مزه، یکی از پنج حس بدن انسان است که ترکیبی از احساسات مختلف است. جوانه های چشایی بر روی زبان که مسئول ارسال سیگنال به مغز هستند. برای تشخیص درست مزه، از پارامترهایی مانند بو، بافت و دما هم کمک می گیرند. بنابراین عجیب نیست کسی که گرفتگی بینی دارد نمی تواند از طعم غذای مورد علاقه اش لذت واقعی را ببرد. چون بخش مهمی که در ایجاد آن طعم نقش داشته، دچار نقص شده است.
علت مزه فلز دهان در افراد مختلف چه می تواند باشد؟
این مزه ی آزاردهنده در دهان علل متعددی دارد که چنانچه در بخش سلامت نمناک خواهید خواند شامل:
داروها
اختلال در درک طعم و مزه عارضه جانبی متداولی از مصرف برخی داروها مانند:
- آنتی بیوتیک ها مانند کلاریترومایسین (بیاکسین) یا مترونیدازول (فلاجیل)
- دارو های فشار خون مانند کاپتوپریل ( کاپوتن)
- دارو های گلوکوم مانند متازولامید ( نپتازان)
- دارو های پوکی استخوان
- دارو های شیمی درمانی و پرتودرمانی
طبق گزارش انجمن سرطان، انواعی از شیمی درمانی و پرتودرمانی می توانند سبب ایجاد طعم فلز در دهان شوند که این عارضه جانبی را دهان شیمیایی نیز می نامند.
مطالعات نشان می دهد که مصرف برخی مکمل های ویتامین مانند ویتامین D و روی می توانند در جلوگیری از نابه هنجاری چشایی در افرادی که تحت شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار دارند کمک کند. این امر همچنین نشان می دهد که کمبود برخی ویتامین ها سبب ایجاد این مشکل خواهد شد.
مشکلات سینوسی
درک طعم و مزه با حس بویایی ارتباط تنگاتنگی دارد. هنگامی که حس بویایی از حالت طبیعی خارج شود می تواند در درک طعم و مزه نیز تداخل ایجاد کند. مشکلات سینوسی یک علت شایع طعم فلز در دهان می باشد که می تواند نتیجه یه سرماخوردگی های رایج، عفونت های سینوسی یا سایر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی باشد.
اختلالات سیستم عصبی مرکزی
سیستم عصبی مرکزی پیام هایی را به بدن ارسال می کند از جمله پیام هایی در مورد طعم و مزه که اختلال در این سیستم به دنبال سکته مغزی و فلج بِل میتواند سبب نابه هنجاری چشایی شود.
بارداری
برخی از خانم های باردار از احساس طعم فلز در دهان به خصوص در اوایل بارداری گزارش می دهند. علت آن نیز ناشناخته است اما برخی بر این باورند که این امر ناشی از تغییرات هورمونی است که در اوایل بارداری رخ می دهد. برخی دیگر نیز به افزایش حس بویایی که در این دوران شایع است اشاره کرده اند.
حساسیت غذایی
طعم فلز در دهان به عنوان علامتی از برخی حساسیت های غذایی شناخته شده است. اگر پس از خوردن غذا هایی چون صدف خوراکی و آجیل های درختی طعم نا به هنجاری را تجربه کردید ممکن است آلرژی غذایی داشته باشید. چنان چه حس می کنید به این نابه هنجاری مبتلا شده اید به پزشک مراجعه کنید.
جراحی گوش میانی و شیپور استاش
جراحی گوش میانی و شیپور استاش اغلب به دلیل عفونت های مزمن گوش یا التهاب گوش میانی انجام می شود. گاهی اوقات طناب صماخی گوش ساختاری نزدیک به گوش داخلی دارد که باعث کنترل طعم در دوسوم انتهایی زبان می شود، اگر این قسمت حین جراحی آسیب ببیند ممکن است که سبب نا به هنجاری چشایی شود.
