اردغان خواستار شد؛
به گزارش سایت خبری پرسون، اگر بخواهیم برای این موضوع مثالی بیاوریم، سد کمال خان در ولایت نیمروز افغانستان است که حقابه هیرمند توسط دولت پیشین افغانستان نادیده گرفته شد و زمانی‌که جنجال‌ها در شبکه‌های اجتماعی نسبت به حق آبه رودخانه هیرمند در ایران بالا گرفت، معاون رئیس جمهور سابق افغانستان در پاسخ به یک توئیت اعتراضی کاربر ایران نوشت: «آب مفت نداریم» حتی اشرف غنی، رئیس جمهور سابق افغانستان، هنگام افتتاح این سد اعلام کرد: «ولایت نیمروز به انبار آب برای افغانستان و ایران تبدیل خواهد شد و آب افغانستان از این پس به ازای دریافت نفت روانه ایران می‌شود!.» نادیده گرفتن حقابه ایران فقط به شرق کشور محدود نمی‌شود و در غرب و جنوب نیز کشورهای ترکیه و بعضا عراق، نسبت به حقابه ایرانی با سدسازی‌های پی در پی در سکوت مسئولات و دستگاه دیپلماسی بی‌تفاوت بوده‌اند.
دراین شرایط یکی از پروژه‌های بزرگ سدسازی در خاورمیانه مربوط به کشور ترکیه است که قصد دارد قطب کشاورزی منطقه شود. به باور کارشناسان، سدسازی‌های عظیم ترکیه بر رودخانه‌های فرامرزی این کشور، محیط زیست و امنیت غذایی پنج کشور ایران، عراق، سوریه، آذربایجان و ارمنستان را به خطر انداخته است، بسیاری از کارشناسان حقوقی معتقدند که این اقدام دولت ترکیه برخلاف معاهدات بین المللی مختلفی نظیر «کنوانسیون 1997 آبراه‌های بین المللی» است و کشورهای تحت تاثیر از این روند، باید ضمن کنار گذاشتن اختلافات سیاسی، دولت ترکیه را مجبور کنند که به این کنوانسیون بپیوندد و حقوق آبی کشورهای دیگر را محترم بشمارد.
شتاب سیاسی سدسازی‌های ترکیه!
در این میان پروژه‌های گاپ (سدسازی روی سرچشمه های دجله و فرات) و داپ (سدسازی روی سرچشمه ارس) بیش از سایر سدسازی های ترکیه تاثیر مستقیمی روی امنیت غذایی و محیط زیست ایران می‌گذارند؛ به نحوی که پیش بینی می‌شود اگر سدسازی‌های ترکیه روی رودخانه ارس به اتمام برسد، کشاورزی در شمال غرب ایران با محدودیت‌های جدی مواجه خواهد شد و همچنین در سال‌های اخیر اهالی استان های غربی کشور با پدیده ریزگردها به عنوان یکی از تبعات این سدسازی ها دست و پنجه نرم می‌کنند.
در این میان پروژه «گاپ» مشهورترین پروژه سدسازی ترکیه برای ایرانیان است؛ پروژه‌ای شامل 22 سد در حال احداث یا تکمیل شده روی سرچشمه های دجله و فرات که از میان این سدها، سد تکمیل شده «ایلیسو» که با حجم مخزن 7میلیارد و 460 میلیون متر مکعب بر سرچشمه دجله ساخته شده، برای مردم ایران آشناتر است؛ چراکه ایرانیان سال هاست با تبعات زیست محیطی سد ایلیسو یعنی تبدیل شدن دشت‌های عراق به منشا بروز ریزگردها دست و پنجه نرم می‌کنند و بعد از تکمیل سایر سدهای پروژه «گاپ» نیز بی تردید تبعات زیست محیطی بیشتری متوجه مردم ایران و عراق خواهد شد. البته نباید از یاد برد که بخش زیادی از منشاهای ریزگردهای غربی ایران در داخل خاک خودمان قرار دارد.
توسعه کشاورزی با حقابه همسایگان
در این میان تورج فتحی، کارشناس آب و محیط زیست علت اصلی تمرکز ترکیه بر سدسازی روی رودخانه های فرامرزی این کشور را تلاش دولت ترکیه برای توسعه کشاورزی در داخل خاک خود با استفاده از منابع آبی فرامرزی دانست و تاکید کرد: «ترکیه در سال های اخیر با به‌کارگیری پیمانکاران اسرائیلی، در کنار سدسازی های عظیم خود، کانال کشی‌های زیادی هم انجام داده است تا بتواند کشاورزی را در این کشور توسعه دهد تا در دهه های اخیر هم امنیت غذایی این کشور تامین باشد و هم سایر کشورها به واردات محصولات غذایی از ترکیه وابسته شوند» وی افزود: تمرکز ترکیه بر سدسازی در حوضه های آبریز فرامرزی فقط بر سرچشمه های ارس و دجله و فرات محدود نمی شود و این کشور در تمام آب های فرامرزی داخل سرزمین خود پروژه های سدسازی زیادی را در دست اجرا دارد.
اما آنچه که بیشتر روی منابع آبی و اکوسیستم کشور ما اثر می‌گذارد، سدسازی‌های ترکیه روی سرچشمه‌های دجله و فرات و رودخانه ارس است. البته به گفته این کارشناس مدیریت منابع آبی، تاثیر سدسازی‌های ترکیه روی سرچشمه‌های دجله و فرات با تاثیر سدسازی این کشور در حوضه آبریز ارس متفاوت است؛ به نحوی که سدسازی‌های ترکیه در حوضه‌های آبریز دجله و فرات منجر به خشک شدن دشت‌های عراق و تبدیل آن به کانون‌های ریزگرد و همچنین کاهش حقابه تالاب هورالعظیم می‌شود، اما سدسازی‌های ترکیه روی سرچشمه‌های ارس، هم تاثیر اکولوژیکی مستقیمی بر دشت مغان می‌گذارد و هم بخش زیادی از کشاورزی استان‌های شمال غربی ایران را نابود می‌کند.
منبع: آرمان ملی
