همه چیز در مورد زخم معده

به گزارش سایت خبری پرسون، زخم معده یکی از بیماری‌هایی است که طی آن غشای داخلی معده دچار جراحت می‌شود. گرچه این بیماری می‌تواند افراد جوان را نیز درگیر کند، اما زخم معده در افراد بالای ۶۰ سال بسیار رایج است. همچنین این موضوع در مردان شایع‌تر از زنان است.

بیماری زخم معده چیست؟

زخم‌ معده بیماری دردناکی است که لذت غذا خوردن را از شما می‌گیرد و وقت و بی‌وقت با دردهای شدید و خفیف آزارتان می‌دهد. پزشکانی که در جستجوی عامل زخم معده بوده‌اند تا مدت‌ها تصور می‌کردند عواملی مثل مصرف غذاهای تند، استرس، سیگار کشیدن و عادت‌های تغذیه‌ای غلط و مصرف بعضی از داروها تنها دلایل زخم معده‌اند تا اینکه در سال ۱۹۸۲ دانشمندان نوعی باکتری را در مخاط معده کشف کردند و متوجه شدند که این باکتری در معده بسیاری از افراد وجود دارد. آنها این باکتری را «هلیکوباکتر پیلوری» نامیدند.

علت زخم ‌معده چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری متحرک و مارپیچ است و امروزه مهم‌ترین علت زخم‌ معده به شمار می‌آید. این باکتری اغلب در دوران کودکی و از طریق آب و غذا وارد بدن می‌شود و می‌تواند سال‌ها در دستگاه گوارش بماند. حدود دو‌ سوم جمعیت جهان این باکتری را در بدن خود دارند بدون این که دچار زخم معده شوند. در بعضی موارد این باکتری به لایه پوششی دستگاه گوارش آسیب می‌زند، قسمت‌های آسیب‌دیده در معرض اسید معده قرار می‌گیرند و به زخم تبدیل می‌شوند. در شرایطی که این زخم‌ها دیر درمان شوند، خونریزی، عفونت و التهاب در پی خواهند داشت.

علائم زخم معده

زخم معده نیز مانند هر بیماری دیگری با علائمی همراه است. شدت این علائم به شدت زخم بستگی دارد. شایع ترین علامت آن احساس سوزش یا درد در وسط شکم بین سینه و ناف است.

معمولا این درد هنگام خالی بودن معده شدیدتر است و می تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. سایر علائم معمول زخم معده عبارتند از:

• درد مبهم در معده
• کاهش وزن
• اجتناب از غذا خوردن به علت درد
• حالت تهوع یا استفراغ
• نفخ شکم
• سیری زودرس
• آروغ زدن یا ریفلاکس اسید
• سوزش سر دل
• دردی که پس از خوردن، نوشیدن یا مصرف آنتی اسیدها ممکن است بهبود یابد.
• کم خونی، که علائم آن شامل خستگی، تنگی نفس یا رنگ پریدگی پوست است
• مدفوع تیره و قیر مانند
• استفراغی که خونی است یا ظاهری مانند تفاله قهوه دارد.

زخم معده چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص و درمان زخم معده به علائم و شدت زخم بستگی دارد. برای تشخیص این بیماری پزشک معمولا سابقه پزشکی بیمار را به همراه علائم و سایر داروهای تجویز شده یا بدون نسخه بررسی می کند.

برای رد عفونت هلیکوباکترپیلوری، ممکن است آزمایش خون، مدفوع یا آزمایش تنفس انجام شود. در آزمایش تنفس، باید مقداری مایع شفاف بنوشید و در کیسه ای بازدم کنید. اگر هلیکوباکتر پیلوری وجود داشته باشد، نمونه تنفس حاوی مقادیر بالاتر از حد نرمال دی اکسید کربن خواهد بود.

اگر میخواهید در مورد دیالیز بخوانید کلیک کنید.

آزمایش‌ها و روش‌های دیگری که برای تشخیص زخم معده وجود دارد، شامل موارد زیر است:

بلع باریم

مقداری مایع سفید غلیظ (باریم) می نوشید که دستگاه گوارش فوقانی شما را می پوشاند و به پزشک کمک می کند معده و روده باریک را در عکس اشعه ایکس ببیند.

آندوسکوپی (EGD)

یک لوله نازک و سبک از طریق دهان وارد معده و قسمت اول روده باریک می شود. این آزمایش برای یافتن زخم، خونریزی و هر بافت غیر طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد.

بیوپسی آندوسکوپی

یک قطعه از بافت معده برداشته می شود تا بتوان آن را در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کرد.

درمان زخم معده

درمان بسته به‌علت زخم ایجاد شده در بیمار متفاوت خواهد بود. اغلب زخم‌هایی را که ایجاد می‌شود، می‌توان با درمان‌های ساده و ابتدایی درمان کرد، تنها در برخی از مواقع نادر نیاز به عمل جراحی خواهد بود.
درمان به‌موقع و سریع زخم معده بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که دچار خونریزی شده باشید، درمان فشرده‌ای برای شما در نظر می‌گیرند و در اغلب مواقع بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان خواهد داشت.

