یادداشت/ایجاد فضاهای مناسب و جذاب در شهر و روستا می تواند از مولفه های مهم برای ایجاد امنیت، رفاه و آسایش باشد و حلقه های گمشده را به هم پیوند بزند.
سایت خبری پرسون- هنگامی که به شهرها یا روستاها وارد می شویم اولین چیزی که به نظر افراد می آید فضاهای بصری و نوع ساخت و ساز و کیفیت آنهاست. چراکه انسان ابتدا با نگاه به محیط حس می گیرد. یعنی امکان بصری انسان با دیدن به مغز پیغام می دهد که فضا امن و زیباست و یا ....
به نظر بنده آرامش خاطر، نشاط و حس سرزندگی نیاز روحی انسان و مهمترین مولفه کیفیت عملکردی است. هنگامی که به مکانی می رویم و انبوهی از فضاهای دل مرده، سرد و بی روح و دور از هر گونه مطلوبیت و زیبایی در شهرها و روستاها را تجربه می کنیم تحت تاثیر ناهمگونی و آلودگی های بصری قرار می گیریم و حس ناامنی در وجود ما رخنه می کند. انگار هیچ مفهوم و معنای عملکردی القاء نمی شود و می خواهیم سریعا از آن فضا خارج شویم.
یکی از موارد فراموش شده امروزه توجه نکردن به سیما و منظر شهرها و روستاهاست که متاسفانه به هر دلیل از جمله نبود تخصص در بین مجموعه شهری و روستایی یا ناکارآمدی مسئولین یا فقدان فردی متعهد، بومی و با شناخت از محیط و فرهنگ مردم منطقه در مدیریت ها، مردم را با اغتشاشات بصری، چهره های ناخوشایند و نامطلوب که هیچ گونه جذابیت و زیبایی در آنها وجود ندارد، تحت تاثیر قرار داده اند.
در این چارچوب، مفاهیم زیباسازی، دید و منظر، ابعاد آلودگی صوتی و بصری، نور، رنگ، کیفیت و سرزندگی شهری باید تبیین شود و با ایجاد روابط اقشار جامعه با این مفاهیم شرایطی مطلوب را ایجاد کنیم.
ابتدا موضوع منظر شهری را از دید مهندسان و پژوهشگران معنی می کنیم.
((منظر شهری))، هنر یکپارچگی بخشی، بصری و ساختاری به مجموعه ساختمان ها، خیابان ها و مکان هایی که محیط شهر را می سازند و هنر چگونگی برقراری ارتباط بین اجزای مختلف سازنده کالبد شهر گفته می شود. سپس ((آلودگی بصری))، تنوع لجام گسیخته و ناهماهنگ رنگ، فرم، نور، جنس و انباشت عناصر بصری نا همگون، نازیبا، انسان ساخت و غیرجذاب در فضا و سیمای شهری که مسئله ای زیباشناسی است و اثرات سوء آن توانایی فرد را برای لذت بردن از مناظر کاهش و یا مشاهده آن را مختل می کند گفته می شود.
حال به ادامه بحث می پردازیم که چرا باید فضاهای جذاب، در مجموعه شهری ایجاد کنیم؟ زیرا فضاهای جذاب، زیبا و سرزنده فضاهایی هستند که آرامش محیطی و تنوع بصری را به دنبال دارند و دامنه وسیعی از افراد از نظر سنی و جنسی را جذب کرده و موجبات رضایت، نشاط و امنیت را برای بیننده ایجاد می کنند. می توان اینگونه گفت که خلق فضاهای جذاب در اصل احترام و توجه به انسان و نیاز شهروندان است و باعث نشاط و سرزندگی عموم شهر و روستا می شود و موجبات هویت بخشی، ارتقاء کیفیت محیط و زیبایی فضاهای شهری شده و جذابیت، مطلوبیت فضای شهری و رضایت شهروندان را به دنبال دارد. از سویی هنر، تاریخ و فرهنگ شهری و روستایی را به رخ می کشد و باعث غنای ارتباط بیرون با داخل و شهروندان می شود.
از عوامل خلق جذابیت و تأثیرگذار بر سرزندگی میادین، بلوارها، پیاده راه ها، پل ها، مسیرها، پارک ها، ساختمان ها و تابلوها، ویترین ها، مغازه ها و،،، را می توان نام برد که کارایی هرکدام در ایجاد این سرزندگی قابل توجه است و بر روحیه سازگاری، کارایی، عدالت، امنیت، اقتصاد، فرهنگ، آسایش، رضایتمندی، رفع آلودگی وتاریخ منطقه، استراحت،خرید، فروش، تفریح و تمامی شمول موثر است.
پس نتیجه می گیریم ایجاد فضایی مناسب و جذاب در شهر و روستا می تواند از مولفه های مهم برای ایجاد امنیت و رفاه و آسایش باشد وحلقه های گمشده را به هم پیوند بزند.
نویسنده: محسن بازرگان-کارشناس ارشد معماری
