به گزارش سایت خبری پرسون، حسن دانایی‌فر سفیر سابق ایران در عراق نوشت: استدلال این بود که عراق نسبت به آثار پیرامونی خود اثرپذیر است و با استفاده از این فرصت و با کاهش تنش‌ها و چالش‌ها در میان همسایگان می‌تواند آثار این تنش‌ها را درون کشور خود کاهش دهد. این نخستین گمانه‌ای بود که در مورد انگیزه عراق از برگزاری نشست بغداد مطرح شد و اتفاقا بسیاری از رسانه‌ها هم آن را به عنوان هدف اصلی نشست برداشت کردند و به گمانه‌زنی‌هایی در مورد احتمال گفت‌وگوی ایران و عربستان در حاشیه نشست دامن زدند. اما این تنها انگیزه یا هدفی نبود که رسانه‌ها و سیاستمداران در مورد برگزاری این نشست مطرح شد. انگیزه دومی که مطرح شد، عنوان «نشست امنیتی بغداد» بود. در طول هفته‌های اخیر عبارت نشست امنیتی بیشتر روی زبان‌ها جاری شد. مفهوم نشست امنیتی به معنای آن بود که مشکل امنیتی قریب‌الوقوعی در پیش روی عراق قرار دارد و بغداد قصد دارد از کشورهای پیرامونی برای پیشگیری و کنترل چنین بحران امنیتی کمک بگیرد، به خصوص در شرایطی که در آستانه خروج نظامیان امریکایی از این کشور قرار گرفته است.
هدف سومی که در طول این مدت در مورد آن صحبت شد، این بود که عراق قصد دارد نقش جدیدی را در جهان عرب و در منطقه غرب آسیا برای خود تعریف کند و به عنوان یک هاب دیپلماتیک برای همکاری‌های کشورهای عربی تبدیل شود و اتحادهای تازه‌ای را در غرب آسیا تعریف کند. در طول هفته‌های گذشته شاهد سفر رییس‌جمهور مصر و پادشاه اردن به بغداد و دیدار آنها با نخست‌وزیر عراق بودیم که یادآور نشست‌هایی بود که میان پادشاه وقت اردن، رییس‌جمهور وقت مصر و رییس‌جمهور وقت عراق در دهه ۱۹۸۰ برگزار می‌شد.
اما تحلیلگران انگیزه چهارمی هم در مورد برگزاری این نشست مطرح کرده‌اند. اینکه به هر حال این نشست می‌تواند مخاطبان داخلی داشته باشد. به هر حال چند هفته به انتخابات عراق باقی نمانده است و برگزاری نشستی در چنین سطحی می‌تواند در افکار عمومی عراق اثرگذار باشد و باعث تاثیرگذاری بر شکل برگزاری و نتیجه انتخابات پیش روی عراق در مهر ماه سال جاری شود. از یک طرف چنین اقداماتی که ابعاد بزرگی دارند، نوعی امید در سطح جامعه ایجاد می‌کند و می‌تواند در میزان مشارکت مردم در انتخابات اثرگذار باشد. از طرف دیگر این اقدامات می‌تواند کمک کند تا حمایت از جریان‌های خاص یا افراد خاصی را برای انتخابات بین رای‌دهندگان افزایش دهد.
در نتیجه ۴ تحلیل، تصور و گفتمان در مورد این نشست وجود دارد؛ اما نهایتا نکته مهم این است که چه مکانیسم عملی درون این نشست تعبیه شده است که بتواند به اهداف موردنظرش برسد. صرفا دور هم جمع شدن و باهم بودن آن هم در سطوح نامتجانس از سطح پادشاه گرفته تا سطح سفیر آیا می‌تواند اثرگذار باشد؟ آیا مکانیسمی برای استمرار همکاری و پیگیری نتایج این نشست تعریف شده است؟ در این مورد جای تامل و بحث وجود دارد و ارزیابی من این است که این نشست نمی‌تواند خواسته‌هایش را به دست بیاورد. دلایل مختلفی هم برای این امر وجود دارد، یکی از اصلی‌ترین آن این است که اهداف صریحی برای این نشست تعریف نشده است و مکانیسم‌های روشنی برای رسیدن به این اهداف مشخص نکرده‌اند. به علاوه اینکه تناسب چندانی در میزان مشارکت کشورهای مختلف در این نشست وجود نداشت و از پادشاه تا سفیر، کشورهای مختلف بنا به سلیقه خودشان فردی را به نشست اعزام کرده بودند.
البته جمهوری اسلامی ایران، با حسن نیت و خوش‌بینی در سطح وزیر خارجه شرکت کرده است و نخستین سفر خارجه وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در دومین روز کاری‌اش در این مقام، نشان از میزان احترام و اهمیتی داشت که جمهوری اسلامی ایران برای همسایه غربی خود قائل است. ایران مکررا تمایل خود را به کمک به حفظ امنیت و ثبات و توسعه عراق اعلام کرده است و امیدوار است چه از طریق این نشست و چه از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه و چندجانبه دیگری که میان دو کشور و در منطقه برقرار می‌شود، شرایط برای بهبود وضعیت امنیتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در عراق فراهم شود.
ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا جمهوری اسلامی ایران در این نشست در سطح رییس‌جمهور شرکت نکرد. مساله تناسب در روابط بین‌الملل مساله مهمی است و نمی‌توان این موضوع را به‌طور کل نادیده گرفت. سطح مشارکت عربستان سعودی و ترکیه در این نشست علامت‌های معناداری است. نباید فراموش کنیم که دولت ایالات متحده امریکا و جمهوری فدراتیو روسیه هم به این اجلاس دعوت شده بودند و در سطح سفیر مشارکت کردند. اثرگذاری و جایگاه جمهوری اسلامی ایران و جایگاه وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، جایگاه معناداری است. کشورهای فرامنطقه‌ای هم می‌توانستند در سطوح بالاتری شرکت کنند که اغلب تصمیم گرفتند در سطح بالا مشارکت نکنند. به اضافه اینها باید توجه داشته باشیم که سطح مشارکت ما در این نشست، با اهداف این نشست هم باید تناسب داشته باشد.
فروض مختلفی در ابتدای این نوشته در مورد اهداف و انگیزه‌های برگزاری این نشست و کارایی این نشست برای رسیدن به اهدافش مطرح شد. حضور ما در این نشست نه تنها براساس اصل تناسب مشارکت‌کنندگان، بلکه باید مبتنی بر اثرگذاری و کارایی نشست هم تعریف شود. نشستن و دور هم جمع شدن به تنهایی فایده‌ای ندارد. سران کشورهای جهان، سالانه یک‌بار در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گرد‌هم جمع می‌شوند، اما چه نتیجه‌ای از این نشست حاصل می‌شود؟
ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران، بر امنیت عراق تاکید داریم، بر همکاری و تعامل اقتصادی با عراق تاکید داریم و بر توسعه همکاری‌ها و روابط با بقیه کشورهای پیرامون خودمان و عراق در منطقه نیز اصرار داریم. سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان در این نشست هم بیانگر همین عزم و اراده جدی کشورمان برای کمک به امنیت، توسعه و ثبات عراق و بهبود روابط با همسایگان بود.
توجه: مطلب مندرج صرفا دیدگاه نویسنده است و رسانه پرسون در قبال آن هیچ موضعی ندارد.
منبع: اعتماد
335445
