چرا ایران از آمریکا «بیانیه سیاسی» خواست

به گزارش سایت خبری پرسون، حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل نوشت: اولا اینکه تعدادی از دموکرات‌ها که هم‌حزبی جو بایدن هستند با بازگشت آمریکا به برجام مخالف هستند. همچنین اکثریت جمهوری‌خواهان هم مخالف بازگشت آمریکا به برجام هستند. بنابراین تعارض داخلی و تشتت آرا در آمریکا یک امر واقعی است.

وزیر خارجه ایران می‌داند صدور بیانیه سیاسی از جانب کنگره نمی‌تواند ضمانتی برای اجرای برجام ایجاد کند چون اصولاً مصوب کنگره را که قانون هم بوده، روسای جمهور آمریکا زیر پا گذاشتند. از جمله توافق موشک‌های میان‌برد با روسیه را دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۹ به آسانی زیر پا گذاشت و خارج شد، در حالیکه کنگره تصویب کرده بود. یا بوش پسر از پیمان موشک‌های کوتاه‌برد موسوم به ABM خارج شد. بنابراین پیمان‌هایی که مصوبه کنگره هم بوده از سوی روسای جمهور اجرا نشده است، چه رسد به بیانیه سیاسی.

وزیر خارجه ایران خواست به دنیا نشان دهد که آمریکایی‌ها چقدر در داخل مشتت هستند که کنگره حتی نمی‌تواند یک بیانیه سیاسی را در حمایت از دولت صادر کند و ثانیا نشان دهد که آمریکایی‌ها با زرنگی چگونه می‌خواهند از زیر تعهدات بین‌المللی فرار کنند. این یک رویه حقوقی است که دولت‌ها در چارچوب حاکمیت، توافق‌هایی که به دست می‌آید را محترم می‌شمارند و اجرا می‌کنند. حتی حکومت‌ها، رژیم‌ها تغییر می‌کنند آن توافق‌های قبلی را اجرا می‌کنند. ولی آمریکایی‌ها خود را تافته جدابافته از دنیا می‌دانند و زیر بار تعهدات نمی‌روند.

بنابراین پیشنهاد آقای امیرعبداللهیان از این دو جنبه مهم بوده است که اولا اختلافات داخلی را نشان دهند و دوما نشان دهند که آمریکایی‌ها تا چه حد زیاده‌خواهی می‌کنند که حتی حاضر نیستند به یک رویه شناخته‌شده بین‌المللی که تضامن دولت‌ها و حکومت‌ها نسبت به دولت قبلی خود است، متعهد باشند. از این جهت این موضوع مهم است وگرنه همه می‌دانند که بیانیه که سهل است حتی مصوبه کنگره را هم رئیس‌جمهور بعدی آمریکا می‌تواند زیر پا بگذارد. از تمام کارشناسان حقوق بین‌الملل بخواهید توافق یا پیمانی به شما نشان دهند که تضمین ابدی داشته باشد، اصلا چنین ضمانتی نمی‌تواند وجود داشته باشد.

در دوره‌ای که مخالفان برجام می‌خواستند از این توافق هسته‌ای انتقاد کنند، این موضوع را مرتب تکرار می‌کردند در حالی‌که خودشان هم می‌دانستند هیچ توافق بین‌المللی نیست که تضمین ابدی و مطمئن داشته باشد. ضمانت توافق‌ها، قراردادها و حتی پیمان‌ها تا زمانی است که طرف‌های امضاکننده به امضای خود متعهد هستند و زمانی که نخواهند، پس می‌گیرند. در دیوان بین‌المللی لاهه در سال ۱۳۹۸ آمریکا محکوم شد که تحریم‌های مربوط به داور و غذا را اعمال نکند اما پمپئو، وزیر خارجه وقت آمریکا به جای پذیرش حکم دیوان بین‌المللی لاهه، اعلام کرد که ما رسماً از پیمان مودت خارج می‌شویم، یعنی پیمانی که قبل از انقلاب بین ایران و آمریکا امضا شده بود و هر دو کشور به آن پایبند بود و حتی به آن در چندین دادگاه هم استناد کرده‌اند، به راحتی آمریکا اعلام کرد از آن خارج می‌شود.

یا صدام حسین که به راحتی در سال ۱۹۷۵ از پیمان الجزایر خارج شد، به راحتی هنگام سخنرانی در پارلمان این پیمان را جلوی چشم دنیا و دوربین‌ها پاره کرد و از آن خارج شد. برای اینکه ما تضمین بگیریم، یک راه دو بخشی در پیش داریم. اول اینکه در داخل کشور ما باید اقداماتی را انجام دهیم که اصولاً تحریم کم‌اثر یا بی‌اثر شود، اگر این کار را انجام دادیم، همین بهترین تضمین برای اجرا توافق با طرف مقابل است. وقتی تحریم اثر نداشته باشد آنها دیگر نمی‌توانند مدام از این ابزار استفاده کنند. یک‌زمان می‌خواستند ما را تحریم بنزین کنند اما چون ایران به خودکفایی رسید، آن‌ها هم دست برداشتند. این راه اول یعنی نگاه به درون است. راه دوم که همزمان می‌تواند هر دو باشد، این است که در توافق قید شود که اگر طرف مقابل به هر دلیلی تعهدات خود را انجام نداد، طرف مقابل اجازه دارد این اقدامات مشخص را انجام دهد.

باید چند اقدام مشخص قید شود و آن اقدامات باید به قدری مهم و تأثیرگذار باشند که طرف مقابل هر وقت هوس کرد از توافق خارج شود بداند که باید هزینه گزافی بپردازد. در برجام در مواد ۲۶ و ۳۶ این اقدامات آمده بود. منتقدان می‌گفتند ترتیباتی که در این مواد آمده است نمی‌تواند آنچنان بازدارنده باشد که طرف مقابل از توافق خارج نشود. چرا دوست عزیز! آن افراد متوجه بودند ولی دیگر زورشان بیشتر از این نمی‌رسید.

حال کسانی که زورشان می‌رسد بسم ا... ؛ در توافق باید ذکر شود که اگر هر کدام از طرف‌ها از برجام خارج شدند و به هر دلیلی تعهدات را اجرا نکردند طرف مقابل می‌تواند اقدامات مشخص ذیل را انجام دهد. این باید در متن قید شود. رسیدن به توافق را تقریبا قطعی می‌دانم، هر طرف واقعا به توافق نیاز دارند و شک ندارم که این توافق به دست خواهد آمد. اما درباره زمان آن و چگونگی آن نمی‌توانم چیزی بگوییم چون موضوع به قدری پیچیده و چندوجهی است که نمی‌توان درباره زمان آن چیزی گفت. ولی مطمئن هستم که به دست خواهد آمد. این توافق را با گذشتن از بخشی از خواسته‌های خود به یک نقطه مشترک می‌رسند و حاصل می‌شود.

توجه: مطالب مندرج در پرسون الزاما به منزله دیدگاه و موضع مسئولان این رسانه نیست. رسانه پرسون صرفا ماهیت و وظیفه اطلاع رسانی دارد.

منبع: آرمان ملی