فرش دستباف بعنوان یکی از کالاهای مهم ، صادراتی و نماد ملت ایران محسوب می‌گردد که در سطح بین‌الملل شناخته شده و مورد تایید همگان است. ایران در تولید فرش جهان سهم بسزایی دارد که همین تاثیر و اهمیت باعث پیشرفت و پیشروی ایران در صنعت فرشبافی شده است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با مسائل و نکات مهمی در خصوص فرش دستباف آشنا کنیم.
فرش دستباف چیست؟
یکی از مهمترین تجهیزات و کالاها که از گذشته تا کنون اهمیت ویژه‌ای در زندگی انسان داشته است ، فرش و محصولات نساجی می‌باشد ؛ زیرا استفاده از این وسایل در ایجاد حس آسایش و آرامش انسان کمک شایانی می‌کند. حال در این بین یکی از بی‌نظیرترین و پرطرفدارترین انواع فرش ، فرش‌های دستباف هستند که جزو محصولات کهن ایرانی نیز به شمار می‌روند. در اینجا سوالی که ممکن است برای خریداران پیش بیاید این است که فرش دستباف چیست؟ دقت داشته باشید که کلمه فرش یک عبارت عربی است که به معنی گسترده می‌باشد و به مواردی چون قالی و پلاس اطلاق می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت منظور از فرش دستباف ، زیراندازی می‌باشد که به وسیله دست از تار و پود بافته شده است که این امر طبیعتا موجب ایجاد طرح‌های بسیار زیبا بر روی آن می‌شود و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.
تاریخچه فرش دستباف
با توجه به تاریخچه کهنی که در تولید فرش و قالی دستباف ایرانی وجود دارد در حال حاضر می‌توان گفت محصول بافته شده به دست هنرمندان ایرانی جزو بهترین و زیباترین نوع فرش در دنیا است که این امر از نظر کارشناسان بین‌المللی فرش تایید شده است. اما با وجود آنکه در سال ۱۳۲۸ شمسی اولین فرش‌های گره‌دار به عنوان پوشش اسب و یا در چادر صحرانشینان مورد استفاده قرار گرفته است و سپس در تولید این محصول پیشرفت‌های زیادی حاصل شده پژوهشگران اعتقاد دارند که آغاز شکوفایی هنر فرشبافی در ایران به قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی بر می‌گردد.
در سال‌های گذشته با پیشرفت تکنولوژی در بسیاری از زمینه‌ها از جمله زمینه تولید فرش ، شاهد تغییر و تحولات بسیار عظیمی در تولید این محصول بودیم ؛ به طوری که در ابتدای تولید فرش به دست هنرمندان ایرانی ، نقش‌های بسیار ساده و طرح‌های آسانی روی این محصولات نساجی پیاده می‌شد اما با گذشت زمان تحول شگرفی در تولید این محصول به وجود آمد و این امر موجب تنوع بی‌نظیر در بازار فرش دستباف شد.
معرفی ویژگی‌های فرش دستباف
فرش‌های دستباف جزو محبوب‌ترین فرش‌ها و کف پوش‌های ایرانی هستند. شاید بخشی از این محبوبیت به طبیعی و دست ساز بودن آنها برگردد، ولی دلایل دیگری هم دارد که در ادامه آنها را می‌خوانیم:
- فرش دستباف از نظر ابعاد با فرش‌های ماشینی کاملاً متفاوت است، یعنی در ابعاد دلخواه بافته می‌شود.
- عمر و ماندگاری فرش دستباف نسبت به دیگر فرش‌ها بسیار بیشتر است.
- تنوع رنگ و طرح فرش دستباف بسیار زیاد است، زیرا الیاف طبیعی به کار رفته در فرش از پشم، ابریشم و پنبه است.
- شما با دیدن طرح و رنگ‌های متنوع فرش دستباف احساس آرامش روحی می‌کنید.
- در فصل زمستان گرم و در تابستان سرد و خنک میشوند.
- رنگ فرش دستباف در جهت خواب، تیره‌تر از رنگ فرش در خلاف جهت خواب آن است.
- جلوه فرش دستباف از دور زیبا و چشم نواز است.
- درخشان و منعطف بودن پرزهای فرش دستباف از دیگر ویژگی‌های بهترین فرش دستباف است.
معرفی بهترین شهرها برای خرید فرش دستباف
فرش های شهرهای مختلف، از نظر کیفیت، تنوع رنگ و ده ها فاکتور دیگر باهم تفاوت دارند. اما محصولات بعضی از شهرها واقعا مثال زدنی و درخور صادرات هستند که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:
- فرش دستباف تبریز
شهر تبریز از شهرهای بسیار مشهور ایران، و در تولید فرش دستباف زبانزد خاص و عام است. از گذشته تاکنون شهر تبریز به‌عنوان مهد تولید و توزیع انواع فرش‌های دستبافت در طرح و مدل‌های مختلف مشهور بوده است. ظرافت و دقت بسیار بالای فرش دستباف تبریز در کمترین فرش دستبافتی دیده می‌شود.
- فرش دستباف اصفهان
هنرمندان و بافندگان زیادی در شهر اصفهان وجود دارند که به بافندگی قالی و فرش دستباف می‌پردازند. اغلب فرش‌های دستباف اصفهان با طراحی ظریف، زیبا و هنرمندانه‌ای تولید میشوند.
- فرش دستباف کاشان
شهر کاشان به خاطر طراحی زیبا و کیفیت عالی فرش‌های دستباف، در ایران و جهان جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد. زیبایی و تنوع طرح و رنگ فرش دستبافت کاشان آن را به کالایی صادراتی مبدل کرده است.
- فرش دستباف کرمان
فرش‌های کرمان جزو فرش‌های طبیعت گرا هستند، بطوری که سراسر فرش از نقش و نگارهای ریز الهام گرفته از طبیعت با پرزهای بلندی پر شده است.
- فرش دستباف خراسان
شهر خراسان از بهترین شهرهای تولید فرش دستباف در ایران است، که به خاطر تنوع طرح و نقش شهرت فراوانی دارد. در نیشابور، کاشمر، قائنات، گنابادی سبزوار، بجنورد و بیرجند می توان طرح های بی تکرار پیدا کرد.
- فرش دستباف سلطان آباد
این نوع فرش دستباف به نام اراک هم شناخته می‌شود و برای دکوراسیون داخلی مدرن و اروپایی بسیار عالی است. این فرش ها مرغوبیت خاصی دارند و حتی صادرات هم می شوند.
- فرش دستباف قم
جدیدترین و بهترین فرش های دستباف در شهر قم بافته میشوند، فرش دستباف ابریشم قم توانسته با رنگ بندی خاص و طرح‌های ظریف و ابریشمی علاوه بر بازار ایران، به بازارهای جهانی هم راه پیدا کند.
- فرش دستباف نایین
از دیگر شهرهایی که در زمینه بافندگی فرش دستبافت مهارت خاصی دارد، شهر نایین است. هنر بافندگی فرش در شهر نایین مانند اصفهان و تبریز حرفه‌ای و هنرمندانه انجام می‌گیرد. به همین خاطر است که فرش نائین در بازارهای جهانی به زیبایی و کیفیت فوق العاده شهرت دارند. فرش نائین را به تنوع طرح و نقش‌های خارق العاده اش می‌شناسند. طرح های معروف نائین، طرح ترنج و لچک است.
