف مختلف تا ارتفاع ۱۰۰ هزار پا (بیش از ۳۰ کیلومتر) مقابله کنند.
7- رزمایش فدائیان حریم ولایت ۱۴۰۰
نیروی هوایی ارتش ۲۹ مهرماه ۱۴۰۰، دهمین رزمایش فدائیان حریم ولایت را برگزار کرد. نهاجا در این رزمایش برای نخستینبار از روش غیر متمرکز با کمک لینکهای ارتباط داده سریع و امن استفاده کرد و هدایت همه مراحل رزمایش از پست فرماندهی ستاد نیروی هوایی ارتش انجام شد.
در این رزمایش، تمامی پایگاههای نیروی هوایی ارتش با محوریت پایگاه شهید بابایی اصفهان، شهید یاسینی بوشهر، شهید عبدالکریمی بندرعباس، وحدتی دزفول و شهید فکوری تبریز نقش ایفا کردند.
طرحریزی و هدایت تمرکزی به منظور اجرای انواع عملیات هوایی، افزایش شعاع عملیات با انجام سوختگیری هوایی در داخل و خارج از مرز، استفاده از هواپیماهای رهگیر با هدف کسب برتری هوایی، بهکارگیری روشهای دستیابی به اهداف زمینی و هوایی در مناطق ناشناخته، کسب و ارتقا مهارتهای لازم جهت آماده سازی به موقع پرندههای شرکتکننده توسط کارکنان فنی، تمرین پرواز ناوبری ارتفاع پست بدون استفاده از سامانههای ناوبری هواپیما از اهداف تخصصی این رزمایش بود.
در این رزمایش، فرمانده نیروی هوایی ارتش با خلبانان حاضر در جنگندهها برای اجرای عملیات به صورت مستقیم ارتباط برقرار کرد و اهداف جنگندهها از پست فرماندهی تعیین شدند. همچنین تصاویر مختلف نیز به صورت آنلاین به پست فرماندهی نیروی هوایی ارسال شدند.
امکان تغییر لحظهای اهداف جنگندهها در هر نقطه از آسمان دیگر تمرین مهم این رزمایش بود. در این روش، فرمانده میتواند از طریق سامانههای ارتباطی امن در هر لحظه بنابر ضرورت و نیاز عملیاتی خود، هدف متخاصم را تغییر بدهد.
تمرین دفاع از ۲ مرکز حساس کشور، انهدام اهداف حیاتی دشمن توسط هواپیماهای بمب افکن سنگین F-۴ و F-۵ و همچنین انهدام اهداف توسط جنگنده F-۷ با بمب یاسین ۹۰ در رزمایش فدائیان حریم ولایت، انهدام اهداف سطحی توسط پهپاد کمان ۱۲، تجهیز کرار به بمبهای ۵۰۰ پوندی و راکت و اجرای ماموریت تاپ کاور و عملیات سوخت گیری هوایی جنگنده F-۱۴ از تانکر سوخت رسان بوئینگ ۷۰۷ جزو تمرینات دهمین رزمایش فدائیان حریم ولایت بودند.
همچنین در این رزمایش اجرای ماموریت ارتفاع پست جنگندههای میراژ F-۱ و F-۴ با همراهی جنگندههای F-۱۴، رزم هوایی در شرایط درگیری در صحنه واقعی نبرد توسط جنگندههای F-۵ و MIG-۲۹ و عملیات بارریزی هواپیماهای ترابری سنگین C-۱۳۰ انجام شد.
در این رزمایش، پهپادهای کرار، کیان، ابابیل، آرش و کمان ۱۲ مجهز به راکت، موشکهای نقطهزن، بمبهای هوشمند برد بلند و اخلالگرهای راداری حضور فعالی داشتند. جنگندههای SU-۲۴ و F-۴، F-۵، F-۷، RF-۴، میگ ۲۹، F-۱۴، صاعقه، هواپیماهای سوخترسان بوئینگ ۷۰۷ و ۷۴۷، هواپیماهای ترابری و پشتیبانی، هواپیمای گشت دریایی P-۳ F در منطقه عمومی رزمایش ایفای نقش کردند.
8- رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۰ ارتش
ارتش ۱۶ آبان نیز یک رزمایش مشترک با نام ذوالفقار ۱۴۰۰ را اجرا کرد. این رزمایش، در نخستین روز با حضور و گسترش یگانهای پیاده، زرهی و مکانیزه نیروی زمینی ارتش، سامانههای پدافندی نیروی پدافند هوایی، شناورهای سطحی و زیر سطحی نیروی دریایی ارتش با پشتیبانی جنگندهها و پهپادهای نیروی هوایی ارتش در منطقه عمومی سواحل مکران آغاز شد.
