دو سال پیش، این تصور که همه ماسک صورت استفاده کنند، چیزی شبیه فیلمی علمی‌تخیلی به نظر می‌رسید. با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۱ استفاده از ماسک عادی شد. در حال حاضر، محققان دریافتند که ۱۲۹ میلیارد ماسک ماهانه در سراسر کره زمین مورد استفاده قرار می‌گیرند و هر دقیقه ۳ میلیون ماسک راهی محیط‌زیست می‌شوند.
به گزارش سایت خبری پرسون، اکثر ماسک‌های دور ریخته‌شده یکبار مصرف هستند و از میکروفیبرهای پلاستیکی ساخته می‌شوند. با در نظر گرفتن این حجم باورنکردنی از زباله‌های پلاستیکی، محققان دانشگاه جنوب دانمارک زنگ هشدار محیط‌زیست را در مورد تاثیر احتمالی ماسک‌ها بر روی سیاره زمین به‌صدا در آورند. آنان می‌گویند: ضروری است که جامعه تهدیدهای زیست‌محیطی بالقوه ماسک‌های دور ریخته‌شده را تشخیص دهد و مردم باید تلاش کنند تا ماسک استفاده شده خود را به روشی مناسب ازبین ببرند.
محققان اظهار کردند: «با افزایش گزارش‌ها در مورد دفع نامناسب ماسک‌ها، ضروری است که این تهدید زیست‌محیطی را بشناسیم و از تبدیل‌شدن آن به مشکل بعدی پلاستیک جلوگیری کنیم.»
ماسک‌ها چگونه به محیط‌زیست آسیب می‌رسانند؟
ماسک‌های یکبار مصرف تجزیه‌پذیر نیستند و کاملا ازبین نمی‌روند، به این معنی که ذرات پلاستیکی کوچک‌تر (میکرو و نانو پلاستیک) تجزیه نمی‌شوند و درنهایت در اکوسیستم محلی گسترش می‌یابند.
تولید انبوه ماسک‌های پلاستیکی صورت از ابتدای شیوع همه‌گیری در مقیاس مشابه با تولید بطری‌های پلاستیکی آب تولید شدند. بااین‌حال، حتی بطری‌های آب یکبار مصرف نیز شامل دستورالعمل‌ها و راهنمایی‌هایی در مورد نحوه بیرون ریختن صحیح هستند اما در مورد ماسک‌های صورت چنین دستورالعملی ارائه نشده است. این بدان معناست که افراد بسیاری ماسک صورت را به‌عنوان مواد زائد جامد تلقی می‌کنند.
محققان می گویند: وقتی کاربران ماسک‌های پلاستیکی صورت را به‌درستی ازبین نمی‌برند، به اقیانوس‌های اطراف و سیستم‌های آب شیرین راه پیدا می‌کنند و می‌توانند منجر به ظاهر شدن چندین ذره در ابعاد خرد (کوچک‌تر از پنج میلی‌متر) طی چند هفته شود. با سپری شدن زمان این ذرات کوچک‌تر می‌شوند و تشخیص و از بین‌رفتن آن‌ها سخت‌تر می‌شود.
محققان در ادامه افزودند: نگرانی جدیدتر و بزرگ‌تر این است که ماسک‌ها مستقیما از الیاف پلاستیکی ریز (ضخامت تقریبا یک تا ۱۰ میکرومتر) ساخته می‌شوند. هنگام شکسته شدن در محیط ممکن است پلاستیک‌های ریزتر، آزادتر و سریع‌تر بیشتری نسبت به پلاستیک‌های فله مانند کیسه‌های پلاستیکی آزاد کند.
چنین تاثیراتی می‌تواند با استفاده از ماسک نسل جدید، نانوماسک‌ها بدتر شوند چون از الیاف پلاستیکی در ابعاد نانو (با قطر کوچک‌تر از یک میکرومتر) ایجاد می‌شوند و منبع جدیدی از آلودگی نانوپلاستیک هستند.
چگونه افراد می‌توانند معضل ماسک را برطرف کنند؟
محققان به دلیل این‌که هیچ اطلاعاتی در این مورد در دسترس نیست نمی‌توانند میزان آلودگی ماسک‌های صورت در محیط را تعیین کنند. بااین‌حال، با توجه به دانش مدرن از سایر مواد زائد پلاستیکی، این تیم معتقد است که دفع نامناسب ماسک‌های یکبار مصرف موجب پخش مواد شیمیایی و بیولوژیکی مختلف مضر در محیط‌زیست می‌شود.
الویس جنبو ژو، سم‌شناس زیست محیطی اظهار کرد: ما می‌دانیم ماسک‌های یکبار مصرف نیز مانند سایر بقایای پلاستیکی ممکن است تجمع یافته و مواد شیمیایی و بیولوژیکی مضر مانند بیسفنول A، فلزات سنگین و همچنین میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا آزاد کنند. این موارد ممکن است تاثیرات نامطلوب غیرمستقیمی روی گیاهان، حیوانات و انسان‌ها داشته باشند.
محققان چند پیشنهاد ارائه کردند؛ آنان به مسوولان شهری و روستایی توصیه می‌کنند، سطل‌های زباله مخصوص ماسک استفاده شده نصب کنند. سپس، مقامات باید دستورالعمل‌های استانداردی را با نظارت دقیق برای مدیریت مواد زائد ماسک ایجاد کنند. همچنین بیشتر افراد ماسک‌های یکبار مصرف را به ماسک‌های قابل استفاده مجدد تغییر دهند. سرانجام، تولید ماسک قابل تجزیه را توصیه کردند.
نتایج این تحقیق در نشریه علمی Frontiers of Environment Science & Engineering منتشرشده است.
منبع: ایسنا
