پیش بینی مشکلات خوزستان از دیروز تا واقعیت خشکسالی امروزش

به گزارش سایت خبری پرسون، لازم است دانسته های جغرافی مان را تکانی دهیم. تا درک بهتری از مشکلات امروز خوزستان داشته باشیم. تا بدانیم خوزستان منطقه فقیری از نظر منابع آبی نبوده است.

بزرگترین جلگه ایران نامش چیست؟ جلگه خوزستان. این جلگه بیش از نیمی از خود استان خوزستان را در برمی گیرد و شرق استان های بوشهر و کهکیلویه و بویر احمد. این جلگه از دامنه ها وکوهپایه های زاگرس شروع می شود و تا سواحل جنوبی کشورمان، یعنی سواحل خلیج فارس و اروندرود ادامه می یابد. جلگه خوزستان فقط به همین نقاط بسنده نکرده و از آذربایجان غربی تا سیستان و بلوچستان گسترده شده است.

رودهای پر آب کرخه، دز، زهره، جراحی و تنها رود پر آب و قابل کشتیرانی ایران یعنی کارون که از ارتفاعات زاگرس سرچشمه می‌گیرند، در این جلگه واقع شده و همة آن‌ها در نهایت به سوی خلیج‌ فارس سرازیر می‌شوند.

استان خوزستان که بخشی از این جلگه پهناور است امروز با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند. نام خوزستان که برای ایرانی ها با نام وطن و شهادت و دفاع از ناموس گره خورده است، مشکلات زیست محیطی اش به سبب پروژه های ناکارامد و زمانبر، شدت یافته است و امروز خوزستان از نظر منابع آبی در فقر شدید به سر می برد که هم خود منطقه وهم کشورهای همسایه خود را تحت الشعاع قرار می دهد. یادمان باشد وقتی خوزستان آب ندارد یعنی ایران آب ندارد.

این روزها کم آبی اصفهان را هم شنیده اید. چند روزیست که آب زاینده رود جاری شده است و کشاورزان و مردم به هیاهو و پایکوبی مشغولند. اما این شادی عمر بلندی نخواهد داشت. علتش هم روشن است وکشاورزان اصفهانی دوباره مشکل کم آبی را حس خواهند کرد. هرچند که مشکل کم آبی اصفهان با جاری شدن رودخانه زاینده رود برای مدت کوتاهی حل نخواهد شد. اما این امیدی است که آنها را از دارایی شان مطمئن خواهد کرد. مشکل اصلی همچنان پابرجاست. نام چهارمحال و بختیاری هم بارها در خبرهای مربوط به کم آبی برده شده است. یزد چطور؟ نامش را نشنیده اید؟

این مناطق وسعت زیادی دارند، اعظم آب کشاورزی و شرب خود را از جنوب و خوزستان تامین می کنند.

کشت نیشکر در جنوب و جنوب غربی ایران و برنج در اصفهان از اشتباهات مدیریتی است که هیچگاه رفع نشده است. خوزستانی که آب ندارد باید در تابستان بیشترین منابعش را برای نیشکر صرف کند! اصفهانی که آبش از خوزستان می آید و وامدار خوزستان است آبش را برای کشت برنج غرقابی صرف می کند و متاسفانه پروژه های سدسازی که دیروز برای داشتن منابع آبی با هزینه های گزاف بنا شده بود امروز فقط دلیلی برای بخار شدن بیشتر آب و خشکی رودخانه ها و منابع زیرزمینیمان شده است.

گذشته از مسئله حوزه صنعت که صنایع سنگین کشورمان، آب موردنیاز خود را از خوزستان می گیرند (صنایع سنگین به دلیل امنیت در مناطق مرکزی تری نسبت به خوزستان واقع شده اند اما به دلیل نیاز آب مورد نیازشان از منطقه جنوب گرفته می شودمثل فولاد مبارکه اصفهان).

