چشم صورتی که التهاب ملتحمه نیز نامیده می‌شود تحریک یا عفونت ملتحمه است، یعنی غشایی که درون پلک و قسمت سفید چشم را می‌پوشاند. عوامل مختلفی مانند باکتری، ویروس، مواد شیمیایی و حساسیت می‌توانند باعث چشم صورتی شوند. با اینکه این عارضه معمولا بر اثر عفونت‌های کوچک ایجاد و بدون مداخله درمان می‌شود، ممکن است مشکلاتی جدی‌تر نیز ایجاد کند. برای آشنایی با علائم، روش‌های انتقال و درمان این بیماری با ما همراه باشید.
چشم صورتی چیست؟
منظور از چشم صورتی یا ورم ملتحمه، التهاب یا عفونت غشای شفافی به‌نام ملتحمه است که در لایه درونی پلک و روی قسمت سفید چشم قرار دارد. هنگامی که رگ‌های کوچک لایه ملتحمه دچار التهاب شوند، بیشتر قابل‌مشاهده خواهند بود. این مسئله موجب می‌شود که سفیدی چشم، قرمز یا صورتی به نظر برسد.
چشم صورتی بیشتر مواقع بر اثر عفونت باکتریایی، ویروسی و حساسیت ایجاد می‌شود. نیمه‌بسته‌بودن کانال‌های اشکی کودکان نیز یکی از عوامل ایجادکننده این بیماری است. با اینکه التهاب ملتحمه عارضه‌ای ناخوشایند است، به‌ندرت روی بینایی اثر می‌گذارد. درمان این بیماری، ناراحتی و درد ناشی از آن را کاهش می‌دهد. چشم صورتی واگیردار است، پس تشخیص سریع و درمان این بیماری برای جلوگیری از گسترش آن ضروری است.
علائم چشم صورتی
علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- تغییر رنگ چشم به قرمز یا صورتی در یک یا هر دو چشم؛
- احساس سختی در یک یا هر دو چشم؛
- خارش، تحریک یا سوزش چشم‌ها؛
- ترشح مایعات شفاف و رقیق و افزایش ریزش اشک؛
- ترشحات سفید یا سبز غلیظ و رشته‌ای از چشم‌ها؛
- چسبیدن پلک‌ها به هم در صبحگاه؛
- التهاب پلک‌ها؛
- تاری دید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
عارضه‌های بینایی شدیدی وجود دارند که به قرمزی چشم منجر می‌شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث درد چشم، احساس وجود جسم خارجی در چشم، تاری دید و حساسیت به نور شوند. اگر این علائم را داشتید، سریع به پزشک مراجعه کنید.
افرادی که از لنز چشم استفاده می‌کنند، باید با شروع علائم چشم صورتی دیگر نباید از لنز استفاده کنند. اگر علائم پس از ۱۲ تا ۲۴ ساعت بهبود پیدا نکردند، بهتر است با پزشک خود درباره عفونت‌های چشمی شدیدتر مربوط به لنز صحبت کنید.
چه عواملی باعث ابتلا به چشم صورتی می‌شوند؟
- ویروس‌ها؛
- باکتری‌ها؛
- حساسیت؛
- ورود مواد شیمیایی به چشم؛
- وجود جسم خارجی در چشم؛
- مسدودبودن کانال اشکی نوزادان.
۱. التهاب ملتحمه ناشی از عفونت باکتریایی یا ویروسی
بیشتر مواقع این عارضه بر اثر آدنوویروس ایجاد می‌شود، اما می‌تواند به‌علت ویروس‌های هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال) یا واریسلا زوستر (varicella-zoster) نیز باشد. ابتلا به چشم صورتی در کرونا نیز ممکن است.
التهاب ملتحمه ویروسی و باکتریایی هر دو می‌توانند همراه علائم سرماخوردگی و سایر عفونت‌های تنفسی ظاهر شوند. همچنین استفاده از لنزهایی که خوب تمیز نشده باشند یا متعلق به شما نباشند نیز می‌تواند باعث التهاب ملتحمه باکتریایی شود.
هر دو نوع این عارضه بسیار واگیردار هستند. نوع ویروسی یا باکتریایی از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با ترشحات چشم فرد آلوده منتقل می‌شود. یک یا هر دو چشم ممکن است دچار آلودگی شوند.
