واژه‌ها و اصلاحات فرنگی در مناظره/ از سوپرمن و اسکوتر تا سندروم و فالوئر

به گزارش سایت خبری پرسون، سروش بامداد نوشت: در جریان اولین مناظرۀ انتخابات ریاست جمهوری 1400 که غروب 15 خرداد از سیما پخش شد هر هفت نامزد چند واژه و اصطلاح فرنگی و غیر پارسی را هم به کار بردند که هر چند برخی رایج شده اما بد نیست بر آنها درنگ کنیم:

1. سندروم؛ محسن مهرعلیزاده تعبیر «سندورم پست بی‌قرار» را برای ابراهیم رییسی و در طعنه ای آشکار به تمایل به ترک منصب و موقعیت قبلی به قصد به دست آوردن جایگاهی بالاتر به کار برد. هر چند این تعبیر یادآور سریال طنز «پایتخت» با «سندروم دست بی قرار» است و با تأکید بر این که مراد او جنبۀ طعنه آمیز قضیه بوده خالی از لطف نیست که اشاره شود «سندروم» اصطلاحی است که در پزشکی و روانپزشکی به کار می رود و مراد از آن نشانه های یک اختلال است. برابرِ پارسیِ «سندروم»، «نشانگان» است.

2. سوپر‌من؛ عبدالناصر همتی با ستایش ابراهیم رییسی به خاطر رفع پلمب از واحدهای تولیدی که با احکام قضایی و به خاطر بدهی بانکی تعطیل شده گفت: اقدام خوبی است ولی چرا 20:30 به این بهانه از شما «سوپرمن» تصویر می کند؟

سوپر من یک شخصیت خیالی است که اول بار در داستان های آمریکایی خلق شد و مراد از آن اَبَر قهرمان است ولی بیشتر برای قهرمانانی به کار می رود که به عالم تخیل تعلق دارند نه در دنیای واقع. معادل پارسی آن «مرد پولادین» جا نیفتاد و چون اَبَر انسان نیچه بار فلسفی و ابرمرد هم تعبیری بسیار ستایش آمیز است همین سوپرمن رواج یافت.

همتی برای علیرضا زاکانی هم تعبیر «سوپر پوششی» را به کار برد. در زبان فارسی کلمۀ «سوپر» را به واژه های مختلف اضافه می‌کنیم تا به آنها شدت دهیم!

3. اف. ای. تی. اف؛ دربارۀ «اف. ای.تی.اف» که همتی و جلیلی بر سر آن جدل کردند نیز اگرچه در این دو سه ساله بسیار گفته شده ولی در واقع یک «سرواژه» است یعنی حروف آغازین 4 کلمه: گروه ویژۀ اقدام مالی البته در مقابله با پول شویی و اگر قرار بود به فارسی برگردانده شود «گوام» مناسب بود. هر چند به جای آن «فاتف» هم گفته می‌شود.

گروه ویژه اقدام مالی (در پول شویی) یا به اختصار اف ای تی افف یک نهاد بین دولتی است که هم زمان با فروپاشی اتحاد شوروی و با ابتکار 7 کشور صنعتی ایجاد شد تا بر جریان آزاد شدۀ پول نظارت کنند. بر خلاف تصور و القائات مخالفان آن یک پیمان نیست. مجموعه ای از توصیه ها و «استاندارد‌های بین المللی در مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و اشاعه گری» است و نپذیرفتن آنها در تبادلات بانکی مثل این است که بخواهیم به جام جهانی برویم ولی بگوییم قوانین فیفا را قبول نداریم!

حرف همتی هم این بود و هست که بدون پیوستن اف ای تی اف نمی توان وارد تبادلات جهانی بانک ها شد و به خاطر همین محسن رضایی را متهم می کرد اقتصاد را به گروگان گرفته چون در دولت و مجلس تصویب شده و با مخالفت شورای نگهبان به مجمع ارجاع شده اما در آنجا مسکوت مانده چون آقای رضایی خلاف سیاست های کلی تشخیص داده است.

سعید جلیلی البته می‌گفت برخی توصیه‌ها را پذیرفته ایم و اگر قرار بر گشایش بود باید بر اساس همین مواد یاری می‌کردند.

4. فالوئر، گیم و کاداستر؛ هر سه را ابراهیم رییسی به کار برد. اولی به معنی دنبال کنندۀ صفحۀ شخصی در فضای مجازی است که هم به صورت «فالوئر» تلفظ می شود و هم «فالوور» و دنبال کننده دربارۀ یک فرسته (پُست)، پسند (لایک) می کند.

این که رییس قوۀ قضاییه بگوید «من دو میلیون فالوئر دارم» جالب بود.همچنین اشاره به گیم یا بازی کامپیوتری.

دربارۀ «کاداستر» هم می توان توضیح داد فهرست مرتب شده ای از اطلاعات ثبتی و حقوقی مربوط به مشخصات زمین است علاوه بر اندازه و کاربری که نقشۀ بزرگ مقیاس را دربارۀ زمین ها جامع تمامی اطلاعات می سازد و خوش بختانه معادل پارسی و رایج آن – حد نگار – را هم بر کار برد.

5. اسکوتر؛ محسن رضایی دربارۀ حذف ها این تشبیه راب ه کار برد که قطار انقلاب به اسکوتر تبدیل شده هر چند مشخص نکرد مراد کلیت حذف ها شامل قلع و قمع های شورای انقلاب است یا همفکران خود را می گوید. اسکوتر یک وسیلۀ شخصی مانند دوچرخه است که ایستاده با آن جا به جا می شوند و نشبت قطار به اسکوتر مثل دریا و استکان یا فیل و فنجان است.

6. ترومن و تافلر؛ امیر حسین قاضی زادۀ هاشمی هم برای این که از قافله جا نماند واژۀ انگلیسی به کار برد اما دو نام و نامربوط!

از اصل 4 ترومن گفت که ناظر به بند چهارم نطق یا فرمانی از هری ترومن رییس جمهوری آمریکا در بیش از نیم قرن قبل است و هیچ ربطی به الوین تافلر که سال ها بعد کتاب «جا به جایی در قدرت» را نوشت ندارد و نشان داد اطلاعات او از تاریخ در حد صفر است!

شاید بهتر بود با توجه به تخصص گوش و حلق و بینی از اصطلاحات پزشکی استفاده می‌کرد.

توجه: مطلب مندرج صرفا دیدگاه نویسنده است و رسانه پرسون در قبال آن هیچ موضعی ندارد.

منبع: عصر ایران