خوزستان آب ندارد؟

این جمله برای هموطنان ساکن در غرب یا شمال کشور یک معنی را می دهد ولی برای خوزستانی ها معنای دیگری. شاید فکرکنید ایران مشکل کم آبی اش شدت گرفته است. اما منطقه جنوب و جنوب شرقی و جنوب غربی کشور مخصوصا خوزستان، همیشه بحران کم آبی را در دهه های گذشته کمو بیش داشته است. مشکلاتی که روز به روز بیشتر شدند وآنقدر پیش رفت که به خشک شدن تالاب ها و کم آب شدن رودخانه ها و حاد شدن مشکلات زیست بومی منطقه گردید آنچنان که در کوهی از مشکلات طبیعی که به دست بشر ایجاد شده بود احاطه شده است.

این مشکلات برای اقوامی که با کشاورزی و دامداری گذران معاش می کنند پر از گرفتاریهای علی الحده ایست که زندگیکردن در مناطق خشک وگرم خوزستان را طاقت فرسا می کند. آنچه باعث هویت هموطنانمان در این خطه از خاک ایران شده است در حال از دست رفتن است.

این مشکل امروز یا امسال خوزستان نیست. پیش بینی مشکل کم آبی در خوزستان آنقدر واضح بوده است که مسئولان همیشه در حال بحث وبررسی و راهکارهای مختلف بوده اند. سازمان آب و برق استان خوزستان مسوولیت بهره‌برداری و حفاظت از حدود یک‌ سوم منابع آب سطحی جاری کشور و منابع غنی آب زیر زمینی در این استان را بر عهده دارد. یک سوم از آب کل کشور. زیرا که بزرگترین رودخانه های ایران را در جلگه خوزستان زیر پوشش دارد.

جالب است بدانید که با بالا گرفتن بحران کم آبی در خوزستان، کشور همسایه مان عراق هم، به فکر غرامت ومشکلات محیط زیستی اش ازجانب ایران افتاده است. «غانم العابد»، تحلیل‌گر عراقی در نشریه «الاستقلال» تأکید دارد که «ایران از لحاظ اقتصادی، از مجرای عراق نفس می‌کشد»، وی مدعی شده است که «اگر این مجرا نبود، آن‌ها سال‌ها قبل شرایط آمریکا را پذیرفته بودند»

برخی تحلیل‌گران عراقی معتقدند که در سطح سیاسی، عراق می‌تواند با اتکا به کشورهای حاشیه خلیج فارس، اتحادیه عرب و شورای امنیت ایران را تحت فشار قرار دهد.

«نبراس الکاظمی»، تحلیل‌گر عراقی ضمن اشاره به اینکه طبق قوانین بین‌المللی کشورهای بالادست حق قطع آب به کشورهای پایین دست را ندارند، ایران را متهم کرده است که «با عراق به عنوان یک کشور واقعی برخورد نمی‌کند».

بر اساس یادداشت روزنامه الاستقلال، یک پژوهش جدید در حوزه موضوعات استراتژیک عراق ضمن اشاره به اهمیت آب در روابط بین کشورها، این احتمال را مطرح کرده است که آب بالقوه می‌تواند سبب تغییر در نقشه کنونی کشورها شود.

این پژوهش ایران و ترکیه را به عنوان کشورهای بالادست عراق به اتخاذ سیاست‌هایی که اهداف سیاسی و امنیتی را دنبال می‌کند، متهم کرده است.

مطابق نتایج این پژوهش، تهران و آنکارا با اجرای پروژه‌های سد سازی و انحراف و قطع مسیر رودخانه‌ها، عراق را نظر منابع آب در تنگنا قرار داده‌اند.

اما آنچه مشخص است ایران هم همچون هر کشور دیگری ابتدا باید مشکلات محیط زیستی خود را حل و به شرایط قابل قبولی برساند تا بتواند به تعهداتش نسبت به کشورهای همسایه اش عمل نماید. هرچند که بسیاری در تلاشند تا مشکلات اجتماعی خوزستانی ها را به مشکلات سیاسی گره بزنند اما دلاوران خوزستانی بارها اعلام کرده اند که «ما فقط آب می خواهیم». جمله ای دردناک که باید هرچه زودتر به گوش آنها که می توانند کاری بکنند برسد.