مراقبت ضعیف از دهان و دندان
مراقبت نادرست از دهان و دندان نیز می تواند سبب نابه هنجاری چشایی شود. نظافت منظم دهان و دندان، استفاده از نخ دندان، پرکردن حفره های دندانی و درمان پوسیدگی ها خطر ابتلا به نابه هنجاری چشایی را کاهش می دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که طعم یا بوی فلز در نتیجه یک مشکل پزشکی زمینه‌ای شکل گرفته باشد، احتمالا با علائم دیگری نیز مواجه خواهید بود و باید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.
به عنوان مثال، بیماری لثه میتواند موجب خونریزی لثه شود، در شرایطی که بیماری‌های انحطاط عصبی با مشکلات حافظه یا اختلالات حرکتی همراه هستند.
اگر طعم فلز تنها علامتی است که با آن مواجهید و این شرایط با محرک‌های آشکار مانند داروها، بارداری یا ورزش پس از مصرف کربوهیدرات‌های کم مرتبط نیست، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین، احساس طعم و بوی فلز یکی از علائمی است که باید با دندانپزشک خود به اشتراک بگذارید. در شرایطی که دلیل این شرایط ممکن است خوش‌خیم باشد، در مواردی که یک شرایط زمینه‌ای جدی وجود دارد، بررسی دقیق بهترین گزینه است.
راه های درمان
درمان مزه فلز دهان با سرکه سیب
سرکه سیب محلولی طبیعی و غنی از مواد مغذی است که pH موجود در دهان را متعادل می کند. این ماده به قلیایی شدن و همچنین خنثی کردن محیط اسیدی موجود در دهان کمک کرده و از طعم فلز در دهان می کاهد. بعلاوه طعم ترش آن باعث تحریک بزاق شده که به نوبه خود شستشوی طعم فلز را تسهیل می کند. برای استفاده کافی است ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب خام را به یک لیوان آب اضافه کنید و ۲ بار در روز بنوشید و همچنین می توانید از آن برای سس سالاد یا ترشی استفاده کنید.
درمان مزه فلز دهان با جوش شیرین
جوش شیرین ترکیبی طبیعی است که به تنظیم pH کمک می کند بنابراین از عدم تعادل اسید و قلیایی در بدن جلوگیری می کند. از طرفی باعث می شود به از بین بردن اسید اضافی یا طعم فلزی موجود در دهان کمک کند. کافی است یک دوم قاشق چای خوری جوش شیرین را در یک لیوان آب گرم مخلوط کرده و از آن به عنوان دهان شویه و روزانه یکبار استفاده کنید. همچنین هنگام مسواک زدن می توانید مقدار کمی جوش شیرین را روی مسواک بپاشید تا میزان اسیدیته در دهان کاهش یابد.
درمان مزه فلز دهان با آب نمک
هنگامی که صحبت از حفظ بهداشت دهان و دندان می شود محلول شستشوی آب نمک نقش مهمی را ایفا می کند. نمک از کلرید سدیم تشکیل شده است و باعث کاهش رشد باکتری ها در دهان و همچنین کمک به خنثی سازی اسید ها خواهد شد. کافی است یک قاشق چای خوری نمک را به یک فنجان آب ولرم اضافه کنید. کاملاً هم بزنید تا نمک حل شود. با استفاده از این محلول روزانه ۲ یا ۳ بار و مخصوصاً قبل از خواب، دهان خود را بشویید.
درمان مزه فلز دهان با چای سبز
چنانچه طعم فلز در دهان مربوط به مشکلات گوارشی باشد چای سبز می تواند به معالجه آن کمک کند. این نوشیدنی سالم به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی به مبارزه با عفونت های باکتریایی و کنترل التهاب کمک می کند.
