به گزارش سایت خبری پرسون، آنچه علی صالح‌آبادی درباره رمزارز داخلی اعلام کرد به همین خبر محدود می‌شد و او هیچ توضیحی درباره چارچوب انتشار رمزارز ملی اعلام نکرد. کارشناسان معتقدند رمز ریال درواقع ارز دیجیتال بانک مرکزی ایران است که پول نقد الکترونیکی به‌شمار می‌رود و نسخه الکترونیکی اسکناس‌های رایج در ایران خواهد بود. ارزش آن نیز به ریال کاغذی سنتی موجود متصل می‌شود؛ البته کارت‌های نقدی یا اعتباری که بسیاری از مردم برای خریدهای روزانه از مغازه‌ها یا پرداخت‌های بانکی خود استفاده می‌کنند، نوعی پول دیجیتالی است اما تاکنون صدور این پول‌های دیجیتالی ازسوی بانک‌های تجاری و برپایه اعتبار الکترونیکی که بانک مرکزی به آن‌ها می‌داده، انجام می‌شده است؛ بنابراین رمز ریال که ازسوی کارت یا تلفن هوشمند و رایانه قابل استفاده خواهد بود؛ نسخه‌ای الکترونیکی از ریال است که برای نخستین‌بار این امکان را به اشخاص حقیقی و حقوقی می‌دهد که به‌طور مستقیم با افتتاح حساب در بانک مرکزی که نهادی امن‌تر از بانک‌های تجاری خصوصی است، در ازای واریزی و سپرده ریالی، ارز دیجیتال دریافت کنند.
ریال دیجیتال، مکمل پول نقد است و نه جایگزین آن و در کنار سایر ابزارهای پرداخت روزمره مانند کارت بانکی، اینترنت بانک و همراه بانک فعال خواهد شد و به افزایش سرعت مبادلات پولی کمک خواهد کرد. رمز ریال این امکان را خواهد داد که اصل و ذات پول به‌صورت الکترونیکی منتقل شود و نیاز به تسویه بین‌بانکی را رفع کند؛ بنابراین، تراکنش‌های مبتنی بر رمز ریال بلافاصله انجام می‌شود و دریافت و پرداخت وجوه در کسری از ثانیه ممکن خواهد شد. مطابق تاکید بانک مرکزی ایران، ریال دیجیتال برخلاف رمزارزهایی همچون بیت‌کوین قابل استخراج نخواهد بود و میزان عرضه آن ازسوی این بانک تنظیم خواهد شد. این در حالی است که رمزارزی همچون بیت‌کوین به میزان مشخصی قابل استخراج است و همین امر در کنار غیرمتمرکز آن، به این معنا که ازسوی هیچ نهاد پولی و غیرپولی تحت کنترل و نظارت نیست، یکی از ویژ‌گی‌های آن به شمار می‌رود.
اما با وجود کنترل عرضه رمز ریال ازسوی بانک مرکزی ایران، عرضه هیچ ارز منتشرشده‌ای ازسوی بانک‌های مرکزی، حتی ارز دیجیتالی، محدود نیست و مدام می‌تواند ازسوی نهاد منتشرکننده افزایش یابد. این در حالی است که بخشی از جذابیت رمزارزها گذشته از تضمین اصالت و امنیت آن‌ها برپایه زنجیره‌های بلوکی(بلاک‌چین) و الگوریتم‌های منحصربه‌فرد، محدودیت دائمی ظرفیت استخراج آن‌هاست؛ البته بانک مرکزی ایران اعلام کرده که از فناوری مشابه عرضه رمزارزها برای انتشار ریال دیجیتال استفاده خواهد کرد؛ اقدامی که می‌تواند برخی نگرانی‌های امنیتی مرسوم در سیستم پولی ایران را رفع کند.
تغییر کارکرد بانک‌ها
پیمان مولوی، فعال اقتصادی درباره ارز ریال می‌گوید: «از سال2005 بانک جهانی طرح ارز دیجیتال را مطرح کرده است. کشوری مثل چین پروژه یوان را آغاز کرده، اتحادیه اروپا به‌دنبال یوروی دیجیتال است و آمریکا هم برای دلار دیجیتال اقدام کرده است. منتها از همه این کشورها پیشرفته‌تر اقتصاد دیجیتال چین است که اقتصاد بسیار بزرگی دارد. در این موضوع بحث پلتفرم‌ها مطرح است. در چین با نرم‌افزار وی‌چت تمام کارهای انتقال‌های مالی و بسیاری از کارهای دیگر را می‌توان انجام داد. دولت چین به‌شدت دنبال گسترش ارز دیجیتال خودش است تا بتواند آن را جایگزین یوان کاغذی‌اش کند.»
این اقتصاددان درباره تغییر نقش کارکرد بانکداری با ورود ارز دیجیتال توضیح می‌دهد: «واسطه‌گری مالی وضعیتش تغییر خواهد کرد و یک نرم‌افزار می‌تواند جایگزین فعالیت بانک‌ها شود؛ البته در ایران باید خیلی وقت پیش وارد این حوزه می‌شدیم اما متاسفانه بانک‌ها در کارایی نخست‌شان مانده‌اند و نمی‌توانند به‌درستی کنترل تورم را انجام دهند.
