اصطلاح کیفوز را می‌توان به قوس طبیعی کمر نسبت داد درحالی‌که معمولاً از این واژه برای توصیف قوس غیرطبیعی کمر و در اصطلاح قوز، استفاده می‌شود. این عارضه‌ی ستون فقرات، معمولاً ستون فقرات ناحیه‌ی سینه و در برخی موارد گردن را درگیر می‌کند. قوز کمر و پشت (کیفوز) می‌تواند باعث کمردرد، خستگی مفرط عضلانی و گرفتگی‌های خفیف شود. در موارد حاد، این عارضه می‌تواند موجب درد سینه و اختلالات تنفسی شود. در ادامه علل و روش های درمان این بیماری را خواهیم گفت.
گوژپشتی یا قوز کمر چیست؟
کیفوز یا گوژپشتی یکی از مشکلات ستون فقرات است. در گوژپشتی ستون فقرات دچار انحنای بیش از حد معمول به سمت بیرون می‌شود. این مشکل معمولا در قسمت‌های بالایی ستون فقرات اتفاق می‌افتد. گوژپشتی ناشی از افزایش سن اغلب به دلیل ضعف در استخوان‌های ستون فقرات است که باعث فشرده‌شدن یا ترک‌خوردن آنها می‌شود. انواع دیگر گوژپشتی می‌تواند در نوزادان یا نوجوانان به‌دلیل ناهنجاری‌های ستون فقرات در طول زمان ظاهر شود.
گوژپشتی خفیف مشکلات کمی ایجاد می‌کند. منتها قوز شدید می‌تواند باعث درد و تغییر شکل ستون فقرات و به‌دنبال آن، بدشکل‌شدن اندام شود. درمان گوژپشتی به سن، علت و عوارض ناشی از آن دارد. بین ۲۰ تا ۴۰ درصد افراد مسن دچار گوژپشتی می‌شوند.
علل قوز کمر و پشت (کیفوز)
قوز کمر و پشت (کیفوز) وضعیتی به دلیل حالت نامناسب بدن ایجاد می‌شود.
بااین‌حال، علل قوز کمر و پشت (کیفوز) نوع دوم یا کیفوز ساختاری، پیچیده‌ترند. بیماری‌ها و شکستگی‌ها می‌توانند به مهره‌های کمر شما آسیب رسانده و باعث فشرده شدن آنها بر روی یکدیگر و درنتیجه خم شدن بیش‌ازحد ستون فقرات شوند. برخی از بیماری‌ها و اختلالات مرتبط با قوز کمر و پشت (کیفوز) عبارت‌اند از:
- تومور
- بیماری اسپینا بیفیدا
- دیستروفی عضلانی
- اختلالات بافت پیوندی
- آرتروز
عارضه‌های تخریب‌گر. از شایع‌ترین عارضه‌های تخریب‌گر که می‌توانند باعث ایجاد قوز کمر و پشت (کیفوز) نوع دوم شوند، موارد زیر به چشم می‌خورند:
- آرتروز
- خراب شدن دیسک‌های بین مهره‌ای
- پوکی استخوان
- آسیب. اگر در یک سانحه مانند تصادف رانندگی، زمین خوردن، سانحه‌ی ورزشی و غیره دچار آسیب به مهره‌های کمر و یا بافت‌های نرم اطراف آن شوید، ممکن است این آسیب‌ها منجر به ایجاد قوز کمر و پشت (کیفوز) نوع دوم شوند.
- شکستگی در عناصر پشتی
- پارگی رباط‌های پشتی
- از دست دادن حمایت عضله‌ها
- شکستگی در اثر فشار
اگر میخواهید در مورد بیماری دیالیز بخوانید کلیک کنید.