در حقیقت وجود کاتچین ها در چای سبز می تواند با طعم فلز موجود در دهان مقابله کند. کافی است یک قاشق چای خوری برگ چای سبز را درون یک فنجان آب داغ ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه روی آن را بپوشانید تا دم بکشد و سپس از صافی رد کرده و کمی عسل به آن اضافه کنید و بنوشید. روزی ۲ تا ۳ فنجان چای سبز بنوشید. همچنین می توانید عصاره چای سبز را به صورت مکمل با دوز ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم در روز مصرف کنید تا علائم طعم فلز در دهان فروکش کنند. با این وجود همیشه قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورتی داشته باشید.
درمان مزه فلز دهان با دارچین
دارچین می تواند با طعم ناخوشایند در دهان مقابله کند. چندین ترکیب و آنتی اکسیدان موجود در دارچین برای خلاص شدن از طعم فلزی موجود در دهان مفید هستند. بوی تند آن نیز در فعال شدن جوانه های چشایی نقش اساسی دارد. بعلاوه، دارچین به عنوان یک آنتی اسید طبیعی عمل و به دفع گاز معده کمک می کند.
برای تهیه خمیر آن یک قاشق چای خوری از پودر دارچین و عسل ارگانیک را با هم مخلوط کنید. خمیر را روی زبان خود بمالید و به مدت ۱۰ دقیقه صبر کنید. سپس دهانتان را کاملاً بشویید. این کار را دو بار در روز انجام دهید تا از شر طعم فلز در دهان خلاص شوید.
در روشی دیگر می توانید یک دوم قاشق چای خوری پودر دارچین را به یک فنجان آب اضافه کنید. آن را به جوش بیاورید و از صافی رد کنید، این محلول را ۲ یا ۳ بار در روز بنوشید و یا می توانید بعد از خوردن وعده غذایی یک تکه کوچک چوب دارچین را بجوید.
درمان مزه فلز دهان با روغن مالی
سموم اضافی در بدن یکی دیگر از دلایل مهم طعم فلز در دهان می باشد. روغن مالی یک تکنیک سنتی آیورودا است که می تواند به خلاص شدن از شر سموم و همچنین باکتری های بو در دهان کمک کند. کافی است صبح هنگامی که از خواب برخاستید یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را در دهان خود بریزید و آن را در کل دهان خود بچرخانید. این کار را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ادامه دهید تا روغن شیری رنگ شود سپس آن را بیرون ریخته و دهان خود را با آب بشویید.
درمان مزه فلز دهان با لیمو
برای مقابله با طعم ناخوشایند در دهان، لیمو یکی دیگر از داروهای خانگی عالی است. اسید سیتریک موجود در لیمو ترشح بزاق را تحریک می کند و به خلاصی از طعم فلز در دهان کمک و حتی برای حفظ سلامتی دهان با رشد باکتری ها نیز مبارزه خواهد کرد. کافی است آب نصف یک عدد لیمو را به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید. از آن برای شستشوی دهان خود روزانه ۲ یا ۳ بار استفاده کنید. همچنین می توانید لیمو ترش را بجوید یا آب آن را به سالادها یا سوپ اضافه کنید.
درمان مزه فلز دهان با نعناع
اگر سینوس و عفونت های تنفسی فوقانی دلیل طعم فلز در دهان هستند، می توانید با توجه به اثرات ضد باکتری طبیعی نعناع این مشکل را درمان کنید. نعناع مانع از رشد باکتری ها در دهان می شود، در نتیجه از بوی بد دهان پیشگیری می کند. کافی است از روغن نعناع استفاده کنید تا دستگاه گوارش را آرام و علائم ریفلاکس را کاهش دهد.
در روشی دیگر می توانید تعدادی از برگ های نعناع تازه خرد شده را به یک کاسه آب گرم اضافه کنید. روی آن را بپوشانید و به مدت یک ساعت صبرکنید پس از آن، از صافی رد کرده و یک لیوان از این محلول را در طول روز بنوشید یا این که ۵ تا ۶ برگ نعناع تازه ۲ یا ۳ بار در روز بجوید.