۲. التهاب ملتحمه ناشی از حساسیت
در صورتی که حساسیت باعث التهاب ملتحمه شود، هر ۲ چشم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و ناشی از عامل حساسیت‌زایی مانند گرده گل خواهد بود. عامل حساسیت‌زا باعث ترشح مواد التهابی مانند هیستامین در لایه مخاطی چشم می‌شود و علائم حساسیت مانند چشم قرمز یا صورتی را ایجاد می‌کند.
همچنین ممکن است فرد مبتلا خارش شدید، ریزش اشک، التهاب چشم‌ها و عطسه و آبریزش بینی داشته باشد. بیشتر مواقع التهاب ملتحمه ناشی از حساسیت با قطره‌های چشمی ضدحساسیت بهبود می‌یابد.
۳. التهاب ملتحمه ناشی از تحریک
پاشیدن مواد شیمیایی یا ورود جسم خارجی به چشم نیز می‌توانند باعث چشم صورتی شود. گاهی اوقات ممکن است شستن و تمیزکردن چشم برای خارج‌کردن مواد شیمیایی و اجسام خارجی، باعث قرمزی و تحریک چشم شود. علائم این عارضه که شامل چشم‌های پر از اشک و ترشح مخاط می‌شود، پس از یک روز بدون مداخله از بین می‌رود.
اگر شست‌وشوی اولیه این علائم را برطرف نکند یا ماده شیمیایی سوزش‌آوری مانند قلیاب باشد، باید بلافاصله به پزشک یا متخصص چشم مراجعه کنید. ورود مواد شیمیایی به چشم می‌تواند باعث آسیب دائمی به آن شود. علائمی که از بین نمی‌روند نشان می‌دهند که جسمی خارجی در چشم خود دارید یا دچار خراش قرنیه یا پوشش چشم شده‌اید.
تشخیص
این عارضه معمولا بر اساس سابقه پزشکی بیمار و معاینه کامل چشم تشخیص داده می‌شود. آزمایش ترشحات چشم معمولا لازم نیست مگر در موارد خاصی که میزان غیرعادی ترشحات، چرک یا درگیری قرنیه وجود داشته باشد. فقط متخصص چشم می‌تواند دلیل چشم صورتی را تشخیص دهد، پس بهتر است به متخصص مراجعه کنید.
درمان چشم صورتی
درمان این عارضه بر اساس علت ابتلا، سابقه پزشکی بیمار و شرایط کلی چشم انتخاب می‌شود. درمان‌های احتمالی عبارت‌اند از:
- پماد یا قطره آنتی‌بیوتیک یا استروئید؛
- قطره چشمی یا قرص ضدویروس؛
- قطره چشمی ضدحساسیت؛
- اشک مصنوعی.
کاهش علائم
- برای کاهش درد و پاک‌کردن ترشحات چشم صورتی ویروسی یا باکتریایی، می‌توانید از کمپرس سرد یا گرم چشم استفاد کنید.
- برای پیشگیری از گسترش عفونت، برای هر چشم از پارچه‌ای جدا استفاد کنید و هر بار نیز از پارچه‌ای تمیز استفاده کنید.
- هنگام تمیزکردن ترشحات، چشم را از داخل به‌سمت خارج تمیز کنید.
پیشگیری
برای پیشگیری از گسترش این عارضه باید بهداشت را رعایت کنید، مثلا:
- به چشم‌هایتان دست نزنید؛
- دست‌هایتان را مرتب بشویید؛
- همیشه از لیف و حوله تمیز استفاده کنید؛
- حوله و لیف خود را با کسی به اشتراک نگذارید؛
- روبالشتی خود را زود به زود عوض کنید؛
- وسایل آرایشی و ابزار مراقبت از چشم خود را به اشتراک نگذارید.
پیشگیری از ابتلای نوزادان به چشم صورتی
چشمان نوزادان در معرض باکتر‌ی‌های طبیعی موجود در کانال رحمی مادر قرار می‌گیرند. این باکتری‌ها گاهی باعث ایجاد عفونت شدید در ملتحمه نوزاد می‌شوند. برای حفظ بینایی نوزاد، این عارضه باید سریع درمان شود. به همین دلیل است که بلافاصله پس از تولد، به چشم همه نوازادان پماد آنتی‌بیوتیک می‌زنند تا از التهاب ملتحمه پیشگیری کنند.
عوارض طولانی‌مدت چشم صورتی
این بیماری معمولا عارضه طولانی‌مدتی ندارد و به‌ندرت ممکن است قرنیه دچار التهاب مزمن شود و بینایی فرد دچار تغییرات دائمی شود. در صورت التیام‌نیافتن یا بدترشدن یک هفته بعد از درمان، باید با چشم‌پزشک تماس بگیرید.