بانک‌ها درگیر این بودند ارز 4200تومانی را پرداخت کنند یا نکنند. به‌هرحال باید گفت این ارز هیچ تفاوتی با ریالی که دست مردم است نمی‌کند.» او می‌افزاید: «رمز ریال دیجیتال، مکمل پول نقد است و نه جایگزین آن و در کنار سایر ابزارهای پرداخت روزمره مانند کارت بانکی، اینترنت بانک و همراه بانک فعال خواهد شد و به افزایش سرعت مبادلات پولی کمک خواهد کرد. چون رمز ریال این امکان را خواهد داد که اصل و ذات پول به‌صورت الکترونیکی منتقل شود و نیاز به تسویه بین‌بانکی را رفع کند؛ بنابراین، تراکنش‌های مبتنی بر رمز ریال بلافاصله انجام می‌شود و دریافت و پرداخت وجوه در کسری از ثانیه ممکن خواهد شد. مطابق تاکید بانک مرکزی ایران، رمز ریال دیجیتال برخلاف رمزارزهایی همچون بیت‌کوین قابل استخراج نخواهد بود و میزان عرضه آن ازسوی این بانک تنظیم خواهد شد.
این در حالی است که رمزارزی همچون بیت‌کوین به میزان مشخصی قابل استخراج است و همین امر در کنار غیرمتمرکز آن، به معنای اینکه ازسوی هیچ نهاد پولی و غیرپولی تحت کنترل و نظارت نیست، یکی از ویژ‌گی‌های آن به شمار می‌رود اما با وجود کنترل عرضه رمز ریال ازسوی بانک مرکزی ایران، عرضه هیچ ارز منتشرشده‌ای ازسوی بانک‌های مرکزی، حتی ارز دیجیتالی، محدود نیست و مدام می‌تواند ازسوی نهاد منتشرکننده افزایش یابد؛ البته بانک مرکزی ایران اعلام کرده که از فناوری مشابه عرضه رمزارزها برای انتشار ریال دیجیتال استفاده خواهد کرد؛ اقدامی که می‌تواند برخی نگرانی‌های امنیتی مرسوم در سیستم پولی ایران را رفع کند.»
انحصار در دست بانک مرکزی می‌ماند
اقدام بانک مرکزی ایران برای عرضه رمز ریال که یکی از اهداف آن بین‌المللی کردن ریال عنوان شده، در شرایطی است که بزرگ‌ترین بانک‌های مرکزی جهان ازجمله بانک مرکزی اروپا و ایالات‌متحده نیز خیز بلندی را برای انتشار پول‌های دیجیتالی آغاز کرده‌اند؛ خیزی که گذشته از تلاش برای روان‌سازی سیستم‌های پرداخت و رفع ضعف‌های گردش پول‌های سنتی، تحت تاثیر نگرانی روزافزون آن‌ها از گسترش بازار رمزارزها و مبادله بر پایه آن‌هاست. بانک‌های مرکزی نسبت‌به ازدست‌دادن کنترل نظام انتشار پول و مبادلات پولی با رواج رمرزارزها نگران هستند. چراکه گسترش اشکال مختلف مبادلات پولی که ازسوی هیچ نهاد مرکزی و عمومی نظارت نمی‌شود، می‌تواند کنترل بانک‌های مرکزی را بر عرضه پول، تورم و تامین ثبات اقتصادی را تضعیف کند که درواقع به معنای زیر سوال رفتن وظایف نهادی و ساختاری آن‌هاست. اما برخی کارشناسان این نگرانی را مطرح می‌کنند که وقوع یک بحران اقتصادی می‌تواند تقاضا برای نقد کردن ارزهای دیجیتالی را افزایش دهد؛ رخدادی که بانک‌های مرکزی درحال طراحی ابزارهایی برای مقابله با آن هستند.
مهران مهرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی هم دراین‌باره گفته است: رمز ریال یک رمزارز جهان‌روا مانند بیت‌کوین نیست، بدون پشتوانه نیست، استخراج نیاز ندارد، انتشار رمز ریال در انحصار بانک مرکزی است و سرمایه‌گذاری در این زمینه وجود ندارد. درحال‌حاضر ۹۰بانک مرکزی در دنیا پروژه‌ای رمز پول بانک مرکزی را تعریف و برخی از آن‌ها مقررات مربوط به آن را تصویب کرده‌اند. بعد از بررسی‌ها از سال۹۹ وارد فاز مقررات‌گذاری شده‌ایم. مردم می‌توانند به بانک مراجعه کنند و به‌ازای پولی که در بانک دارند رمز ریال دریافت کنند. سقف دریافت رمز ریال بسته به اینکه کیف پول تجاری یا غیرتجاری باشد متفاوت است. او افزود: رمزریال از ابعاد فنی، اقتصادی، نظارتی، ارزی، ریالی و به‌خصوص حقوقی مورد بررسی قرار گرفته است بعد از ابلاغ مصوبه رمزپول ملی به شورای پول و اعتبار، ظرف چند ماه آینده آن را به‌صورت آزمایشی اجرا خواهیم کرد. هفته گذشته، صالح‌آبادی، رییس کل بانک مرکزی از تصویب مقررات رمز پول ملی با نام «رمز ریال» خبر داده بود. به گفته او؛ رمز پول ملی شکل الکترونیک همان پولی است که ازسوی بانک مرکزی خلق و صادر می‌شود.
منبع: صبح نو