درمان غیر جراحی زخم معده

اگر زخم معده شما به‌دلیل باکتری هلیکو پیلوری ایجاد شده باشد، به آنتی بیوتیک و داروهای مهارکننده مانند پمپ پروتون (PPI) نیاز خواهید داشت. PPI، سلول‌های تولیدکننده اسید معده را مسدود خواهد کرد.
علاوه بر این روش درمان، پزشک ممکن است هر یک از موارد زیر را توصیه کند:

• مسدودکننده گیرنده‌های H2
• خودداری از استفاده از NASIDها
• آندوسکوپی
• پروبیوتیک
• مکمل بیسموت

علائم زخم معده ممکن است با درمان به سرعت بهبود یابد. اگر علائم ناشی از این بیماری در شما بهبود نیافته است، باید به مصرف داروهای تجویز شده ادامه دهید. این نکته جهت از بین بردن همه باکتری‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
عارضه جانبی که از داروها برای درمان زخم معده مشاهده می‌شود شامل موارد زیر است:

• حالت تهوع
• سرگیجه
• سردرد
• اسهال
• احساس درد در شکم

این عوارض در اغلب مواقع به‌صورت موقتی ایجاد می‌شود. اگر هر یک از این عارضه‌های جانبی منجر به ناراحتی شدید در شما ‌شود، باید در خصوص تغییر دارو با پزشک صحبت کنید.

درمان با جراحی

در موارد بسیار نادر، زخم معده اگر پیچیده باشد نیاز به جراحی دارد. در این مورد، زخم‌هایی به جراحی نیاز دارند که ویژگی‌های زیر را داشته باشند.

• عود می کنند
• بهبود نمی یابند
• خونریزی دارند
• موجب سوراخی معده می شوند
• مانع ورود غذا از معده به روده باریک می شود

تغییر شیوه زندگی و درمان خانگی زخم معده

شک نکنید! اگر علائم زخم معده دارید به پزشک متخصص داخلی گوارش مراجعه کنید. او پس از معاینه و شاید کارهای پاراکلینیکی دیگر ابتدا به تشخیص می‌رسد، سپس درمان مناسب را تجویز می‌نماید. در کنار درمان‌هایی که پزشک معالج تجویز کرده است، رعایت موارد زیر کمک می‌کند درد و علائم زخم معده زودتر بهبود یابد.

برای درمان زخم معده رژیم غذایی سالم داشته باشیم: در برنامه غذایی خود مقدار زیادی میوه (به‌خصوص میوه‌های دارای ویتامین‌های آ و ث)، سبزی و غلات سبوس‌دار بگنجانیم. اگر غذاهای سرشار از ویتامین نخوریم، ترمیم زخم معده به‌کندی پیش می‌رود.

خوردنی‌‌های دارای پروبیوتیک بیشتر بخوریم: مانند ماست پروبیوتیک، پنیر کمی مانده و قدیمی، کلم قرمز مانده در سرکه و نوشیدنی کفیر (نوعی نوشیدنی تخمیری حاصل از شیر).

غذاها و نوشیدنی‌های تشدیدکننده درد معده را حذف کنیم: باید بیشتر دقت کنیم. خوردن بعضی از غذاها ممکن است درد معده را تشدید کند. از خوردن این غذاها بپرهیزیم. این غذاها فهرست ثابتی ندارند و هر فردی باید غذاهایی که دردش را بیشتر می‌کنند خودش پیدا کند.

به تغییر داروی مسکن فکر کنیم: اگر برای یک درد ساده مدت زیادی است در حال مصرف یک داروی مسکن غیر نسخه‌ای هستیم، حتماً آن را با دکتر داروساز یا پزشک معالج مطرح کنیم. شاید تغییر دادن آن به یک داروی مسکن که روی معده تأثیر ندارد به روند درمان کمک زیادی بکند.

برای کمک به درمان زخم معده، استرس را کنترل کنیم: فشار روانی، درد زخم معده را بدتر می‌کند. منشأ استرس خود را بیابیم و اگر می‌توانیم از آن دوری کنیم. برخی استرس‌ها قابل‌اجتناب نیستند، اما می‌توانیم کاری کنیم که استرس کمتری به ما وارد شود یا تأثیر آن روی سلامت ما کمتر شود. انجام مرتب یک ورزش سبک مانند پیاده‌روی، نوشتن احساسات به‌طور کامل در یک دفتر خاطرات کاغذی یا دیجیتال و گذراندن وقت با دوستان خوب از بهترین راه‌ها برای کاهش تأثیر استرس محسوب می‌شوند.

از دود دخانیات دور باشیم: استعمال انواع دخانیات، حفاظت لایه داخلی معده را ضعیف می‌کند و بدین ترتیب، فرد، مستعد ابتلا به زخم معده می‌شود. استعمال دخانیات میزان تولید اسید معده را هم زیاد می‌کند.

از نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزیم: مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های الکلی باعث آسیب به لایه داخلی معده و روده می‌شود و تداوم آن می‌تواند به التهاب و خونریزی بیانجامد.

به‌اندازه کافی بخوابیم: خواب خوب بزرگ‌ترین کمک به دستگاه ایمنی بدن و راهی مؤثر برای کاهش تأثیر استرس به شمار می‌آید.