نیروهای ارتش در این رزمایش، تمریناتی از قبیل اجرای تاخت آبخاکی مشترک نیروهای دریایی و زمینی ارتش در سواحل مکران، شلیک موشک هوا به سطح و تیراندازی به اهداف متحرک دریایی توسط جنگندههای فانتوم، انهدام هدف متخاصم توسط سامانه ۱۵ خرداد نیروی پدافند هوایی ارتش، اجرای عملیات رهگیری هوایی توسط پهپاد کرار، عملیات برد بلند پهپاد سیمرغ و انهدام اهداف با بمب سدید جزو تمرینات روز اول این رزمایش بودند.
دومین روز رزمایش مشترک ذوالفقار ۱۴۰۰ ارتش با انهدام اهداف تعیین شده توسط پهپاد انتحاری آرش نزاجا و آتش سنگین موشکی - توپخانهای علیه اهداف آغاز شد.
در ادامه، عملیات دفاع از سواحل در برابر نفوذ دشمن، شلیک موفق سامانههای بومی ۱۵ خرداد و مرصاد، شلیک اژدر پیشرفته و بومی والفجر از زیردریاییهای طارق و غدیر، شلیک موشک ضد کشتی نصر، عملیات موفق بالگردهای هوانیروز با استفاده از موشکهای دور ایستا و نقطهزن، تصرف سر پل توسط چتربازان ارتش، انهدام اهداف توسط موشک قادر در مسافت ۲۰۰ کیلومتری و انهدام اهداف توسط موشک کروز قدیر انهدام اهداف در ۳۰۰ کیلومتری انجام شدند
پهپاد ضدتشعشع نیروی دریایی ارتش و گلولههای هوشمند برای اولین بار در رزمایش ذوالفقار ۱۴۰۰ ارتش عملیاتی شدند.
شاخصترین اتفاق این رزمایش را باید رهگیری و اخطار به پهپادهای MQ-۹ و RQ-۴ آمریکایی که به منطقه شناسایی دفاع هوایی ایران ( FIR و ADIZ) وارد شده بودند، دانست. پس از این هشدار، این پهپادها از منطقه شناسایی دفاع هوایی ایران دور شدند.
پهپادهای شناسایی ایرانی ابابیل ۳، یسیر، صادق، مهاجر ۴ و سیمرغ و انواع هواپیماهای شناسایی شامل P ۳ F، RF ۴ و بویینگ ۷۰۷ در جریان این رزمایش، عملیات جمعآوری اطلاعات الکترونیکی و سیگنالی و ضد الکترونیکی نیروهای مهاجم با استفاده از سامانههای شنود و جهت یاب یگانهای تاکتیکی و ساحلی را انجام دادند. پایداری ارتباطات در فضای مطلق جنگ الکترونیک نیز یکی از نقاط قوت این رزمایش بود.
یگانهای ارتش از رویکرد جنگ شبکه محور و تجهیزات مجهز به سامانه خودحفاظتی در مقابل جنگ الکترونیک دشمن استفاده کردند.
بخش پایانی این رزمایش نیز فرمانده کل ارتش از برخی تجهیزات و ادوات نیروی زمینی ارتش شامل تانکها، نفربرها، توپها، خودروهای موشکی و سایر تجهیزات و شناورهای مختلف از جمله شناور دنا نیز سان دیدند.
جنگندههای اف ۴، میراژ و هواپیمای شناسایی P ۳ F نیروی هوایی ارتش و انواع بالگرد نیروی دریایی ارتش یگانهای سطحی و زیر سطحی را در این رژه همراهی کردند.
9- تمرین دریایی مشترک ایران و پاکستان
یگانهای حاضر در منطقه یکم دریایی نیروی دریایی ارتش ۱۸ آذرماه ۱۴۰۰ در آخرین روز میزبانی از ناوگروه نیروی دریایی پاکستان، تمرین رزم دوناوی را با این کشور برگزار کردند.
این تمرین شامل تمرین رزم دوناوی ارتباطات الکترونیکی، غیر الکترونیکی و مراسم رژه دریایی در خلیج فارس بود.
10- رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2022
رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۲ از اول بهمن 1400 با حضور یگانهای سطحی و پروازی نیروهای دریایی ارتش و سپاه و نیروی دریایی کشورهای چین و روسیه در منطقه شمال اقیانوس هند آغاز شد.
سخنگوی این رزمایش، شعار این رزمایش «با هم برای صلح و امنیت» اعلام شد.
پیام برگزاری این رزمایش، رسیدن هر سه کشور به سطح معنادار و قابل توجهی از روابط نظامی است و همچنین نشان میدهد که امروز جمهوری اسلامی ایران به سطحی از قدرت در عرصه دریا رسیده است که میتواند محوریت و فرماندهی رزمایشها در کنار قدرتهای بزرگ دریایی را عهدهدار شود.
تیراندازی ناوهای ایران، چین و روسیه به سمت اهداف دریایی و آزادسازی دو کشتی تجاری از دست دزدان دریایی جزو تمرینات رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی 2022 بود.
منبع: فارس