علائم قوز کمر و پشت (کیفوز)
ساده‌ترین نشانه برای تشخیص قوز کمر و پشت (کیفوز)، گردی پشت می‌باشد. قوس بیش‌ازحد در ستون فقرات ناحیه‌ی سینه، باعث جلو رفتن سر و گردن می‌شود. علاوه بر داشتن گردی در کمر، علائم زیر نیز ممکن است دیده شوند:
- کمردرد متوسط تا شدید
- احساس درد به هنگام حرکت دادن کمر
- خستگی مفرط
- حساسیت نسبت به لمس و گرفتگی ستون فقرات
- جلو رفتگی بیش‌ازحد سر
- احساس درد در سینه و مشکلات تنفسی (در موارد حاد)
- تفاوت در ارتفاع شانه‌ها
- سفت شدن عضلات همسترینگ (در پشت ران‌ها)
آیا قوز و کیفوز پشت قابل درمان است؟
بله قوز و کیفوز کمر و پشت با روشهای ورزش درمانی،بریس و در موارد شدید جراحی قابل درمان است.کیفوز یا قوز به گردتر شدن و خمیدگی ستون فقرات اطلاق می شود.معمولا توصیه می شود ابتدا از ورزش درمانی و روش های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی و در موارد ضروری از قوزبند و بریس های مخصوص استفاده شود.در مواردی که پزشک بعد از معاینه و تصویربرداری متوجه نیاز به جراحی باشد بیمار به جراحی ارجاع می گردد.
راه‌های پیشگیری از قوز کمر
برای پیشگیری از قوز کمر باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. بعضی از نکاتی که در ادامه عنوان می‌کنیم می‌توانند در آینده در کاهش احتمال ایجاد قوز کمر نقش داشته باشند.
سیگار نکشید
سیگارکشیدن یک عامل خطر برای پوکی استخوان است. نیکوتین موجود در تنباکو تولید سلول‌های استخوانی را کند می‌کند. از مضرات سیگارکشیدن تأثیر منفی آن بر جذب کلسیم است. سیگار تولید کورتیزول را تحریک می‌کند که باعث شکسته‌شدن استخوان‌ها می‌شود. بررسی‌ها نشان داده است ۱ سال پس از ترک سیگار، تراکم استخوان به میزان قابل‌توجهی بهبود می‌یابد.
رژیم غذایی سالم داشته باشید
رژیم غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین‌ها باعث قوی‌شدن استخوان‌ها می‌شود. همچنین، باید مصرف نوشابه را قطع کنید یا به حداقل برسانید. نوشابه‌ها حاوی ماده‌ای به‌نام اسید فسفریک‌اند که بر تراکم مواد معدنی استخوان تأثیر می‌گذارد. اسید فسفریک تمایل دارد که کلسیم را از استخوان‌ها خارج کند. علاوه بر این، کافئین موجود در نوشابه با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان مرتبط است.
مصرف الکل را قطع کنید
مصرف الکل بر استخوان‌ها تأثیر منفی می‌گذارد و جذب ویتامین D از روده را مختل می‌کند که باعث عدم جذب کلسیم می‌شود. همچنین، الکل تولید استروژن و تستوسترون را کاهش می‌دهد. هر دوی این هورمون‌ها به توانایی ساخت سلول‌های استخوانی کمک می‌کنند.
پوکی استخوان را درمان کنید
می‌توانید با مصرف منظم کلسیم، پوکی استخوان را به تأخیر بیندازید. میزان کلسیم موردنیاز برای زنان ۵۰ساله و جوان‌تر و برای مردان ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز است. در زنان بالای ۵۰ سال، ۱۲۰۰ میلی‌گرم موردنیاز است. با افزایش سن، تراکم استخوان کاهش می‌یابد. بدون اثر استخوان‌سازی استروژن، این کاهش بسیار بیشتر می‌شود. همراه با کلسیم به‌اندازه‌ی کافی ویتامین دی هم مصرف کنید.
ورزش کنید
تمرین با وزنه و کششی برای انعطاف‌پذیری بدن اهمیت دارند. این تمرین‌ها به حفظ مفاصل، رباط‌ها و بافت‌های همبند کمک می‌کنند. تمرین‌هایی که با وزن بدن انجام می‌شوند نیز باعث استحکام استخوان‌ها می‌شوند.
وضعیت اندامی خود را زود اصلاح کنید
اگرچه ممکن است این توصیه ساده به نظر برسد، تعداد کمی از ما به آن فکر می‌کنیم. شانه‌های خود را عقب بکشید و صاف بنشینید. صاف بایستید. مراقب وضعیت اندامی خود یعنی شکل ستون فقرات باشید. هر زمان که انحرافی در شکل ستون فقرات خود مشاهده کردید، زودتر برای اصلاح آن اقدام کنید.